نفت بر مبنای یوآن و یورو شدنی نیست

نویسنده: پانوس موردوکوتاس

دیپلماسی ایرانی: چین هم در تلاش ها برای ایجاد یک «نظام پرداخت های ویژه» و نجات توافق هسته ای ایران به روسیه و اتحادیه اروپا پیوسته است. براساس مطلب گلوبال تایمز، این تلاش ها در جهت کاهش اتکا به تجارت نفت خام بر مبنای دلار آمریکا صورت می گیرد.

اما استفاده از یک سامانه پرداختی که بر مبنای دلار آمریکا نباشد و در آن از ارز دیگری همچون یوآن استفاده شود، عملی نخواهد بود. دلیل آن هم ساده است: چنین سامانه پرداختی کشورهای صادرکننده نفت خام را در معرض خطر بی سابقه نرخ مبادلات ارزی قرار می دهد که برخی از این کشورها در چندین دهه گذشته آن را تجربه نکرده اند. نشریه بروکینگز در ارتباط با همین مساله مقاله ای تحت عنوان «ارز چین به جای دلار در تجارت جهانی نفت؟ نمی توان چندان روی آن حساب کرد» منتشر کرد.  دیوید دلار و سامانتا گروس، نویسندگان این مقاله، توضیح می دهند: «نفت بر مبنای دلار سه سال کف قیمت ها و فاصله ثروت بین ایالات متحده و کشورهای تولیدکننده نفت را دوام آورده است. اکنون که در این صنعت پول نقد زیادی در حال جا به جایی است، غیرمحتمل است که این روند تغییر کند.»

فانیس ماتسوپولوس، کارشناس حمل و نقل و مشاور اتاق صنعت و بازرگانی آتن، از دو مشکل اساسی در نظام پرداختی بر مبنای یوآن صحبت می کند که می توانند مخاطرات نرخ مبادلات ارزی را تشدید کنند. یکی از آنها بازار داغ املاک چین است که می تواند تاثیری دومینو وار بر نظام بانکی داشته باشد و آن را بی ثبات کند. مشکل دیگر هم نظام مالی بانکداری سایه چین است که خطر انفجار آن در هر لحظه وجود دارد و ارزش یوآن را تحت تاثیر می گذارد.

ماتسوپولوس معتقد است استفاده از یورو به جای دلار در معاملات نفت، مشکلات بیشتری نسبت به یوآن دارد که از مهم ترین آنها می توان به «نبود یکپارچگی مالی در میان اعضای اتحادیه اروپا» اشاره کرد. مساله دیگر اختلاف در سطح رشد اقتصادی در میان اعضای اتحادیه اروپاست.

مشاور اتاق صنعت و بازرگانی آتن در این باره می گوید: «اقتصادهایی مانند یونان، ایتالیا و پرتغال با نرخ به شدت پایین رشد و مشکلات در دسترسی به بازار بین المللی اوراق قرضه برای تامین مالی مجدد بدهی های خود مواجه هستند. به دلیل این مسائل و بی ثباتی سیاسی کنونی در اروپا، احتمال اینکه یورو در آینده نه چندان دور دچار مشلاتی شود، زیاد است.»

به بیان ساده اینکه در مقطع زمانی کنونی هیچ نظام پرداختی وجود ندارد که بتواند در تجارت نفت جایگزین سیستم پرداخت دلاری شود. همین مساله سبب می شود که آمریکا و فدرال رزرو که جاری شدن دلار در نظام بانکداری جهانی را کنترل می کنند، به نگهبانی تبدیل شوند که درباره اینکه پرداخت ها در بازار نفتی به چه کسی صورت بگیرد و به چه کسی نه، تصمیم گیری کنند. ماتسوپولوس در پایان می گوید: «چه خوشمان بیاید و چه نه، هر کشوری که در تجارت بر مبنای دلار مشارکت دارد، مجبور است خود را با قدرت سیاسی آمریکا هماهنگ کند.»

منبع: فوربز / مترجم: طلا تسلیمی