اشتباه جان بولتون در حمله به لاهه

نویسنده: کنستانزه استلزنمولر

دیپلماسی ایرانی: سخنرانی مشاور امنیت ملی ایالات متحده در سالگرد فاجعه آمیزترین حمله در خاک آمریکا مورد توجه عمومی بود، همه می خواستند بدانند او بر چه تهدیدی متمرکز می شود: جنگ های کنونی و آینده همچون حمله به ادلب و یک فاجعه انسانی دیگر؟ دشمنی ها بر سر قدرت با چین و روسیه؟ شرایط کنونی ایران و کره شمالی؟ یا حملات تروریستی همچون یازده سپتامبر؟ اما او از هیچ یک از این موارد سخن نگفت و در سخنرانی 50 دقیقه ای خود بر دیوان کیفری بین المللی متمرکز شد که با هدف رسیدگی به برخی از وحشتناک ترین جرائم بین المللی تشکیل شده است. بولتون تهدید کرد اگر قضات دیوان کیفری بین المللی درباره شهروندان آمریکایی تحقیقاتی را آغاز کنند، ایالات متحده آنها را تحریم و ممنوعیت سفر علیه آنها اعمال خواهد کرد.

دیوان کیفری بین المللی در کنفرانس رم در سال 1998 به عنوان آخرین امید برای رسیدگی به جرائمی تاسیس شد که دولت های محلی توانایی یا تمایلی به رسیدگی به آنها را نداشتند. مخاطب این اظهارات بولتون، قاضی فاتو بنسودا بود که ظاهرا می خواست پرونده ای را برای رسیدگی به جرائم جنگی نیروهای ایالات متحده و ماموران سیا در افغانستان بگشاید و همچنین در نظر داشت درباره اقدامات اسرائیل در غزه تحقیقاتی انجام دهد. بولتون از زمانی که در دولت جورج دابلیو. بوش نماینده آمریکا در سازمان ملل بود میانه خوبی با دیوان کیفری بین المللی نداشت و اکنون هم بار دیگر این دشمنی را به نمایش گذاشته است. اگرچه اقدامات او با دشمنی عمومی کاخ سفید تحت فرمان ترامپ با سازمان های چندملیتی همخوانی دارد.

جان بلینگر، یکی از همکاران بولتون در دولت بوش هم تایید می کند که هیچ دولتی در آمریکا به تهدید شهروندان آمریکایی توسط دیوان با ملایمت پاسخ نخواهد داد. این مساله با سابقه دیوان هم همخوانی دارد. بیش از 120 کشور کنوانسیون رم را امضا کرده اند، اما کشورهای قدرتمندی همچون ایالات متحده، هند، روسیه یا چین از آن دور مانده اند؛ این مساله درباره سوریه و میانمار هم که با اتهام نقض حقوق بشر مواجه هستند، صدق می کند. در بیش از یک دهه گذشته، دیوان کیفری بین المللی بیش از 11 پرونده تحقیقاتی را گشوده که در 10 مورد بر آفریقا تمرکز داشتند. همه 37 متهم این پرونده ها آفریقایی هستند، اما تنها دلیل این اتفاق این است که بسیاری از کشورهای آفریقایی با فعالیت دیوان موافقت کرده اند.

در چنین شرایطی، تحقیقات درباره جرائم جنگی در افغانستان این عدم تعادل را از بین می برد. تمرکز اصلی آن بر اتهامات دیرینه علیه طالبان و نیروهای دولت افغانستان است. ایالات متحده که دیپلمات ها و وکلای آن نقشی اساسی در تاسیس دیوان کیفری بین المللی داشتند، می توانستند با استفاده از گزینه های دیگری از تحقیقات درباره نیروهای آمریکایی ممانعت کنند، اما کلیت تحقیقات را زیر سوال نبرند.

اما به جای استفاده از هر گزینه دیگری، بولتون تصمیم گرفت دیوان را تهدید کند. اتهامات او به دیوان به عنوان مستعمره جدید اروپایی پوچ و بی معنی است. اینکه بولتون در اولین سخنرانی خود در مقام مشاور امنیت ملی بر دیوان کیفری بین المللی متمرکز شده، یا نوعی ردگم کنی است یا نشان می دهد که او به شدت کوته فکر است و توانایی رسیدگی به چالش های استراتژیک پیش روی ایالات متحده و جهان را ندارد.

می توان از دیپلمات های جوان از لسوتو و مالاوی یاد کرد که برای کنوانسیون رم جنگیدند چون معتقد بودند دموکراسی های جوان به چنین نهادی نیاز دارند تا در مقابل دیکتاتوری های گذشته بایستند. همچنین می توان از افرادی همچون بنجامین فرنچس، یک یهودی مجارستانی یاد کرد که دستیار ارشد هیتلر را در نورمبرگ محاکمه کرد. آنها معتقد بودند فعالیت دیوان کیفری بین المللی می تواند نسل کشی و دیگر جنایات را به یک تابو در جهان تبدیل کند. اما ظاهرا بولتون نظر دیگری دارد و ایالات متحده و متحدانش را تنها قدرت حقیقی بازدارنده شر و جنایت می داند. مشکل اینجاست که دولت ترامپ در زمینه منطق، حقانیت و عدالت کمی مشکل دارد و همین مساله قدرت بازدارنگی ایالات متحده را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

منبع: بروکینگز / مترجم: طلا تسلیمی