سایه ایران بر مناسبات دهلی نو-واشنگتن

نویسنده: ایندرانی باقچی

دیپلماسی ایرانی: هند و آمریکا برای برگزاری اولین دیدار سطح بالای 2+2 بین سوشما سواراج و نیرمالا سیتارامان، وزرای امور خارجه و دفاع هند با مایک پومپئو و جیمز ماتیس، همتایانشان از ایالات متحده در چند هفته آتی آماده می شوند و این در حالی است که ایران و تحریم ها علیه این کشور همچنان موضوعی مناقشه برانگیز بین دو کشور محسوب می شود.

مشکل هند در رابطه با ایران که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما با آن درگیر بود، تحریم ها علیه ایران و «کاهش قابل توجه» واردات نفت از این کشور بود؛ کاهش قابل توجه هم به این معنا بود که هند می بایست واردات از ایران را هر شش ماه به میزان 20 درصد کاهش می داد. در دوران ترامپ، هند حتی نمی داند کاهش قابل توجه در سطح واردات نفتی از ایران دقیقا به چه معناست. دهلی نو در ماه های گذشته از واشنگتن شفاف سازی این مساله را خواستار شده و دو طرف تاکنون دو دور گفت و گو برگزار کرده اند، اما همچنان هیچ شفافیتی وجود ندارد.

این هفته، برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران که به تازگی منصوب شده، به خبرنگاران گفت: «هدف ما این است که واردات نفت ایران را در همه کشورها تا 4 نوامبر به صفر کاهش دهیم و آماده باشیم با کشورهایی که واردات خود از ایران را پله پله کاهش می دهند، همکاری کنیم. تحریم های مربوطه روز 5 نوامبر اجرایی می شوند که تحریم بخش انرژی ایران، مبادلات نهادهای مالی خارجی با بانک مرکزی ایران، کشتیرانی ایران و بخش های کشتی سازی از جمله اهداف این تحریم ها هستند.»

منابع آگاه در هند در این باره گفته اند که واردات نفتی تنها مشکل این کشور نیست و مسائل دیگری همچون شرایط بندر چابهار، کودها و ارتباطات به پیچیدگی شرایط افزوده اند. این منابع بر این عقیده اند که ایالات متحده بایستی درباره متحدانش و اهداف استراتژیک استثنا قائل شود. چین تمایل چندانی به همکاری با آمریکا در زمینه تحریم ها ندارد و اتحادیه اروپا برای یافتن راهی برای محافظت از برجام در حال مذاکره با هند و دیگر کشورهاست. اگرچه فضای عمومی روابط هند-ایالات متحده مثبت ارزیابی می شود، اما همچنان نگرانی هایی وجود دارد و دهلی نو نمی داند که می تواند از تحریم ها علیه تحران مستثنی شود یا خیر.

از دیگر مسائلی که بر روابط هند-آمریکا تاثیر می گذارد، پاکستان است. اگرچه دولت ترامپ و کنگره آمریکا هر دو رویکرد سخت تری در قبال پاکستان اتخاذ کرده اند، اما در روند اعمال تحریم ها علیه این کشور شدت عملی مشاهده نمی شود و برخی منابع در واشنگتن گفته اند که احتمالا تحریم های هدفدار بر برخی از اعضای ارتش پاکستان اعمال خواهند شد. دو مساله در این زمینه تاثیرگذار است: اولی، مذاکرات در حال وقوع بین ایالات متحده و طالبان در قطر است که به حمایت فعالانه پاکستان نیاز دارد؛ دومی، روی کار آمدن دولت جدید در پاکستان است که هنوز مشخص نیست چه سیاست هایی اتخاذ خواهد کرد.

منبع: تایمز آو ایندیا / مترجم: طلا تسلیمی