روزهای داغ عراق

نویسنده: صلاح الدین خدیو، کارشناس مسائل سیاسی

دیپلماسی ایرانی: استان های جنوبی و مرکزی عراق که عمدتا شیعه نشین هستند، صحنه تظاهرات و اعتراضات گسترده مردمی علیه فساد، ناکارامدی دولت و کمبود خدمات عمومی هستند.

در برخی از شهرها دفاتر احزاب شیعه حاکم به آتش کشیده شده و شعارهایی هم علیه ایران سر داده شده است. قطعی برق در گرمای پنجاه درجه در استان بصره جرقه اعتراضات را زد.

قبل از جنگ کویت، عراق کشوری مرفه محسوب می شد و با کمبود آب و برق مواجه نبود. دوازده سال تحریم های شدید سازمان ملل باعث شد این کشور به دلیل فقدان منابع مالی کافی توان سرمایه گذاری در پروژه های زیربنایی مانند آب و برق را نداشته باشد و در این حوزه ها با کمبود مواجه شود.

پس از سقوط صدام با وجود رفع تحریم ها و فروش روزانه چهار و نیم میلیون بشکه نفت، فساد عظیم اقتصادی مانع از سرمایه گذاری های هدفمند و موثر شده است. دموکراسی عملا به فرقه گرایی تبدیل و احزاب شریک در قدرت از وزارتخانه های در اختیار خود به عنوان ابزاری برای درآوردن پول استفاده می کنند.

ابعاد فساد تا جایی است که گفته می شود در سال های اخیر بیش از شش هزار قرارداد پیمانکاری صوری برای حیف و میل اموال عمومی منعقد شده است.

یک دلیل دیگر سرخوردگی مردم ناتوانی احزاب سیاسی در نیل به توافق پس از انتخابات اخیر است که پس از سه سال جنگ با داعش قرار بود عراق را به آرامش برساند.

درصد پایین مشارکت مردم در این انتخابات ـ 44 درصد ـ مبین شکاف در میان جناح های شیعه و بی اعتمادی مردم به الیت سیاسی است که پس از سال 2003 زمام امور را در دست گرفته اند.

در حالی که ایران به دلیل نیاز داخلی و ناتوانی دولت عراق در تسویه بدهی های قبلی صادرات برق به این کشور را قطع کرده، بخشی از مردم این کشور قویا معتقدند این اقدام تهران بخشی از کارزار سیاسی اش علیه واشنگتن به منظور سلب اعتبار از حیدر عبادی و جلوگیری از انتخاب دوباره وی به عنوان نخست وزیر است. آنها می گویند تهران عراق را محل تسویه حساب خود با آمریکا قرار داده است و می خواهد ائتلاف فتح و  دولت قانون را بر سرکار بیاورد.

تاخیر در بازشماری آرا که مورد اعتراض خیلی از جریانات سیاسی بود نیز یکی از دینامیزمهای اعتراضات اخیر است. چرا که در هفته های اخیر این شائبه ایجاد شده بود که میان جریانهای اصلی کرد و شیعه بر سر حفظ نتایج اعلام شده و تشکیل دولت بر اساس آن نوعی توافق اولیه حاصل شده و بازشماری آرا اقدامی صوری بوده و تغییر معناداری در نتایج ایجاد نخواهد کرد.

بعید است که این ناآرامی ها به استان های سنی نشین که هنوز از شرایط جنگی فارغ نشده و درصد زیادی از جمعیتشان در کمپهای آوارگان به سر می برند سرایت کند. اما دور از ذهن نیست در صورت تداوم در روزها و هفته های آتی صدای آن در اقلیم کردستان و به ویژه در منطقه سلیمانیه هم طنین انداز شود.

پانزده سال پس از سقوط صدام دیکتاتوری از این کشور رخت بسته، اما جای آن را فرقه گرایی سیاسی و ناکارامدی در حکمرانی گرفته است و مردم هم می گویند خسته شده اند و به احزاب و سیاستمداران و صندوق های رای و نهاد انتخابات دیگر اعتماد ندارند.