شطرنج نابرابر ایران و آمریکا در زمین برجام

عصر ایران؛ مصطفی داننده- این روزها جهان شاهد یک شطرنج تمام عیار در عرصه سیاست بین الملل است. ایران و آمریکا در دوران پساخروج رودرروی هم قرار گرفته اند.

آمریکا می خواهد با تمام توان جلوی ایران بایستد و آنگونه که خود می گوید جلوی سرکشی های ایران در منطقه خاورمیانه را بگیرد. در این بازی آمریکا مهره های مهمی نیز دارد. عربستان، اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس البته به جز قطر در زمین آمریکا بازی می کنند.

این کشورها حاضرند تمام ظرفیت سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را وارد این بازی کنند تا بازوی های جمهوری اسلامی در منطقه را قطع کنند. این حکومت ها در زمان اوباما تمام تلاش خود را انجام دادند تا برجام به فرجام نرسد. عزم اوباما برای توافق برای ایران اما جزم بود و عربستان و اسرائیل نتوانستند  در برجام خللی ایجاد کنند.

با آمدن ترامپ  اما داستان متفاوت شد. رییس جمهور متفاوت و تازه آمریکا از همان روز نخست پاهایش را در یک کفش کرد که من در برجام نمی مانم  و در رقابت های انتخاباتی نیز وعده داده بود از توافق هسته ای 6 کشور با ایران خارج می شود.  عربستان و اسرائیل هم بر آتش این تصمیم دمیدند تا در نهایت ترامپ هفته پیش و در شامگاه 18 اردیبهشت 1397 از برجام خارج شد.

در سوی دیگر ایران قرار دارد. بسیاری از کشورهای جهان از جمله فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه که خود توافق را امضا کرده اند در این ماجرا حق را به جانب ایران می دانند و تصمیم ترامپ را محکوم می کنند. از این نظر زمین ایران مهره های بیشتری دارد. نگران اصلی اما در این میان پاپس کشیدن این کشورها در مقابل تهدید های آمریکاست.

حجم گسترده مبادلات اقتصادی اروپا با آمریکا باعث شده است تا بسیاری بر این باور باشند که اروپایی ها پای ایران نخواهند ایستاد اما آنچنان هم در زمین آمریکا هم بازی نخواهند کرد. شاید تنها دل خوشی ایران در این شطرنج طاقت فرسا، دو کشور چین و روسیه باشد؛ دو کشوری که قبل از برجام نیز با در مخالفت با گزینۀ نظامی با ایران همراه بودند.

در این میان یک نگرانی اساسی دیگر نیز به جان و روح مذاکره کنندگان ما چنگ می زند: مخالفان داخلی برجام. در حالی که ظریف به عنوان مسئول مذاکرات هسته ای در حال رایزنی سیاسی با کشورهای جهان است، عده ای در داخل ایران دقیقا همان حرف هایی را می زنند که باب میل آمریکا، عربستان و اسرائیل است.

به زبان ساده تر می توان گفت ایران نگران گل به خودی است. تقریبا همه جهان می بینند که آمریکا با کمک عربستان و اسراییل به واسطه پایان برجام می خواهد ایران را قطع ید کند و آنگاه عده ای در داخل به راحتی همان حرف هایی را می زنند که مدنظر ترامپ و نتانیاهو است.

گویا آنها نمی بینند که اتحادی شوم علیه ایران شکل گرفته است و هدفی بزرگ تر از لغو برجام و تحریم ایران دارد. کافی است سخنان سران عربستان و اسرائیل علیه ایران در چند ماه اخیر مرور کنید تا بببیند هدف آنها چیست و چه نقش هایی را در ذهن می پرورانند.

بعد از سال ها، جهان به جای اینکه همراه آمریکا باشد همراه ایران است حتی اگر این حمایت در کلام باشد. این خود از ویژگی های مهم ایران بعد از برجام است.

دیپلمات های ایران در حالی با مهره های خود بازی می کنند که نگران حرف ها و رفتار برخی در داخل هستند و این در حالیست که طرف مقابل با قدرت و اطمینان از همراهی یارانش در مربع های سفید و سیاه بازی می کند.

باید دید با این اوضاع نابرابر، ظریف و همکارانش می توانند بازی برجام را به سود خود تمام کنند یا نه؟