ایرانیان با هم به توافق برسند

دیپلماسی ایرانی: اعتراضات مردمی در پایان سال 2017، مشکلات اقتصادی و دیگر نارضایتی ها همراه با ناامیدی روزافزون ضعف های دولت ایران را نشان داد. اگرچه اعتراضات اختلافات جدی فرهنگی در جامعه ایران را نیز آشکار کرد.

برخی از اختلافات فرهنگی ایران ریشه در اسلامی شدن ایران بعد از پیروزی اعراب بر امپراتوری ساسانی در سال 642 میلادی دارد و بخش دیگر اختلافات با مدرنیزه شدن ایران در اواخر قرن نوزدهم گسترش یافت.

اساسی ترین دوگانگی در ایران مسلما در مورد جایگاه اسلام و ایران است. تاثیر فرهنگ و تمدن ایران بر کشور پس از گسترش اسلام گرایی از بین  نرفت و این فرهنگ درشکل اصلی خود و یا  در قالب اسلامی حفظ شد. همچنین زبان ایرانی ها هم عربی نشد. اما ایرانیان دو دسته شدند. دسته ای که با وجود پذیرش اسلام به سنت های ایرانی پایبند ماندند و کسانی که کاملا در اسلام غوطه ور شدند.

در دوران حکومت صفوی، ایران عمدتا شیعه شد و نوعی ترکیب میان فرهنگ ایرانیان و اسلام گسترش یافت و همگرایی میان سنت های ماقبل اسلام و اسلام به وجود آمد و این دوگانگی بین ایران و اسلام تا حد زیادی از بین رفت. مدرنیته این همگرایی را از میان برداشت. در قرن نوزدهم در سراسر جهان مردم علل کاهش دسترسی به قدرت های اروپا یی را مورد سوال قرار دادند. در دنیای اسلامی، بسیاری از مسلمانان به اسلام در این کاهش دسترسی اشاره داشتند و بنابراین در کشورهایی مانند مصر و ایران که دارای فرهنگ های بسیار پیشرفته ماقبل اسلام بودند، علاقه به فرهنگ های پیش از اسلام دوباره ظهور یافت.

مدرنیزه شدن ایران

مدرنیزاسیون ایران در دوران پهلوی با اقداماتی مانند آزادی پوشش زنان آغاز شد و شکاف بین اسلام و ایران را احیا کرد. مدرنیزاسیون و همراه آن سکولاریزه شدن، در کشور دوگانگی فرهنگی ایجاد کرد و موقعیت روحانیت را ضعیف کرد. پس از انقلاب 1979، حکومت سعی در اسلامی کردن فرهنگ داشت و  به فرهنگ پیش از اسلام حمله کرد.

تقسیم دیگری در ایران بین سکولاریسم و مذهبیون در اختلافاتی مانند پوشش اسلامی،  پذیرش زنان در عرصه های ورزشی و تک خوانی زنان است. امروزه تعداد افرادی که به جدایی دین و سیاست اعتقاد دارند در ایران بیشتر از قبل از انقلاب است.

 انقلاب اسلامی نتیجه یک ائتلاف بین اسلامگرایان و چپ گرا بود اما این ائتلاف خیلی زود از بین رفت. اختلافات جناحی فعلی ایران بخشی از میراث این تقسیم است.

هزینه های اقتصادی این دودستگی با محدود کردن دسترسی ایران به مزایای سرمایه گذاری های بسیار بالاست. اسلام گرایان مانع سرمایه گذاری غربی می شوند تا فرهنگ اسلامی به خطر نیفتند. به همین دلیل ایران نمی تواند گردشگری خود را گسترش دهد.

آنچه این تقسیمات را برای آینده ایران خطرناک می سازد این است که در جمهوری اسلامی فرهنگ به ایدئولوژی تبدیل شده است و به قدرت ارتباط داده می شود. هرگونه تغییر در مسائل فرهنگی پیامدهای مهمی برای کسانی که قدرت را در ایران در دست دارند، به دنبال خواهد داشت.

نیاز فوری به سازش ملی

برای نجات کشور، همه طرف ها باید قصد سازش داشته باشند و واقعیت های پیچیده فرهنگی ایران را بپذیرند. ملی گرایان باید بدانند که اسلام در حال حاضر بخش اعظم هویت و فرهنگ بسیاری از ایرانیان شده است. مدرن گرایان و سنت گرایان باید یک ترکیب قابل قبول را پیدا کنند. رفتار سکولارها و افراد مذهبی باید بر اساس تحمل و احترام به تفاوت ها باشد. اصلاح طلبان سعی کردند این تقسیم بندی ها را از بین ببرند، اما از نیروهای افراطی شکست خوردند.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33