ترامپ به راه اوباما بازگردد

رضا مرعشی

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ هیچ سیاستی در قبال ایران ندارد. این امر از همان 13 اکتبر که دولتش گزارش استراتژی های اتخاذ شده خود برای ایران را منتشر کرد، مشهود بود. مهم ترین نکته این گزارش نبود استراتژی بود. در عوض، تیم ترامپ، نه ماه را صرف جمع آوری لیستی کردند که چیزی بیش از مجموعه ای از شکایات نبود. دو ماه بعد، آنها دوباره با انتشار اولین استراتژی امنیت ملی، همان کار را تکرار کردند. نام ایران 12 بار تکرار شده بود که اساس آن بر پایه خصومت بود. به دلایل زیادی این رویکرد مشکل ساز است که سه مورد قابل طرح است.

اول اینکه، بیانیه استراتژی امنیت ملی با واقعیت مطابقت ندارد. بر اساس مدارکی که دولت ترامپ ارائه کرده است؛ "دیپلماسی امری ضروری است". در سطح کلان، این استراتژی ها باعث کاهش بودجه وزارت امور خارجه شده و همین طور سمت های مهم بدون سرپرست مانده اند و میزان برکناری ها به مرز هشدار رسیده است. در سطوح پایین تر نیز ضعف در عملکرد دیپلماتیک در مقابل ایران نسبت به سال گذشته دیده می شود. تیم ترامپ بیشتر وقتش را صرف صحبت با اسرائیل، عربستان و امارات در مورد ایران کرده است تا اینکه با ایران صحبت کند با وجود اینکه از زمان اوباما چندین کانال ارتباطی در اختیار دارد. ملاقات های دو جانبه بسیار کمی اتفاق افتاده است که به خاطر آشفتگی موجود در واشنگتن، هنوز برای ایرانیان و همچنین بیشتر دنیا، روشن نیست که طرف صحبت معتبر دیگری به جز جرد کوشنر وجود دارد یا خیر.

مشکل دیگر این بیانیه، بیان دوباره نظریه قدیمی "صلح از طریق قدرت" است که گویا فراموش کرده اند که اعمال این نظریه بعد از حادثه 11 سپتامبر، به "صلح از طریق جنگ" تبدیل شد. دولت ترامپ اعلام کرد که این نظریه "تضمین خواهد کرد که تمام مناطق دنیا تحت سلطه یک قدرت نیستند" که در مورد خاورمیانه قطعا، منظور ایران است. اکراه از پذیرش برخی از قدرت های ایران، تاکتیک رد حوزه نفوذ است و ترامپ نخستین رئیس جمهور آمریکاست که به طور کامل دیدگاه امنیت در منطقه از دیدگاه اسرائیل، عربستان و امارات را پذیرفته است. این دستورالعمل فاجعه ای دیگر است مانند آنچه در یمن، قطر، لبنان و بیت المقدس افتاده است. اعتقاد کورکورانه به کارایی قدرت نظامی با اینکه تمام شواهد منطقه خلاف آن را بیان می کنند، حاکی از وسوسه شدن دولت آمریکا برای به کار بستن قدرت نظامی است.

این نگرانی ها با تاکید بیانیه بر "افزایش قدرت نظامی"، بیشتر شده است. بسیاری از منابع سیاسی و اقتصادی برای تامین بزرگترین بودجه نظامی دنیا اختصاص داده شده اند. این جریان با تخریب هیئت دیپلماتیک آمریکا همراه شده یعنی اینکه سربازان آمریکا و نه دیپلمات ها مسئول رسیدن به تعادل قدرت مطلوب در خاورمیانه هستند. این امر با اعلامیه جیمز ماتیس، وزیر دفاع، که می گوید آمریکا با ایران از در دیپلماسی برخورد خواهد کرد و نه نظامی، مغایرت دارد.

بیانیه معمولا منطق پشت سر تدابیر اتخاذی دولت را نشان می دهد. اما ترامپ پایش را فراتر از گفته خودش در مورد ایران که من خلاف عملکرد اوباما عمل می کنم، گذاشته است. هیچ آینده روشنی برای این تصمیم در طول دوره ریاست جمهموری ترامپ وجود ندارد. ترامپ همچنین یک فرصت دیگر برای استفاده از مشورت کشورهای ذینفع را از دست داد. بسیاری از آنها از ترامپ خواسته بودند به سیاست های قبلی دولت اوباما برگردد. در خاورمیانه نیز از زمان روی کار آمدن ترامپ تمام مسائل وخیم تر شده است. با استنتاج از این بیانیه، می شود انتظار آن را داشت که تلاش های آمریکا در قبال ایران نیز به جای بهبود روابط نتیجه معکوس خواهند داشت.

منبع : هافینگتون پست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33