اهمیت اقتصادی و سیاسی سفر پوتین و علی اف به تهران

نویسنده: سید احمد حسینی، کارشناس و تحلیل گر ارشد مسائل سیاسی و بین المللی 

دیپلماسی ایرانی: ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، بمنظور شرکت در نشست سه جانبه مربوط به کریدور شمال- جنوب، چهارشنبه وارد تهران شدند. این گردهمائی در شرایط متحول منطقه و تلاشی که بمنظور شکست دیپلماسی و تعامل در منطقه و جهان صورت می گیرد، حائز اهمیت بسیار است که ابعاد آن در دو بعد: اقتصادی و سیاسی واکاوی می شود:

الف-اقتصادی:

•  پیشبرد کریدور شمال –جنوب: نقش محوری سه کشور ایران، آذربایجان و روسیه در تکمیل این پروژه، بسیار مهم و تعیین کننده است و می تواند تحولی شگرف در ارتباطات منطقه ای و فرامنطقه ای ایجاد و نه تنها سه کشور بلکه کشورهای پیرامونی و فرامنطقه ای را بسوی خود جذب کند. اقدامی بسیار مهم در جهت: تنوع بخشی به مسیرهای دسترسی سه کشور، افزایش انتخابهای فراروی برای امر ارتباطات و توسعه همکاریهاست. برای ایران، عملی شدن این پروژه اقدامی جهت بازگرداندن ظرفیتهای استراتژیک است که مجموعه غرب در دو و نیم دهه گذشته به طرق گوناگون جهت دور زدن ایران از کریدورهای ارتباطی، انتقال انرژی و غیره طراحی و اقدام کرده اند.
• در بخش دوجانبه ایران و روسیه، قرار است پروژه های مهمی در بخش های: انرژی، پیگیری خطوط انتقال گاز، نیروگاه هسته ای، مسائل تجاری و گمرکی، تسهیلات بانکی و بسیاری زمینه های دیگر عملیاتی شود. در صورت عملیاتی شدن حتی بخشی از این پروژه ها، تحول مهمی در روابط تهران- مسکو رخ داده و خلاء همیشگی فقدان پشتوانه اقتصادی برای روابط نزدیک سیاسی، تا حدودی مرتفع می گردد.

ب-سیاسی:

• اینکه سه کشور در مسیر تعامل با یکدیگر قرار گرفته اند، الگوئی برای همکاریهای منطقه ای است که کشورها با تعامل با یکدیگر می توانند مسائل خود را بدون تاثیرگذاری نیروهای فرامنطقه ای حل کنند و این تاثیر بسیار بر کشورهای دیگر این منطقه دارد و روندهای همگرائی را تقویت می کند.
• ایران و روسیه پس از فروپاشی، ثبات و استمرار منطقی در روابط را در پیش گرفته اند که از تحولات پس از فروپاشی، بحران چچن و تاجیکستان گرفته تا امروز ادامه یافته است. دورنمای این همکاری، بسیار روشن است و هر چه زمان می گذرد نگاه تهران و مسکو بر ظرفیتهای تکمیل کننده فیمابین افزایش می یابد هر چند ماشین تبلیغاتی غرب تلاش می کند مانع این همگرائی شده و بر ذهنیت های تاریخی و کلیشه ای در دو طرف ایران و روسیه تاکید و پافشاری کند.
• در شرایطی که ائتلاف آمریکا و غرب با کشورهای منطقه ای بشدت تاکتیکی و ابزاری و با شکست های پی در پی همراه است، ایران و روسیه مسیر منطبق با روندهای منطقه ای را در پیش گرفته اند که جاذبه آن هر روز بیشتر می شود اکنون علاوه بر ترکیه که در موضوع سوریه وارد این مدار شده است، کشورهای دیگر نیز بتدریج به این ظرفیتها روی می آورند.
• صحبت از بازی با کارت ها در روابط ایران و روسیه، نباید به مانعی برای توسعه روابط فیمابین تبدیل شود. هر دو کشور از این روابط سود می برند و همگرائی این دو، می تواند به تضعیف و شکست سناریوهای تهاجمی غرب در منطقه بیانجامد و این خود دستاورد بزرگی است. در این میان، ایالات متحده مهمترین کشوری است که در تحولات منطقه، هر روز از جایگاه قبلی پائین تر می آید و این می تواند در تثیبت نقش منطقه ای ایران بسیار مهم باشد.