بوی توطئه کردی

دیپلماسی ایرانی: همه پرسی اقلیم کردستان روز گذشته در حالی برگزار شد که به نظر می رسد اسرائیل تنها قدرت خارجی است که از این همه پرسی حمایت می کند. مقامات اقلیم بر برگزاری همه پرسی در این برهه زمانی تاکید داشتند چرا که می گفتند الآن عراق و منطقه در وضعیتی هستند که می توانند اراده خود را بر آن تحمیل کنند، بی ثباتی و ضعیف بودن دولت مرکزی از یک سو و جنگ با تروریسم و داعش از سوی دیگر دو دلیل روشنی است که کردها دیدند فرصتی فراهم کرده که می توان از آن نهایت استفاده را برای رسیدن به استقلال برد.

کردهای عراقی سالهاست دنبال فرصتی هستند تا به استقلال برسند. از ملا مصطفی بارزانی تا کنون همه مقامات کرد مترصد فرصتی برای اعلام استقلال بوده اند. حتی می توان گفت که مقامات فعلی کردستان همگی کسانی هستند که سال ها آرزوی رسیدن به استقلال داشته اند و بسیاری از آنها برای رسیدن به این هدف سال ها از عمر خود را جنگیده اند.

فارغ از هر گونه دلیلی که کاملا روشن است، مسعود بارزانی بر رسیدن به استقلال پافشاری می کند. وی استقلال را هدف غایی خود تعریف کرده و خود را مجاز می داند برای رسیدن به این هدف از تمامی ابزارهای موجود استفاده کند. برای همین به هیچ کدام از هشدارهای داخلی و خارجی توجه نمی کند و با بستن چشم خود به روی واقعیت ها و حقایقی که وجود دارد، چشم بسته به سمت رسیدن به استقلال می تازد. بارزانی برای رسیدن به این هدف تنها حمایت اسرائیل را پشت سر خود دارد.

بوی توطئه

در این جا نمی توانیم ثابت کنیم که مسعود بارزانی شخصا با اسرائیلی ها همکاری می کند تا استقلال کردستان را به نتیجه برساند. اگرچه خود را مجاز می داند برای رسیدن به این هدف حتی دست دوستی به سوی اسرائیلی ها دراز کند. اما از آن سو به نظر می رسد اسرائیل بارزانی و کلا اقلیم کردستان را مهره خوبی برای به بازی گرفتن برای پیش برد اهداف خود می بیند.

در این میان بی عملی امریکا نیز تامل برانگیز است. امریکایی ها در تماس های مکرر خود با مقامات عراقی و از تریبون های مختلف رسمی به صراحت اعلام کرده اند که با برگزاری همه پرسی استقلال کردستان مخالفند. آنها حتی می گویند که مستقیما با مقامات اقلیم تماس گرفته اند و مراتب مخالفت خود را با همه پرسی کردستان اعلام کرده اند. اما عملا نمی بینیم که امریکایی ها کاری در جهت مخالفت با همه پرسی اقلیم انجام داده باشند. حداقل انتظار می رود اگر امریکایی ها واقعا با همه پرسی کردستان مخالفند نیروهای خود را از این منطقه بیرون بکشند. در حالی که حتی یک نیروی امریکایی از کردستان خارج نشده است.

اسرائیل مرتبا اعلام کرده است که از همه پرسی استقلال کردستان حمایت می کند. حتی از این فراتر، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت که به مقام های امریکایی فشار می آورد که همه پرسی اقلیم کردستان را قبول کنند و مانع از برگزاری آن نشوند. چرا نتانیاهو این قدر از همه پرسی حمایت می کند؟

دلایل بسیاری برای پاسخ به این سوال وجود دارد. یک پاسخ این است که اصولا اسرائیل از تجزیه هر کشوری استقبال می کند و حتی به دنبال فراهم کردن زمینه های لازم برای تجزیه کشورها است. تجزیه هر کشوری به معنای تضعیف آن کشور است و یافتن رفیقی از دل آن کشور که این در نهایت به سود اسرائیل است. حالا اگر آن کشور دشمن اسرائیل هم باشد، برای تجزیه آن و جذب دوست از درون آن بیشتر تلاش می کند.

همه پرسی اقلیم کردستان عراق دقیقا در زمانی انجام می شود که کار تروریست های داعش و دیگر گروه های تروریستی در منطقه در حال پایان است. اسرائیل نمی تواند باور کند کار گروه های تروریستی به این سادگی پایان یافته بدون این که خود منفعتی از آنها برده باشد یا به آن چه می خواسته در پس فعالیت های تروریستی نرسیده باشد. چند هفته ای است که اسرائیل صدایش را بلند کرده و در هر جایی می گوید که ایران حضور خود در سوریه را تثبیت کرده و جای خالی گروه های تروریستی را در عراق و سوریه پر کرده است. نتانیاهو حتی برای جلوگیری از حضور ایران در مرزهایش به روسیه سفر کرد و شخصا از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه خواست که جلوی حضور و نفوذ ایران را در سوریه بگیرد. او از روسیه خواست به ایران فشار بیاورد که نیروهای خود و متحدانش را حداقل 50 کیلومتر دورتر از مرزهای اسرائیل نگه دارد. این مساله شامل بلندی های جولان نیز می شود که اسرائیل بیش از هر چیز بیم آن دارد که از این ناحیه مورد تهدید قرار بگیرد. منطقه ای که نزدیک به 50 سال است تحت اشغال اسرائیل قرار دارد. تقلاهای نتانیاهو در روسیه به در بسته خورد. حتی در مجمع عمومی سازمان ملل نیز هشدارهای اسرائیل علیه ایران خریداری پیدا نکرد. برای اولین بار دیدیم که مجمع عمومی سازمان ملل یکپارچه علیه امریکا و اسرائیل در برابر ایران شد. دقیقا در همین زمان است که همه پرسی اقلیم کردستان برگزار می شود.

اسرائیل امیدا دارد با شعله ور کردن جبهه کردها شاید بتواند نگاه ها را متوجه کردها کند و با تشدید تنش ها و حتی رساندن آن به مرحله جنگ (که فعلا دور از ذهن است) نیروهای ایرانی را از مناطق پیرامونی خود دور کند. شاید اسرائیل به این هم فکر کرده باشد که اگر آتش جنگی در این منطقه شعله ور نشد، مساله کردستان را که با ایران و ترکیه و سوریه هم مرز است، آن قدر حساسیت برانگیز کند که بتواند از آن به عنوان یک برگه معامله در برابر ایران و ترکیه استفاده کند.

نمی توانیم بگوییم که بارزانی از نیات اسرائیل آگاه است و بر اساس سناریوی تل آویو حرکت می کند. اما در عین حال برای بارزانی هم چندان مهم نیست که چنین سناریویی وجود داشته باشد، چرا که برای او مهم تنها رسیدن به استقلال است. حال این که دیگران چه فکر می کنند و چه در سر دارند در وهله دوم اهمیت برای او قرار دارد. شاید بارزانی فکر می کند بعد از استقلال بتواند دیپلماسی فعالی را تشکیل دهد و چنین شبهاتی را از خود دور کند.

به هر حال، بارزانی به دنبال رسیدن به استقلال به هر قیمتی است تا نامی جاویدان از خود در تاریخ کردستان به جای بگذارد، و اسرائیل دنبال فرصتی است تا بتواند حلقه فشار ایران را دفع کند و تهدید ایران را از مرزهای خود دور کند و در صورت امکان به مرزهای ایران برساند، کردستان می تواند در جهت منافع اسرائیل عمل کند. ممکن است کردها چنین نیتی نداشته باشند اما ناخواسته امکان دارد به دام نیات اسرائیل بیفتند. تحولات روزهای آینده صحت و سقم این سناریوها را بیشتر ثابت خواهد کرد. اوضاع حساس است و نیاز به سنجیدگی بالایی دارد. بی شک نمی توان برای هیچ اقدامی بی گدار به آب زد. هر اقدامی باید کاملا حساب شده باشد. این مساله را تمامی کشورهای پیرامونی کردها به خوبی از آن آگاهند.  

انتشار اولیه: دوشنبه 3 مهر 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 19 مهر 1396