چرا عملیات موصل آزادسازی است اما حلب نه؟

نویسنده: نیل کلارک

دیپلماسی: شهر موصل در عراق. شهر حلب در سوریه. هر دو در ماه های اخیر از چنگال رادیکال های جهادی آزاد شده اند. اما در حالی که عملیات ضدتروریستی در یکی به شدت هواخواه داشت در دیگری تقبیح می شد. رفتارهای متضاد با آزادی این دو شهر به ما نشان می دهد که تبلیغات چگونه در جهانی که ما آن را به اصطلاح آزاد می نامیم، عمل می کند.

در روزهای پس از آزادی موصل از دست داعش رئیس جمهور دونالد ترامپ موضع رسمی کاخ سفید را در بیانیه تبریک اعلام کرد درحالی که سه بار از کلمه آزادسازی استفاده شده بود. هرکسی دوست داشت که منفعتی از عملیات آزادسازی موصل ببرد. ایندیپندنت در گزارشی خبر می دهد که چطور مقامات پنتاگون شکست داعش در موصل را شکستی بزرگ می نامند. آزادسازی موصل به عنوان یک پیروزی بزرگ به خورد ما داده می شود. اما آنچه از نظر دور می ماند این است که این آزادی هرچقدر هم ضروری چه تبعات و هزینه های بالایی داشته است. به عنوان مثال تحقیقات نشان می دهد که بین 900 تا 1200 غیرنظامی در بمباران هوایی موصل به رهبری آمریکا کشته شده اند. این عملیات هشت ماه به طول انجامید. سخنگوی سازمان صلیب سرخ جهانی اشاره می کند: «مردم با خونریزی های شدید به بیمارستان ها آورده می شدند. بسیاری زیر آوار حملات هوایی و توپخانه ها مدفون شدند. تک تیراندازها همه را می کشند و عده بسیاری تمام خانواده خود را از دست دادند.»

علاوه براین نابودی عظیمی در موصل به جا ماند. نزدیک به 80 درصد غرب موصل با خاک یکسان شد. سازمان ملل گزارش می دهد که بیشتر از 5 هزار ساختمان در موصل آسیب دیدند و 490 ساختمان تاریخی نابود شدند. موصل ممکن است نجات پیدا کرده باشد اما هزینه این نجات و هزنیه بازسازی آن بسیار زیاد است. جمله ای تاریخی از زمان جنگ ویتنام باقی مانده است که مانند پرده ای از حقیقت در برابر چشم رژه می رود: «نابود کردن یک شهر برای نجات آن ضروری است.» هنوز رئیس جمهور ترامپ به هیچ یک از این مسائل اشاره نکرده است و رسانه ها ان قدر سرگرم خوشحالی هستند که به این نکات منفی نگاه نمی کنند.

چه تفاوتی اما در حلب وجود دارد؟ عملیات ضدتروریستی در حلب توسط ارتش سوریه و روسیه برای آزاد سازی این شهر از القاعده و النصره به شدت محکوم می شود. شهردارد حلب به اسکای گفت که «هولوکاستی در حلب در جریان بود.» او جامعه بین الملل را برای اینکه هیچ کاری در این زمینه نکرد سرزنش می کند. اسکای نیوز گزارشی کامل از حلب را در تاریخ 14 اکتبر به نمایش گذاشت که عنوان این گزارش بود «حلب، شهر مرده».

در کاخ سفید، در خانه بوریس جانسون، در زیر نور برج ایفل اما ژست هایی برای مردم زیر بمباران در حلب گرفته می شد. رسانه ها مدام این مساله را که مردم در حلب زیر بمباران ارتش سوریه و روسیه هستند به نمایش می گذاشتند. کلاه سفیدها در حلب از هدف گرفته شدن مردم عادی می نالیدند، دختربچه ای در جهان توییتر که از زوزه بمب ها می نالد گریه همه را در می آورد و مدام بر روی جنایت تاکید می شود. سخنگوی حزب کارگر آنچه در حلب اتفاق می افتد را «جنابت در دنیای مدرن» می خواند. همه بمباران حلب را زیر سوال می برند. نیویورک تایمز می نویسد: «هلی کوپترها بمب های خوشه ای را بر سر مردم می ریزند.» عملیات روس ها با نازی ها مقایسه می شود: «روسیه به زیرساخت های نظامی حمله نمی کند بلکه بیمارستان ها و جمعیت وحشت زده را هدف گرفته است.»

چرا چنین جوی حاکم است و چرا آزادسازی حلب، آزادسازی خوانده نمی شود. برخلاف آنچه نخبگان تبلیغات مدام به خورد ما می دهند. حلب هولوکاستی 24 ساعته نبود. در مقابل صحنه های خشن، شادی های فراوان مردمی بود که از خارج شدن کنترل شهر از دست داعش، در پوست خود نمی گنجیدند. برای اولین بار در پنج سال اخیر، مسیحیان توانستند در کلیسای جامع شهر جشن کریسمس به پا کنند. از ماه دسامبر، شهروندان حلب به آرامی به زندگی عادی بازگشته اند. هزاران نفر به خانه های خود بازگشته و مسئول امور مهاجرین سازمان ملل گزارش می دهد که در سال 2017، 500هزار سوری به خانه های خود بازگشتند. آنها به مناطقی برگشته اند که از دست داعش و شورشیان آزاد شده است. نیازی به گفتن نیست که این اخباری است که در رسانه های طرفدار تغییر رژیم در سوریه، مورد اشاره قرار نمی گیرد.

همواره در این فکر هستم که چقدر طول می کشد تا زندگی عادی به موصل یا رقه بازگردد؟ جنگ حلب به شکلی متفاوت به تصویر کشیده شد چرا که آزادی توسط «دشمن رسمی» به دست آمد. دشمن رسمی، چه سوریه باشد یا روسیه، توانست زندگی عادی را به حلب بازگرداند کاری که نیروهای دولتی در لیبی از سال 2011 یا ارتش یوگوسلاوی از سال 1999 نتوانست آن را در منطقه خود ایجاد کند. اگرچه اعمال این دشمن رسمی همیشه هولوکاست نامیده و عملیات آزادسازی، حمله به مدارس و بیمارستان ها خوانده شد. این داستان متفاوت دو شهر است که آزادسازی در آنها تعابیر متفاوتی در رسانه های جهان داشته است.

منبع: آرتی/ مترجم: روزبه آرش