این بچه از پس این شغل بر می‌آید؟

نویسنده: رابین رایت

دیپلماسی ایرانی: در جهان از هم گسسته خاورمیانه، محمد بن سلمان هم به مثابه اصلاح طلب جوانی دیده می شود که قرار است استبدادزده ترین جامعه جهان را زیر و زبر کند و هم به عنوان شاهزاده ای بی پروا و بی تجربه که رسیدن سریع السیرش به قدرت می تواند عربستان سعودی، قدرتمند ترین شیخ نشین و شبه جزیره ای مملو از انرژی را بی ثبات سازد. به هر روی پس از اتفاقات دگرگون کننده در خاندان سلطنتی، شاهزاده ۳۱ ساله از حالا فرمانروای بعدی خاندان سلطنتی – احتمالا تا نیم قرن آینده - است.

در سیاست خارجی وی روند تهاجمی در خاورمیانه خشونت زده در پیش گرفته است. شاهزاده صدای غالب در سوق دادن شاه به سوی جنگ در یمن در سال ۲۰۱۵ بود. وی همچنین سخت ترین مواضع را علیه ایران، همسایه عربستان، اتخاذ کرده است. ماه گذشته وی تهران را متهم کرد در پی تصرف اماکن مقدس اسلامی در شهرهای مکه و مدینه، زادگاه اسلام، است. او گفت: «ما هدف اصلی رژیم ایران هستیم. ما منتظر نمی مانیم نبرد به خاک عربستان برسد. در عوض تلاش می کنیم نبرد در خاک ایران باشد.» همچنین از او به عنوان کسی یاد می شود که رویارویی شش کشور با قطر، کشوری کوچک در شبه جزیره که با ساحل عربستان هم مرز است، به راه انداخت.

شاهزاده احتمالا افرادی را در دربار دارد که از او حمایت کنند. والتر کاتلر سفیر سابق ایالات متحده در عربستان سعودی به من گفت: «در جامعه به شدت جوان عربستان، به نظر من می آید شاهی جوان در عوض شاهی سالخورده محبوبیت بیشتری دارد.» محمد بن سلمان شکل های تازه ای از سرگرمی را برای جوانان ایجاد کرده است، مثل کنسرت و صحبت بر سر احداث پارکی شبیه دیزنی لند. بروس ریدل، مقام سابق در شورای امنیت ملی، سازمان مرکزی اطلاعات (سی آی اِی) می گوید: «عرب ها نسبت به قدیم پول کمتری دارند، برای همین دیگر نمی توانند به لندن و دوبی سفر کنند.»

با وجود تمام ایده های بزرگ شاهزاده، اما خروجی کارهای او اندک بوده است. ریدل به من می گوید: «در قضاوتی منصفانه وی با شکست مواجه شده است. جنگ در یمن فاجعه ای برای خاندان سلطنتی بوده است. بن بستی که هیچ پایانی برایش متصور نمی توان بود. قضاوتش در خصوص قطر بدون ملاحظه بود.»

چشم انداز ۲۰۳۰ سعودی «(طرحی برای کاهش وابستگی عربستان به نفت) نیز هنوز در حال کار است. فروش سهام شرکت سعودی آرماکو (شرکت ملی نفت عربستان) شاید در سال ۲۰۱۸ عملی شود. سعودیزه کردن نیروی کار نیز نتایجی واقعی به ارمغان نیاورده است.

به گفته ریدل «خاندان سلطنتی و روحانیون عربستان درگیر این پرسش هستند که آیا این بچه از پس این کار بر می آید. هیچ دکمه خودکار تصحیح نیز در خاندان سلطنتی وجود ندارد.«

شاهزاده محمد در حالی از آینده ای متفاوت سخن می گوید که در فرهنگی متعلق به قدیم گرفتار مانده است. وی در خصوص حقوق زنان تاکید دارد: «برخی چیز ها را حتی اگر بخواهیم تغییر دهیم نمی توانیم تغییر دهیم.» زنان تنها ۱۸ درصد نیروی کار در عربستان – پایین ترین نرخ در جهان – را تشکیل می دهند، چرا که او به اکونومیست گفته است: «یک زن زمان بیشتری لازم دارد تا خود را با ایده کار آشنا کند. درصد گسترده ای از زنان سعودی به این واقعیت عادت کرده اند که در منزل بمانند.»

وی چند بعد به بلومبرگ گفت: «می خواهم به دنیا یادآور شوم که زنان آمریکایی نیز مدت زیادی صبر کردند تا حق رای به دست آورند.»

در طی چند ساعت، نخبگان حکومت سعودی صف کشیدند تا با تغییرات در رهبری بیعت کنند. محمد بن نایف، شاهزاده کنار گذاشته شده از ولیعهدی، کسی که همچنین از پستش به عنوان وزیر کشور کنار گذاشته شد، با بوسیدن دست ولیعهد جدید، که نصف او سن دارد، وفاداری خود را نشان داد. شورای بیعت نیز انتصاب وی را تایید کرد، گرچه سه نفر از ۳۴ عضو شورا رای ندادند. این سه نفر از اعضای ارشد خاندان سلطنتی هستند و هویتشان مشخص نیست.

ولیعهد جدید همچنین حمایت ترامپ را پشت سر دارد. رئیس جمهور ایالات متحده چند ساعت پس از انتصاب شاهزاده محمد با او تماس تلفنی گرفت. به گفته کاخ سفید آن ها بر «همکاری نزدیک برای پیشبرد اهداف مشترک امنیتی، ثبات و رفاه در سراسر خاورمیانه و آن سوی مرز ها» متعهد شدند.

منبع: نیویورکر / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /۳۳