آقای ترامپ! سیاست خارجی با معامله ساختمان فرق می‌کند

دیپلماسی ایرانی: دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در گفت وگو با روزنامه اطلاعات با اشاره به اینکه با روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا، روزهای دشواری در پیش است، با این حال خاطرنشان کرد که ساختار داخلی آمریکا و روابط بین الملل و معادله های بین المللی خود را تحمیل می کنند و بر عملی شدن وعده های رئیس جمهوری جدید آمریکا تأثیر می گذارند. متن گفت وگو در پی می آید:

تحلیل شما از سیاست هایی که ترامپ به عنوان رئیس جمهوری جدید آمریکا دنبال می کند چیست؟

آقای ترامپ، پدیده ای است که علاوه بر قسمت های شخصیتی اش، نمایانگر یک واکنش تقریباً جهانی به روند جهانی شدن است و برخی سیاست هایی که برای آمریکا و غرب، هزینه زیادی داشته است . این به معنای آن نیست که پاسخ به این سیاست های پرهزینه، هزینه نداشته باشد، نه؛ اگر شرایط آمریکا را در نظر بگیرید و هزینه هایی که از دوران کلینتون یا حتی از دوران بوش پدر، برای تبدیل یک پیروزی موقتی از نظر بسیاری، متوهمانه در جنگ سرد ایجاد شد و می خواستند این اتفاق را که خیال می کردند پیروزی است ـ من اخیراً در مقاله ای نوشته ام که این شکستِ شوروی بود نه پیروزی آمریکا، تبدیل به تفوق دراز مدت کنند؛ یعنی نهادینه شود. این نهادینه کردن، هزینه های سنگینی برای آمریکا داشته و جامعه آمریکایی سعی کرد این هزینه ها را با تلاش برای تغییر در طول دو انتخابات ریاست جمهوری گذشته جبران کند. آقای اوباما شاید دور ترین یا بیشترین نماینده تغییر در زمانی که انتخاب شد، بود. قیافه اش هم نشان می داد سیاست آمریکا تغییر کرده است. در دوران آقای ترامپ هم، همین شرایط خواهد بود. دور ترین فرد به دستگاه حاکمه آمریکا یا آنکه جامعه حکومتی آمریکا به آن می گویندStability ، آقای ترامپ بود. همین فرد جاذبه قابل توجهی داشت مخصوصاً که با توجه به فشارهایی که یک واقعیت فناوری است و الزاماً ربطی به سیاست های اقتصادی هیچکس ندارد، جامعه آمریکایی بسیاری از شغل هایش را از دست داد، نه الزاماً اینکه شغل ها از کشور خارج شده باشند که بسیاری خارج شدند، اما این واقعیت که بسیاری از شغل ها تبدیل به ربات، تکنولوژی و فناوری شده اند؛ به هرحال این یک نگرانی و ناراحتی در قاطبه مردم ایجاد کرده بود که نتیجه اش شد؛ این مجموعه، یعنی هزینه های تلاش آمریکا برای نهادینه کردن آن برتری موقتی که احساس می کردند و دیگری، هزینه های پیشرفت های فناوری که در نتیجه آن، کم شدن کار بود. درست است که در جوامعی مثل ژاپن، این اتفاق نیفتاده اما در آمریکا، با توجه به پدیده های مختلفی که در داخل آمریکا وجود داشته، این اتفاق افتاده است و نتیجه اش آقای ترامپ شد؛ لذا این تحول را می توانستیم پیش بینی کنیم کمااینکه موفقیت آقای اوباما قابل پیش بینی بود. آقای ترامپ هم موفقیتش قابل پیش بینی بود. البته نکات دور از ذهنی در موفقیت آقای ترامپ وجود دارد که مهم ترین آن اینکه فردی که هیچ ماشین سیاسی داخلی نداشت با اینکه در آرای مردمی شکست خورد، توانست در آرای الکترال پیروز شود. معمولاً توقع دارید از فرد سیاسی تری مثل خانم کلینتون بتواند این معادله را معکوس کند و آراء را نبرد، ولی الکترال را ببرد. ولی ماجرای ترامپ تحول جالبی است. برای خود من به عنوان فردی که نزدیک ۴۰ سال است سیاست آمریکا را دنبال می کند فهمش کمی دشوار است این که چطور آقای ترامپ توانست موفق شود.

مجموعه این شرایط باعث شد پدیده ای به اسم آقای ترامپ روی کار بیاید. از این پدیده نمی شود توقع داشت که کاملاً در چارچوب پیش بینی های به اصطلاح پیشگوهای سیاسی عمل بکند . نکته ای اینجا وجود دارد. آقای کیسینجر هم این نکته را متذکر شده که سیاست خارجی با معامله برای خرید یک ساختمان یا زمین تفاوت دارد و اینجاست که با توجه به پیچیدگی های جامعة بین المللی و متغیرهایی که در جامعه بین المللی وجود دارد بسیاری از شعارهایی که آقای ترامپ در دوران انتخاباتی، مطرح کرد یا دیگران مطرح کرده اند غیرقابل حصول می شود. این درست که ایشان تلاش دارد به وعده های انتخاباتی که داده است عمل کند، اما بسیاری از این وعده ها، با توجه به واقعیات جامعه بین المللی معلوم نیست چندان شدنی باشد و واقعیت ها بعد از چند هفته اول که شرایط هیجانی است خودش را تحمیل می کند. در چارچوب نظریه های روابط بین الملل ، شرایط تحول در یک وضع، متأثر از ساختار و کارگزار است. ترامپ تاکنون به عنوان کارگزار توانسته است خودش را بر ساختار تحمیل کند. اینکه تا چه اندازه بتواند این مسیر را پیش برود فکر می کنم در یک مقطعی هم ساختار داخلی آمریکا، هم ساختار روابط بین الملل و معادله های بین المللی، خودش را تا حدی تحمیل خواهد کرد.

جناب ظریف! ترامپ، در بدو ورود به کاخ سفید به مهم ترین «موضوع» و بلکه مهم ترین «معضل» دنیا تبدیل شده است. رفتارهای او به قدری افراطی، راست گرا، محافظه کار و توام با ژست های پوپولیستی است که حیرت و عکس العمل متحدان اروپایی ایالات متحده را برانگیخته است. تحلیل شما از چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا چیست؟

همزمان با ورود ترامپ به عرصه سیاست به عنوان رئیس جمهوری آمریکا تحولی در انگلیس اتفاق افتاد و آن، خروج از اتحادیه اروپاست و انگلیس هم برای یافتن شرکای تجاری و هم برای یافتن شرکای سیاسی اش تلاش می کند که متأسفانه این رفتار در حرکت های غیرواقع بینانه ای که در منطقه ما داشته مشاهده شده است. این رفتار ممکن است تا حدی مسیر انگلیس را از بقیه کشورهای اروپایی جدا کند و این موضوع را در تحولات چندی پیش به ویژه سفر خانم ترزا می به واشنگتن تا حد قابل توجهی مشاهده کردیم. البته بقیه اروپا گرایشی به سمت راست دارند و معلوم نیست انتخابات آینده ای که در کشورهای مختلف اروپایی انجام می شود، مخصوصاً در فرانسه، چه حاصل و نتیجه ای داشته باشد. هنوز پیش بینی قطعی خیلی زود است، اما گمان می رود به سمت راستگرایی بروند. البته من اروپا شناس نیستم، لیکن پیش بینی ها به آن سمت حرکت می کند.

من احساس می کنم اروپا در حوزه هایی برابر آقای ترامپ مقاومت می کند و در حوزه هایی با او همراهی خواهد کرد و ترامپ هم همانطور که در سفر خانم ترزا می دیده شد در مورد موضوعی مثل ناتو، به اروپا نزدیک شد، یعنی الزاماً این نزدیک شدن همواره از طرف اروپا به سوی آمریکا نخواهد بود؛ بلکه در بعضی از موارد مشاهده خواهیم کرد که آمریکا، ناگزیر می شود به اروپا نزدیک شود. همین تحولات در زمان بوش پسر هم اتفاق افتاد، یعنی در مواردی اروپا به آمریکا نزدیک شد که متأسفانه یکی از آن موارد، موضوع ایران بود. در مواردی هم آمریکا به اروپا نزدیک شد البته در موضوع ایران، اول آمریکا به اروپا نزدیک شد بعد اروپا به آمریکا. چنانکه گفتم در روابط بین الملل پیچیدگی هایی وجود دارد و روابط بین الملل را باید با همه پیچیدگی ها ببینید. اگر کسی بخواهد روابط بین الملل را ساده کند در حالت شکلی، همه مقابل آقای ترامپ مقاومت می کنند یا به سمت ترامپ می روند او را می پذیرند. این جملات بسیط، نمی تواند شرایط بین المللی را تعیین کند. نکته دیگری که هست اینکه در این شرایط، دنیا هم در حال گذار است. مدت بیش از ۲۶ سال شرایط گذار را در دنیا داریم. هم سیاست در اروپا در حال گذار است، هم در آمریکا. معمولاً شرایط گذار بسیار سیال هم هست. در شرایط سیال، همه دارند تلاش می کنند بیشترین تأثیر را بگذارند. اکنون رژیم صهیونیستی و مشخصاً لابی های راستگرا در آمریکا، بیشترین تلاش را دارند. بعضی از کشورهای عربی، بیشترین تلاش را دارند چون در شرایط سیال، هیچ چیز سر جای خود نیست، لذا همه چیز قابل تبدیل و تغییر است و اینجاست که تلاش ها همه می تواند تاثیرگذار باشد. تحولات هم می تواند تاثیرگذار باشد یعنی وقتی که آقای بوش پسر، رئیس جمهوری آمریکا شد همه فکر می کردند که یک سیاست گرایش به مسائل اقتصادی پیش می آید. حادثه ای مثل ۱۱ سپتامبر باعث شد که گرایش و رویکرد جدیدی در سیاست آمریکا پیدا شود، لذا اینکه بعضی ها معتقدند این حادثه، ساختگی بود یا نبود، اما واقعاً این اعتقاد را دارم تحولی بود و الزاماً هم ساختگی نبود، ولی گروهی از کنشگران در داخل آمریکا و کنشگرانی از بیرون آمریکا آمدند سوار این حادثه شدند و واقعیاتی را رقم زدند که بیشترین هزینه اش را خود آمریکا پرداخته است. اگر آقای ترامپ تلاش کند همان تندروی ها را داشته باشد، حتماً بیشترین هزینه اش را خود آمریکایی ها می پردازند، اما واقعیاتی هست که در شرایط ویژه اتفاق می افتد و بعد با توجه به سیال بودن موضوع، همه این کنشگران وارد می شوند و تلاش می کنند تأثیر بگذارند. اینجا دیگر میزان کنشگری و تلاش تاثیرگذاری مهم است.. اگر آقای ترامپ، صدور ویزا را برای ایرانی ها لغو کرده و از «تی. پی. پی» و مشارکت در اقیانوس آرام خارج شده بخواهد از «نفتا» هم خارج شود یا مورد بازنگری جدی قرار دهد، خودش هم متاثر می شود. آسیای دور و اروپا متاثر می شوند. اروپا اکنون چند تا موضوع عمده داردکه برجام، یکی از آن ها ست. برای فرانسوی ها، کنوانسیون تغییرات آب و هوایی و توافقی که در پاریس شد، مهم است. مهم ترین دستاورد خانم «می » نخست وزیر انگلیس این بود که از آقای ترامپ این یک جمله را گرفت که ناتو نقش بسیار مهمی دارد.

موضوع ناتو برای بسیاری از کشورهای اروپای شرقی سابق، حیاتی است. برای رژیم صهیونیستی هم جا انداختن دستور کار ضد ایرانی مهم است. با گرایش هایی که آقای ترامپ دارد همه این کنشگران تلاش خواهند کرد در روز ها، هفته ها و ماه های آینده بیشترین تأثیر را بگذارند. آنچه در این میان به عنوان موضوعی بسیار تعیین کننده به نظر می آید، رابطه شخصی ای است که ترامپ می خواهد با پوتین ایجاد کند و تعامل شکل بگیرد. به نظر من بخشی از این رابطه به ارتباط میان ساختار و کارگزار و بخش دیگر به خوش بینی متقابل ترامپ و پوتین نسبت به هم برمی گردد که می تواند بر این روابط تأثیر بگذارد؛ اما ساختار ها و واقعیات رقابت آمریکا و روسیه در بعضی موارد می تواند مانع باشد.

جناب ظریف! سایت معتبر گلوبال ریسرچ نقل کرده است که ترامپ به ژنرال های آمریکایی گفته است که خودتان را برای جنگ جهانی آماده کنید. آیا این رفتار ها، صرفاً ادامه ژست انتخاباتی به منزله از دست ندادن هواداران داخلی است یا ممکن است این رئیس جمهوری واقعاً دست به ماجراجویی بزند؟ آیا اروپا ترامپ را همراهی می کند یا در برابر او می ایستد؟

البته همه کنشگران می توانند انتخاب های مختلفی داشته باشند. آقای ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی حرف هایی زده و گرایش هایی برای بازسازی وضع اقتصادی آمریکا دارد و اولویت های هم در این حوزه قائل شده است، لذا اکثر اقداماتی که کرده به خیال خودش در دو حوزه تأمین امنیت داخلی آمریکا بوده است.

البته این تصمیم بسیار نسنجیده غیرقانونی و غیرانسانی برای امنیت داخلی آمریکا مضر است؛ اگر چه ترامپ تصور می کند برای تأمین امنیت داخلی اش است . کار دیگری که ترامپ می خواهد برای اقتصاد داخلی آمریکا انجام دهد تقویت کار و محیط کار است. از زمانی که رئیس جمهور شده تلاش هایی در این چارچوب کرده است و افتخار هم می کند به این تلاش ها که شرکت های آمریکایی بیرون آمریکا کار ایجاد نکنند، بلکه این کار در داخل کشور ایجاد شود. در این راه پیشنهادهای متعددی داده است. موضوع ساخت دیوار در مرز با مکزیک، در چارچوب اولویت اقتصادی است. مجموعه این مسائل باعث می شود تصورتان این باشد که آقای ترامپ کمتر به دنبال ماجراجویی نظامی خواهد بود. آن نکته ای که در جواب سئوال قبل گفتم این بود که باید همیشه مدنظر داشته باشیم، همین تصور در مورد آقای بوش و مخصوصاً آقای چنی هم بود. یعنی وقتی که آقای چنی به عنوان فرد نفتی سابقه دار که حتی در ایران در قالب شرکت هالیبرتون و نمایندگی های خارجی اش حضور داشت، معاون رئیس جمهوری آمریکا شد، هیچ کس فکر نمی کرد فردی با گرایش اقتصاد محور نفتی دست به اقدامات آنچنانی بزند اما تحولی مثل ۱۱ سپتامبر باعث شد آقای بوش تبدیل به رئیس جمهوری جنگ شود. بوش به خودش می گفت word president. یک حادثه ممکن است فضا را عوض کند. اما در آن شکل هم آقای ترامپ و هم اطرافیانش مستعد چنین تحولی هستند. آقای ترامپ دستوری داده که بخشی از آن با روحیاتش سازگاری دارد ، اما اینکه بدون هیچ مقدمه ای وارد یک برخورد نظامی بشود، به نظر می رسد که با بقیه سیاست هایش، سازگاری ندارد، مگر اینکه شرایط، این گونه به او تحمیل شود یا اینکه برخی در داخل حاکمیت آمریکا یا برخی از کنشگران بیرون آمریکا مثل رژیم صهیونیستی یا سایر کشورهایی که در این منطقه به دنبال درگیری و تشنج هستند، چنین وضعی را تحمیل کند.

آیا با توجه به سیاست های ترامپ باید نگران سرانجام برجام بود؟

برجام فقط توافق ما با آمریکا نیست. برجام یک توافق چند جانبه است. به نظر من برجام واقعیتی است و اکنون دارد عمل می کند با اینکه آمریکایی ها، نه در دوران آقای اوباما و نه در دوران آقای ترامپ علاقه ای ندارند کمک بکنند. از سوی دیگر برنامه هسته ای سرمایه ماست و ما تمام تلاشمان را در طول مذاکرات کردیم که اصل برنامه هسته ای ما و قسمت مهم آن حفظ شود و ما بحمدالله در چند روز گذشته طبق برنامه، گازرسانی به سانتریفیوژ آی آر ۸ را هم انجام دادیم. این سرمایه ما بود و برای همین در مذاکرات، همه تلاشمان را کردیم که آن را حفظ کنیم.

بعد از اینکه مذاکرات تمام شد همه تلاشمان را کردیم که در قالب تعهداتمان در برجام، از این سرمایه پاسداری کنیم. آن ها هم خیال می کنند تحریم برای آن ها سرمایه است که البته به شدت در اشتباهند. معتقدیم تحریم برای آن ها، وَبال و هزینه است به جای اینکه سرمایه باشد. این تصور را جامعه سیاسی آمریکا به صورت کلی، نه فقط آقای اوباما یا ترامپ یا خانم کلینتون دارد و بسیار وابسته به تحریم هستند. آمریکا، کشوری است که بیشترین تحریم را علیه بیشترین تعداد کشور ها داشته است. یعنی اگر سابقه تاریخی آمریکا را نگاه کنید، می بینید که آمریکا برای حدود ۵۰ کشور مضیقه اقتصادی ایجاد کرده است. آن ها احساس می کنند بزرگترین اقتصاد بازار دنیا هستند، بنابر این بزرگترین اهرم بازیشان در روابط بین الملل، اقتصادی و تحریم است و می توانند از آن استفاده کنند. با اینکه بار ها تلاششان به شکست انجامید، اما تلاش می کنند که از این اهرم استفاده کنند، لذا اینکه آمریکایی ها، کمال خست را در اجرای تعهداتشان به خرج خواهند داد، واقعیتی است که متأسفانه در این مدت هم دیدیم. اما آنچه که موفقیت جمهوری اسلامی بوده این است که علی رغم احساسی که در آمریکایی ها بوده، توانستیم هر کاری که ضرورت داشته است برای خود انجام دادیم.

یعنی در حوزه حمل و نقل توانستیم کار خودمان را انجام بدهیم که البته خیلی راحت نبود. در این زمینه چندین ماه به آمریکا فشار آوردیم تا در قالب تعهداتشان مجوز برای ایرباس صادر کردند. روش های مختلفی هم بود و بویینگ را هم کنار ایرباس، قرار دادیم و با استفاده از آن توانستیم هم موافقت برای بویینگ را بگیریم و با فشار داخلی که ایجاد کردیم موافقت برای ایرباس را هم گرفتیم و این توفیقات به راحتی به دست نیامد. همه این ها به خاطر تصوری است که آمریکایی ها دارند که در واقع تحریم بر ایشان یک سرمایه است، اما ما توانستیم و علی رغم همه تلاش ها، تولید نفت به وضع قبل از تحریم ها برگشت و جای تقدیر جدی دارد از تلاشی که کارکنان صنعت نفت و وزارت نفت، انجام دادند.

همان گونه می دانید تحریم در ۳ حوزه حمل و نقل، نفت و بانک بوده است. در حوزه حمل و نقل تقریباً همه چیز به روال عادی برگشته و حتی بحث هواپیما که ربطی به تحریم های هسته ای ندارد و از ابتدای انقلاب تحریم هوایی بودیم، رفع شده است. اگر دقت کرده باشید سال ها طول کشید تا ۶۰۰ کارگزاری بانکی ایجاد کردیم و ظرف مدت ۴-۳ سال به ۵۰ کارگزاری کاهش دادند، اما در زمان کوتاهی ۲۸۰ ـ ۲۷۰ کارگزاری را فعال کر د یم . البته این را هم بگویم که همان ۶۰۰ کارگزاری فعال نبودند. همه این امتیازات را علی رغم مقاومت آمریکا گرفتیم و آنچه در داخل توجه نشده، این است که حتی یک روز همکاران من و سایر دستگاه ها، بیکار نبودند. یک روز آب خوش از گلوی ما پایین نرفت. اینکه در داخل مورد مهرورزی برخی دوستان بودیم به کنار! به هر حال مجبور بودیم هر روز برای گرفتن حقمان تلاش کنیم و این یک واقعیتی در روابط بین المللی است. ممکن است در ماه های آینده، کار مقداری دشوار تر شود. اروپا و بقیه دنیا بر اجرای برجام اصرار زیادی دارند. در مقابل آمریکایی ها حرف هایی زده اند و اخیراً ترامپ گفته که این بد ترین توافق است. توضیحی راجع به علت گفتن این حرف بدهم. آمریکایی ها عادت نکرده اند در روابط بین المللی شان چیزی کمتر از حداکثر خواست هایشان را به دست آورند. آن ها عادت کرده اند بگویند و طرف مقابل هم قبول کند. آمریکا در برجام تقریباً به هیچ یک از خواسته هایش نرسید. آمریکا می خواست ایران یک سانتریفیوژ هم نداشته باشد، که دارد. آمریکا وقتی سانتریفیوژ را پذیرفت می خواست تحقیق و توسعه ما را نپذیرد. آمریکایی ها تا روز آخر مذاکرات می گفتند تحقیق و توسعه مان فقط روی سانتریفیوژهای مدل پایین تر مثل IR-ONE انجام دهیم، ولی ما تحقیق و توسعه روی سانتریفیوژ مدل IR-۸ هم گرفتیم و امروز بحمدالله IR-۸ را از یک چارچوب مفهومی در ابتدای برجام به یک سانتریفیوژ واقعی که به آن گاز تزریق می شود، تبدیل کردیم و این برای آمریکایی بسیار سخت است بپذیرد که وارد مذاکره ای شده و به خواسته اش نرسیده و برای همین هم هست که ترامپ می گوید تیم آمریکایی باید از سر مذاکرات بلند می شد. اما معتقدم آمریکایی ها، بهتر از این نه گیرشان می آمد نه در آینده گیرشان می آید. لذا اگر دولت قبلی آمریکا این توافق را پذیرفت نه به این دلیل بود که علاقه ای به ایران داشت و نه به این دلیل بود که دولت دچار توهمی بود و نه به این دلیل بود که خوش خیال بود. به این دلیل بود که همه راه ها استفاده کرده بود. سخت ترین تحریم ها را علیه ایران گذاشتند و بهتر از این نمی توانستند نتیجه بگیرند و این هم نه اینکه دستاورد خیلی خوبی برای آمریکا باشد. برجام بعد از شکست تمام تلاش های آمریکا برای رسیدن به اهدافش به دست آمد و به راه حل توافقی رضایت دادند. در راه حل توافقی، معلوم است که هیچ کس به همه اهدافش دسترسی پیدا نمی کند. معتقدم ممکن است ترامپ برای مذاکره مجدد تلاش کند. معلوم است که نه ایران و نه اروپایی ها مذاکره مجدد را نمی پذیرند . جامعه بین المللی هم قبول نمی کند؛ لذا روزهای دشواری را در پیش رو خواهیم داشت ضمن این که در یک سال گذشته هم روزهای آسانی نداشتیم. تمام حقوقمان را یک به یک رفته ایم در صحنه مذاکره گرفتیم و انشاء الله باز هم همین کار را خواهیم کرد و علی رغم اینکه بعضی دوستان در داخل توجهی به اجرای برجام ندارند

ارزیابی تان از تلاش های میانجیگرانه کویت برای رفع اختلاف میان ایران با برخی کشورهای منطقه به ویژه عربستان چیست؟

برای جمهوری اسلامی، امنیت این منطقه قسمتی از منافع حیاتی ما ست و معتقدیم امنیت را باید کشورهای منطقه تأمین کنند، لذا هیچگاه دنبال درگیری با کشورهای منطقه نبودیم. در اوج جنگ در سال ۶۵ اولین پیشنهاد جمهوری اسلامی برای ترتیبات امنیت منطقه ای در نامه ای که آقای دکتر ولایتی به دبیرکل ملل متحد نوشته بود آمد و به همین دلیل در بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ به خواست ایران ترتیبات منطقه ای درج شد. از آن زمان به بعد، همواره ایران بر ترتیبات امنیت منطقه ای تأکید کرد. بعد از مذاکرات هسته ای، علی رغم سیاست های نابخردانه ای که بعضی کشورهای منطقه دنبال و تلاش کرده بودند مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات بشوند ـ سوابقش هر روز روشن تر می شود ـ اولین کاری که انجام دادم سفر به کویت و قطر در پاسخ به پیشنهادی بود که آن ها کرده بودند. متأسفانه دولت سعودی، مانع اجرای پیشنهاد خودشان شد و بعد هم تحولاتی که اتفاق افتاد. به نظر ما سیاست های جنگ افروزانه ای که رژیم سعودی دنبال کرده بیش از همه، امنیت خودشان را به خطر می اندازد و ما مایل نیستیم ببینیم که امنیت کشورهای منطقه به خطر افتاده است، چون به هر شکلی در منطقه ، ناامنی در هر کشوری باشد، منطقه را برای همه ناامن می کند؛ لذا ما استقبال می کنیم. در ماه های گذشته از اقداماتی که در این زمینه توسط دیگران هم شده است استقبال کردیم. متأسفانه در آن مقطع دولت عربستان دنبال تنش بود، به جای این که دنبال راه حل باشد. اگر این دیدگاه آن ها تغییر بکند و اگر به این نتیجه برسند که دامن زدن به خشونت در سوریه و یمن به نفعشان نیست؛ دامن زدن به افراطی گری به نفعشان نیست ، ما آماده ایم گفت وگو کنیم. شما ببینید نزدیک به ۲ سال است مردم بی پناه یمن را هر روز با پیشرفته ترین وسایل بمباران کرده اند و این یک ننگ ابدی خواهد بود برای آمریکا و انگلیس و کشورهایی که این سلاح های کشتار انسان های بی دفاع را در اختیار آن ها قرار داده اند و علی رغم مخالفت نه فقط مردمشان بلکه حتی فرهیختگان و بخش های سیاستگذاریشان، این سیاست را ادامه دادند و کمک کردند تا این اقدامات انجام گیرد. هر زمان که به این نتیجه برسند که این ها جز خسارت هیچ فایده ای برایشان ندارد ـ همانطور که در مورد نفت رسیدند ـ به نظر من راه برای ورود به نوع دیگری از روابط در این منطقه می تواند فراهم باشد و این نیاز به واقع بینی دارد. سیاست جمهوری اسلامی مشخص است. ما بر اساس قانون اساسی، هم سلطه پذیری را رد می کنیم و هم سلطه گری را؛ لذا سیاستی که جمهوری اسلامی دارد مبتنی بر تعامل با همه سازنده به ویژه همسایگان است و زمانی که همسایگان ما این واقعیت را بپذیرند که به حکم تاریخ، جغرافیا و مشترکات متعددی که بین مردممان هست و تهدیدهای مشترکی که همه مان با آن مواجهیم، نیاز به همکاری داریم، در آن زمان، منطقه یک شریک واقعی مثل ایران خواهد داشت. امیدواریم پیامی که امیر کویت فرستاد و اعلام آمادگی کرد از سوی خودشان و سایر حکام کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نشانگر عزم راسخی باشد؛ در آن صورت این عزم راسخ در ایران هم وجود دارد. البته باید بر اساس واقعیات و نگاه به آینده باشد و پذیرش این که همه باید به سمت آینده متفاوت حرکت کنیم.

* باسپاس از شما به خاطر فرصتی که در اختیار ما گذاشتید.

انتشار اولیه: سه شنبه 19 بهمئ 1395 / انتشار مجدد: دوشنبه 25 بهمن 1395