آیا 2017 سال آشتی فرانسه با روسیه خواهد بود؟

نویسنده: ویکتور کاتونا

دیپلماسی ایرانی: همچنان که فرانسه نتایج نهایی انتخابات درون حزبی جمهوری خواهان را مورد واکاوی قرار می دهد، به وضوح مشخص است که دوران تحریم ها و روابط تیره و تار میان روسیه و قاره اروپا به تدریج به روزهای پایانی خود نزدیک می شود. هفته گذشته فرانسوا فیون توانست با کسب 66.5 درصد از آراء رقیب خود، آلن ژوپه را شکست داده و بدین ترتیب در انتخابات درون حزبی جمهوری خواهان فرانسه به پیروزی دست یابد. این رویداد مسیر فرانسوا فیون برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 فرانسه و راهیابی به کاخ الیزه را تا حد بسیار زیادی هموار کرد و به نظر می رسد روی کار آمدن این کاندیدای حامی روابط با روسیه، ژئوپولیتیک کنونی قاره اروپا را به طرز چشمگیری تغییر دهد.

فرانسوا فیون رهبر قدرتمندی است که این توانایی را دارد تا راهی را برای تعامل و همکاری با روسیه بیابد. فیون در بحث سیاست خارجی یک گُلیست، در مباحث اقتصادی یک لیبرال و در موضع گیری های اجتماعی یک محافظه کار است. باید اذعان کرد که فیون درست برخلاف رقیب احتمالی خود یعنی «مارین لوپن»، رهبر حزب «جبهه ملی فرانسه»، در انتخابات ریاست جمهوری 2017 فرانسه نماینده بهتری برای جریان سیاسی فرانسه خواهد بود. این در حالی است که مارین لوپن همچنان تلاش می کند تا حزب جبهه ملی فرانسه را از انحرافات افراط گرایانه ای که در طول دوران رهبری 43 ساله پدرش در این جناج به وجود آمد، رها سازد.

فرانسوا فیون پیشتر به عنوان نماینده پارلمان فرانسه و سناتور فعالیت داشته و در دورانی از فعالیت های سیاسی اش در رأس وزارتخانه هایی چون وزارت فناوری اطلاعات، وزارت کار و نیز وزارت آموزش و پرورش فرانسه قرار داشته است. همچنین وی در دوران ریاست جمهوری نیکولا سارکوزی، به مدت 5 سال تصدی پست نخست وزیری فرانسه را در اختیار داشت. آن چه مشخص است این است که رویکرد و مواضع مثبت فیون در قبال روسیه و نیز پیشینه سیاسی موفق وی همگی موجب شده است تا فیون از دیگر رهبران سیاسی غربی متمایز شود.

فیون هدایت گر فرانسه در اوضاع بحرانی کنونی

مواضع و رویکردهای به شدت مثبت فرانسوا فیون در قبال روسیه و اشتیاق وی برای برقراری روابط دوستانه با این کشور اغلب موجب خشم و عصبانیت دیگر اعضای حزب جمهوری خواه فرانسه شده است. «آلن ژوپه»، یکی از اعضاء حزب جمهوری خواه فرانسه که به خاطر مواضع سفت و سخت خود در زمینه آتلانتیک گرایی (Atlanticism) معروف و شناخته شده است، نیز نسبت به حس شدید روسیه دوستی فرانسوا فیون (روسوفیلیا) هشدار داده داده است.

آن چه بسیار عجیب است این است که اخیراً سوسیالیست های فرانسه از شدت انتقادات خود نسبت به مواضع و رویکرد فیون در زمینه سیاست های اجتماعی و برنامه های وی برای حذف نزدیک به نیم میلیون شغل مدنی در فرانسه یا افزایش سن بازنشستگی به 65 سال کاسته اند. با این حال این بدان معنا نیست که منتقدان فیون از مواضع مثبت وی در قبال روسیه علیه او استفاده نخواهند کرد. به نظر می رسد شرایط کنونی مقطعی است و با عبور از این مرحله فیون قطعاً با حجم عظیمی از انتقادات در این خصوص روبرو خواهد بود.

جمهوری خواهان فرانسه از مدتی پیش مواضع متعادل تری در قبال روسیه در پیش گرفته اند و تمایل خود را نسبت به برقراری روابط نزدیک تر با مسکو ابراز کرده اند. «تیری ماریانی»، یکی از اعضاء حزب جمهوری خواهان فرانسه، اولین کسی بود که به عنوان نماینده حزب راست غیرافراطی پارلمان اروپا در سال 2015 میلادی از کریمه بازدید کرد. و این جمهوری خواهان بودند که توانستند قطعنامه های غیرالزام آور را با فشار از تصویب مجلس ملی فرانسه و مجلس سنا بگذرانند و لغو تحریم های مرتبط با روسیه را خواستار شوند.

اگرچه ممکن است مواضع و رویکردهای فیون در تضاد کامل با مواضع سیاسی معمول دیگر سیاستمدارن فرانسه باشد اما اقبال عمومی فیون منشأ و علت دیگری دارد. فرانسوا فیون مجموعه ای از اصلاحات رادیکال را ارائه و پیشنهاد داده است و همین اقدام جسورانه موجب شد تا وی در مقابل دیگر رقیب هم حزبی خود یعنی آلن ژوپه به پیروزی برسد؛ رقیبی که مواضع و رویکردهای میانه و متعادل تری دارد و شاید همین رویکرد میانه به پای ضعف و ناتوانی اش در اجرای اصلاحات رادیکال گذاشته شد.

فرانسوا فیون قصد دارد تا پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه مجموعه ای از اصلاحات اقتصادی و طرح های ابتکاری را در این کشور اجرا کند که برخی از آنها عبارتند از: کاهش مالیات شرکت ها از 33.33 درصد به 25 درصد، افزایش سن بازنشستگی از 62 به 65 سال، حذف بیش از نیم میلیون از مشاغل مدنی فرانسه (از طریق افزایش ساعات کاری از 35 به 39 ساعت)، محدود کردن هزینه های عمومی به منظور نرخ هزینه ها نسبت به تولید ناخالص داخلی (GDP) به کمتر از 50 درصد (این نرخ در حال حاضر در حدود 57 درصد است) و نیز تصویب قانون ممنوعیت فرزندخواندگی کودکان توسط زوج های همجنس گرا (فیون اگرچه یکی از مخالفان سرسخت قانون ازدواج همجنس گرایان است، اما با این حال اعلام کرده که قانون ازدواج همجنسگرایان که در دوران ریاست جمهوری «فرانسوا اولاند» به تصویب رسیده است، را باطل نخواهد کرد).

فیون برای ایجاد یک سکوی قابل دوام و عملی برای انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 باید جمهوری خواهان را متحد و یکپارچه کند و برای این منظور باید حمایت و پشتیبانی رقبای پیشین خود از جمله نیکولا سارکوزی را به دست آورد. اگرچه فیون از حمایت بسیاری از جنبش های سیاسی در فرانسه و همچنین جریانات حامی ژوپه برخوردار می شود اما به احتمال زیاد مجبور خواهد شد تا در این مسیر امتیازاتی را نیز به رقبای خود اعطاء کند. با همه این تفاسیر بسیار بعید به نظر می رسد که فیون پس از راهیابی به کاخ الیزه، به وعده انتخاباتی خود مبنی بر برقراری مجدد روابط استراتژیک و دوستانه با روسیه عمل نکند. مواضع و رویکردهای مثبت فیون در قبال روسیه می تواند به نفع او تمام شده و زمینه مشترکی باشد میان وی و دیگر قدرت های بین المللی.

نگاهی به رقبای احتمالی فیون

با ظهور فرانسوا فیون به عنوان نامزد جناح راست میانه، پیروزی مجدد برای «فرانسوا اولاند»، رئیس جمهور سوسیالیت کنونی فرانسه امری بسیار سخت و دشوار خواهد بود. از آن جا که میزان رضایت مردم فرانسه از اولاند به شدت پایین است و تنها 14 درصد از مردم سیاست و عملکردهای اولاند را تأیید کرده اند، به نظر می رسد که ساکن فعلی کاخ الیزه دیگر شانس چندانی برای پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده فرانسه نمی بیند.

علی رغم برخی از اقدامات مثبت فرانسوا اولاند همچون تعدیل جو ناآرام فرانسه پس از حملات تروریستی پاریس، نیس و دیگر شهرهای این کشور، عملیات نظامی موفق فرانسه در کشور مالی، ایستادگی و مقاومت فرانسه به تعهد برای شرکت در اقدامات مشترک اتحادیه اروپا در برابر بحران های متعدد این قاره و حتی انتشار کتابی در شرح مشکلات و موانع پیش روی رئیس جمهوری فرانسه، باز هم اولاند همچنان به عنوان پنجمین رئیس جمهور نامحبوب فرانسه شناخته می شود.

از بسیاری جهات سیاست خارجی اولاند در خصوص مسکو کار را برای رئیس جمهور بعدی این کشور آسان کرده و وی قادر خواهد بود تا سیاست خارجی متفاوتی را در قبال روسیه در پیش بگیرد و تعاملات و روابط خود را با مسکو افزایش دهد. علی رغم انعقاد توافق مینسک دو که تحت نظارت فرانسه و آلمان به انجام رسید و نشان دهنده اوج روابط همکاری های میان پاریس و مسکو در طول چهار سال گذشته است، اما اثر چندانی از روابط میان مسکو و پاریس در نقشه سیاسی کنونی در اروپا دیده نمی شود.

به نظر می رسد در شرایط فعلی، «مارین لوپن»، رهبر جناح جبهه ملی فرانسه رقیب اصلی فرانسوا فیون در انتخابات ریاست جمهوری سال آتی خواهد بود. این دو چهره سیاسی در بسیاری از زمینه ها همچون لغو تحریم های روسیه، اجرای اصلاحات رادیکال در فرانسه، مهار مهاجرت و کاهش میزان آن هم عقیده هستند. پیروزی فیون در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه به تنهایی منجر به حل مسائل و بحران های میان غرب و روسیه نخواهد شد اما باعث خواهد شد تا اروپا رویکرد و سیاست های خود نسبت به مسکو را مورد تجدیدنظر و بازبینی قرار دهد، درست همان طور که پیروزی دونالد ترامپ، نماینده جمهوری خواه آمریکا می تواند به افزایش تعاملات آمریکا با روسیه منجر شود.

علاوه بر این، آلمان نیز در نیمه دوم سال 2017 میلادی انتخابات فدرال خود را برگزار خواهد کرد و تقویت حزب سوسیال دموکرات آلمان می تواند به گسترش روابط آلمان با روسیه منجر شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بدون شک دیگر کشورهای اروپایی نیز مسیر آلمان و فرانسه را دنبال کرده و در سیاست های خود در قبال روسیه تغییراتی را ایجاده خواهند کرد.

منبع: راشا دیرکت / مترجم: زهره شهریاری