تاثیرکوتاه مدت انتخاب ترامپ بر اقتصاد ایران

محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران

دیپلماسی ایرانی: سرانجام پس از ماه ها کش و قوس و تبلیغات صورت گرفته برای نقل مکان یکی از دو نامزد به کاخ سفید، شمارش آراء در آمریکا به پایان رسید و دونالد ترامپ پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام شد و خانم کلینتون هم پیروزی ایشان را تبریک گفت. انتخاب ترامپ خیلی را در جهان شوکه کرد و تأثیر متفاوتی بر بازارهای جهان گذاشت اما چند سوال مهم این است که آیا اخلاق، رفتار، گفتار، شخصیت و عملکرد ترامپ رئیس جمهور همانند ترامپ چند ماه پیش خواهد بود؟ و این که پس از آغاز ریاست جمهوری ترامپ، رفتار و روابط آمریکا با سایر کشورهای جهان به چه شکلی خواهد بود؟ و در نهایت این که تأثیر این انتخاب بر ایران و اقتصاد کشورمان چه خواهد بود؟ مختصر به این سوالات می پردازم و نظر قطعی خود را طی روزهای آینده بیان خواهم کرد.

در پاسخ به سوال اول باید گفت، افراد زمانی که در حال و هوای تبلیغات هستند رفتارهای احساسی و ناپخته بسیاری از خود به نمایش می گذارند و برای به دست آوردن آرا مردم و پیروزی بر انتخابات از هیچ کوشش معقول و غیر معقولی دریغ نمی کنند که در این راستا باید دونالد ترامپ هم از این قاعده خارج نبوده و برای پیروزی به هر دری زد تا به هدف خود برسد، اما نکته مهم این است که در نظام آمریکا بیش از این که اشخاص به تنهایی تصمیم گیرنده باشند، سیستم تصمیم گیرنده خواهد بود و این سیستم که در سایه تصمیمات کلی و اساسی داخلی و بین المللی آمریکا را در نظر می گیرد، برای اجرا به رئیس جمهور ابلاغ می کند و رئیس جمهور هم چه دموکرات و چه جمهوری خواه، چاره ای جز تمکین و اطاعت بی چون چرا ندارد.

در سیستم تصمیم گیرنده پشت پرده آمریکا تعدادی از افراد صهیونیست نقش دارند و برای همین است که هر نامزد ریاست جمهوری آمریکا برای اثبات حسن نیت خود، باید ابتدا آن کلاه مخصوص یهودیان را بر سر خویش بگذارد تا تأییدیه اولیه را دریافت کند. به محض ورود شخص پیروز به کاخ سفید، دیگر افرادی که گرداگرد نامزد در کمپین انتخاباتی بودند پراکنده خواهند شد و افراد جدیدی از جانب سیستم آمریکا، برای شخص منتخب برنامه ریزی خواهند کرد و از فردای روزی که در انتخابات پیروز می شود، نحوه گفتار و عملکرد و نحوه پوشش و حتی شانه کردن موهای سرش نیز تحت فرمان و دستور سیستم خواهد بود و از همین رو شخصیت رئیس جمهور جدید کاملاً عوض خواهد شد و به جرأت می توان گفت روابط ایالات متحده آمریکا با سایر کشورهای جهان چندان تغیر نخواهد کرد.

نمونه بارز افرادی که پس از به قدرت رسیدن، به طور کامل شخصیت و گفتار و کردارشان عوض شد رونالد ریگان هنرپیشه بود که پس پیروزی در انتخابات دقیقا صد و هشتاد درجه عوض شد یا جدیدترین نمونه بوریس جانسون انگلیسی بود که قبل از احراز سمت دولتی، رفتار و کرداری تند و انتقاد آمیز داشت اما به محض این که به وزارت امورخارجه انگلیس منصوب شد، سیستم آن کشور از وی یک بوریس جانسون منضبط تر ساخت که دیگر خبری از آن رفتارها و اظهاراتش قدیمی اش نیست. پس به مرور رفتار و گفتار ترامپ نیز عوض خواهد شد. پس از این تارخ به بعد باید منتظر شخصیت جدیدی از ترامپ باشیم. ضمن آن که  تأثیر انتخاب ترامپ بر بازارهای جهانی، تأثیری روانی است و به تدریج با گذشت زمان به حالت سابق باز خواهد گشت.

با توجه به این که عملکرد خصمانه مقامات هر دو حزب با جمهوری اسلامی ایران طی سال های پس پیروزی انقلاب به اثبات رسیده است، اما تاریخ این واقعیت را به اثبات رسانیده که رفتار و عملکرد جمهوری خواهان نسبت به دموکرات ها علیه ایران کمی تندتر بوده است. از همین رو از این تاریخ به بعد فشارهای کلی آمریکا علیه ما همانند سالیان گذشته خواهد بود اما برخی فشارهای سلیقه ای علیه ایران تا حدودی نسبت به هشت سال گذشته بیشتر خواهد شد؛ فشارهایی همانند سختگیری در صدور ویزا، اعمال تحریم های جدید، جلوگیری از نزدیکی شرکت های آمریکایی به بازار ایران. اما باتوجه به اینکه دولت روحانی اکثر تخم های عملکرد خود را طی حدود چهار سال گذشته در سبد برجام و نزدیکی به آمریکا گذاشته است، متأسفانه با بر سر کار آمدن ترامپ، موانع بیشتری بر سر اجرای برجام پیش خواهد آمد و با توجه به این که از این تاریخ به بعد جمهوری خواهان کنگره و قوه مجریه را همزمان در اختیار خواهند گرفت در نتیجه اعمال تحریم ها و محدودیت های متفاوت جدید علیه ایران دور از انتظار نخواهد بود و در کوتاه مدت دست دولت روحانی بسته تر خواهد شد و از نظر روحی و روانی تأثیرات منفی بر روحیه فعالان اقتصادی ایران و حتی خارجیان مشتاق به همکاری با ایران رخ خواهد داد. همچنین تأثیری بدی بر بازار ارز ایران خواهد گذاشت و نرخ ارز تا حدودی بالاتر از نرخ های جاری خواهد رفت. افزایش نرخ ارز بر واردات کالاهای مصرفی تأثیر خواهد گذاشت و قیمت ها کالاهای وارداتی گرانتر تمام خواهد شد که خود بر مصرف کننده فشار خواهد آورد و نرخ تورم را نیز افزایش خواهد داد.

اگر دولت ایران، تدبیر درستی را در نظر بگیرد و تخم های خود را رفته رفته از سبد قبلی خارج و در سبدهای دیگر بگذارد و از تیم قوی تر و سیاست ها درست تر بهره ببرد و همچنین اجرای اقتصاد مقاومتی و قدرتمند کردن اقتصاد ایران را در دستور کار قرار دهد، به طور حتم اثرات منفی انتخاب ترامپ و فشارهای آتی آمریکا علیه ایران تا حدودی خنثی خواهد شد؛ زیرا جمهوری اسلامی ایران حدود چهل سال است که با این فشارها درگیر بوده و اغلب آنها را به خوبی از سر گذرانده است. پس با مدیریت و تصمیمات درست دولت، تأثیر منفی انتخاب ترامپ بر اقتصاد ایران کوتاه مدت خواهد بود در غیر این صورت باید مجدداً منتظر جنگ اقتصادی جدیدی باشیم.