ایجاد بحران، یکی از اهداف امریکایی‌ها در منطقه است

فداحسین مالکی، سفیر سابق ایران در افغانستان*

دیپلماسی ایرانی: از زمانی که آمریکایی ها و غرب عملا وارد منطقه ما شدند در سال 2002 مقدمه ای برای ایجاد بحران های جدید _ بحران های سیاسی و حتی ژئوپلتیک _ در منطقه بود. من به یاد دارم زمانی که آمریکا و ناتو وارد شدند، دو بهانه داشتند:  یکی مبارزه با تروریسم عمدتا طالبان و دوم مبارزه با مواد مخدر که به هر حال پدیده ای شوم بود. خوب این برای برخی از تحلیلگران کشورهای منطقه، نخبگان سیاسی و علمی قابل هضم نبود. یعنی مگر می شود این همه کشور مثلا در افغانستان 84 کشور دنیا حضور داشتند آیا این ها آمده بودند، که فقط مبارزه بکنند؟

این سوال مهمی برای ما بود که خوب در کشور خودمان هم برخی می پذیرفتند و می گفتند بله آمده اند که با تروریسم مبارزه کنند، آمده اند که به هر حال با مواد مخدر مبارزه کنند. ما با برخی از آقایون که مشورت داشتیم نهایتا تست کردیم ببینیم هدفشان چیست. آمدیم اجلاسی کابل 2006 را تشکیل دادیم، که 6 کشور همسایه افغانستان و دو کشور قدرتمند منطقه یعنی روسیه و هند بودند، که در این 8 کشور تقریبا کشورهای قدرتمند منطقه حضور داشتند. طوری ما چینش کرده بودیم که همه حضور داشته باشند. از جمله چین، هند، پاکستان، روسیه، جمهوری اسلامی ایران و برخی از کشورهای همسایه مانند تاجیکستان و ازبکستان و دیگر جاها و کمیته های مختلف، کمیته نظامی، سیاسی و ... و خروجی بحث ما هم در آن جا این بود که به هر حال مگر کشورهای منطقه این جا بیکار هستند که از آن طرف دنیا، آمریکا و ناتو بخواهند بیایند این جا؟ به این شکل این کشورها را ما وادار کردیم که در این اجلاس حضور پررنگی داشته باشند.

دو روز پس از تشکیل اجلاس دیدم که آقای رئیس جمهور افغانستان به من گفت که آقای سفیر، این آمریکایی ها آمده اند این جا می گویند این اجلاسی که ایرانی ها تشکیل داده اند برای چیست؟ آیا با شما مشورت کرده اند؟ و در نهایت ما متوجه شدیم که نه، آن چیزی که استنباط می کردیم آنها برای مبارزه با تروریسم و مبارزه با مواد مخدر، برای آن دو هدفی که سازمان ملل ترسیم کرده بود، نیامده اند. حالا سوال مهم اینجاست که پس به چه منظور آمده بودند؟ این را من خدمت شما عرض می کنم. یعنی که عرض میکنم پنج سال با این قضیه درگیر بوده ام.

اول این که آنها شاید بزرگترین مخالف شان در صحنه بین المللی که جمهوری اسلامی ایران است، آنها بتوانند به آن نزدیک شوند و رصد بکنند و جمهوری اسلامی ایران را کنترل بکنند. پس یک کنترل و رصد کردن جمهری اسلامی ایران توسط آمریکا و ناتو که ما خیلی از مسائل آنها را دیدیم. حتی آنها آمدند و از سیاست های نرم افزاری در مناطق مرزی ما استفاده کردند. هدف دوم آنها این که خودشان را به رقیب دیرینه شان یعنی روس ها نزدیک کنند. نکته سوم این که دو قدرت بزرگ و نوظهور سیاسی و اقتصادی یعنی چین و هند را کنترل کنند. خوب این اهدافی بود که ما امروزه قاطع عرض می کنیم که آمریکایی ها و ناتو به این دلیل وارد منطقه شدند.

حالا اگر یک مقداری این مسئله را ما بازتر کنیم می گوییم خیلی خوب، خروجی آن چه در ذهن آمریکایی ها و ناتو بود که به هر حال مبارزه با تروریسم است، امروز چه خروجی دارد؟ خروجی آن چیزی که ما در آنجا احساس می کردیم داعش امروز است. یعنی گرچه عربستان، صهیونیسم و خود آمریکا به دنبال ایجاد داعش بود و از پول عربستان و قطر استفاده کرد، شما شک نکنید که داعش مولود نامیمون طالبان و القاعده بود و هست. یعنی تفکر بسته تر از طالبان و القاعده، آن چیزی که امروز شما در فکر داعشی ها می بینید. یعنی به گونه ای است که حتی طالبان هم امروز در مقابل داعش قرار گرفته است. یعنی طالبان امروز تفکر داعش را قبول نمی کند.

شما در افغانستان و پاکستان هم می بینید که به هر حال تحرکاتی صورت گرفته. آن نکته ای هم که به هر حال آنها باز مثلا برای شق دوم آن یا هدف دوم که مبارزه با مواد مخدر بود، خروجی اش بعد از 21 سال چه چیز می تواند باشد. پس خروجی مبارزه با تروریسم را می توانیم بگوییم که داعش بوده است و خروجی مبارزه با مواد مخدر هم همین تبدیل مواد سنتی به مواد صنعتی است که امروز پدر دنیا را درآورده است. حالا پول اضافی هم که در اختیار تروریست ها قرار می گیرد. یعنی این دو با هم گره خورده است. یعنی پول مواد مخدر صنعتی و سنتی تا دیروز در اختیار طالبان و القاعده بود و امروز در اختیار داعش قرار می گیرد به اضافه آن چیزی که به هر حال از پول کشورهای اسلامی دارند استفاده می کنند. این ماحصل حضور آمریکایی ها و ناتو بعد از 26 سال در منطقه است.

یک نکته را هم اشاره می کنم. شک نکنید که یکی از اهدافی که آنها در منطقه دنبال می کردند و دارند می کنند ایجاد بحران های منطقه ای و تغییرات در بحران های ژئوپلیتیکی است. برای مثال بین افغانستان و پاکستان که سال های سال گرفتاری و جنگ هست، 16 میلیون پشتون در پاکستان دارید، در حالی که بزرگترین قوم در افغانستان هم پشتون ها هستند و ممکن است در آینده یک گرفتاری جدیدی در منطقه داشته باشیم.

*متن سخنرانی در نشست تخصصی "تحولات ژئوپلیتیکی غرب آسیا و جهان اسلام"

انتشار اولیه: یکشنبه 9 آبان 1395 / انتشار مجدد: شنبه 22 آبان 1395