امیرعبداللهیان: دو بار از اسد خواستیم به تهران بیاید

حسین امیرعبدالهیان" مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین الملل در گفت وگویی تفصیلی به موضوعات مهمی همچون تغییرات و جابه جایی برخی مسئولان در وزارت خارجه، مسائل منطقه، تحولات سوریه، حادثه تلخ منا، مسئله بحرین و ... پرداخت .

به گزارش باشگاه خبرنگاران، گزیده مهم ترین اظهارات "حسین امیرعبدالهیان" به شرح ذیل است:

***عادل الجبیر گفت: نام ایران در تمام پرونده های روی میزم آمده است

***با افتخار از نفوذ خود در منطقه استفاده می کنیم

***جلسات 5 ساعته با سید حسن نصرالله داشتیم

***هشدار جدی مقام معظم رهبری به مقامات سعودی باعث شد عربستان از روی استیصال مجبور شود پیکر ها جانباختگان منا را به کشور برگرداند

***دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطفی در موضوعات منطقه ای به ویژه سوریه بود

***حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید

***هیچ معامله ای از طرف ایران و کشور های 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت

***عملیات پیچیده وزارت اطلاعات برای آزادی دیپلمات کشورمان/دریک مقطعی وی به منطقه ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود

***آقای اوحدی بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند

***کودتاگران ترکیه از پایگاه اینجرلیک آمریکا به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری می کردند

***شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشکوک هستم،چه بسا برخی دستان خارجی در این موضوع نقش داشتند

***بازداشت شیخ علی سلمان یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است

***آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می آمد و مرتب مسائل را پیگیری می کرد

***بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی روایتی" است

متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:

باشگاه خبرنگاران جوان: در ملاقاتی که در حاشیه اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی با عادل الجیبر؛ وزیر خارجه سعودی داشتید، چه مسایلی مطرح شد؟

ملاقات من با عادل الجبیر در حاشیه نشست وزاری خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده در یک محدوده زمانی خیلی خاص انجام شد. وزیر خارجه سعودی کمتر از یک ماه بود که به این سمت منصوب شد،او پیش از این سمت سال ها سفیر عربستان سعودی در واشنگتن بود و این دیدار هم زمان با سومین هفته تجاوز آل سعود به یمن انجام شد. فضای صحبتهای من با عادل الجبیر متأثر از اقدامات رژیم سعودی در تجاوز علیه یمن بود.

وزیر خارجه سعودی خیلی تند و با شتاب حرف می زد و گویی که فقط از روابط دو کشور ایران وعربستان، نکات منفی این روابط درنظرش است. یکی از جملاتی که وزیر خارجه سعودی به من گفت و از آن خیلی ناراحت بود، این بود که گفت؛ من کمتر از یک ماه است در وزارت خارجه مشغول به کار شدم و روی میزم پرونده های مختلفی است که هر کدام از آن پرونده ها را ورق می زنم، نامی از ایران در این پرونده ها آمده و مدعی بود که در مسائل مختلف منطقه به نوعی ایران دست دارد.

بنده خیلی صریح و شفاف راجع به آن چیزی که در یمن می گذرد صحبت کردم و گفتم که این تصور را نکنید روش نظامی و امنیتی در یمن به نتیجه میرسد و یمن جز راه حل سیاسی هیچ راهکار دیگری ندارد. البته در حدود 15 دقیقه ای که با هم صحبت داشیتم در رابطه با مسائل عراق، سوریه و لبنان صحبت هایی رد و بدل شد اما هشداری که در آنجا به عادل الجبیر داده شد این بود که روش های توسل به اقدامات نظامی و امنیتی در منطقه را متوقف کنند که این هم به نفع منطقه و هم به نفع عربستان سعودی است.

***با افتخار از نفوذ خود در منطقه استفاده می کنیم

باشگاه خبرنگاران جوان: در آن 15دقیقه ای که با وزیر خارجه سعودی صحبت کردید، نکته و مسئله ای که باعث تعجب شما شد، چه بود؟

یکی از نکاتی که ذهن عادل الجبیر را مشغول کرده این است که وزیر خارجه سعودی در تقسیم کار در کشورش، باید نقش پلیس بد را ایفا کند و خیلی زیبنده نیست که هر هفته توهین ها و اتهامات زیادی از سوی یک وزیر خارجه متوجه کشور مهم و بزرگی مانند ایران بکند. برداشت من این بود که عادل الجبیر فردی است که احساساتی عمل و شتاب زده حرف می زند و انسانی است که آن پختگی و متانت لازم برای منصب وزیر خارجه شدن در عربستان را ندارد و شما این را در رفتار هایش می بینید. البته ما همیشه به صراحت اعلام کردیم که ایران هیچ دخالتی در مسائل منطقه ندارد. اما در منطقه به دلایل مختلف فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی نفوذ داریم و به این نفوذ خودمان افتخار می کنیم و در راستای تأمین حداکثری منافع و امنیت ملی از نفوذ خودمان استفاده می کنیم و معتقدیم که این نفوذ در راستای کمک به صلح،ثبات،رفاه و امنیت در منطقه مورد استفاده ایران قرار گرفته است.

***جلسات 5 ساعته با سید حسن نصرالله داشتیم

باشگاه خبرنگاران جوان: شما دیدارهایی با دبیر کل حزب الله لبنان، سیدحسن نصرالله داشتید، آن جلسات چگونه بود؟

باید گفت که مشورت با دوستانمان در منطقه برایمان به عنوان یک اصل مطرح است که البته این روش را ادامه خواهم داد. مشورت با سیدحسن نصرالله به این دلیل انجام شد که ایشان یک شخصیت منحصر به فرد در منطقه است و مسائل منطقه را به خوبی درک می کند. وی ایده های خیلی دقیق و روشنی نسبت به حل مسائل سیاسی در منطقه دارد. ممکن است فردی که سید حسن نصراله را نشناسد فکر کند حزب الله یعنی مقاومت، مقاومت یعنی موشک؛ شاید کمتر جلسه ای را با سید حسن نصر الله داشتیم که کمتر 5 ساعت به طول انجامیده باشد و ایشان با صبر و حوصله و بردباری مسائل را گوش می کردند و برای هر کدام ایده های دقیق خودشان را مطرح می کردند.

***برتری و رهبری سید حسن نصرالله در حهان عرب

یک زمانی من در تحولات مصر سفرهای مختلفی به قاهره داشتم که خودم را مقید کرده بودم که حتما با شخصیت های غیر دولتی مصر از جمله چهره رسانه ای و روزنامه نگار شناخته شده جهان عرب آقای حسین الهیکل ملاقات کنم. ایشان یک روزنامه نگار حرفه ای و یک خبرنگار بود و همچنین آقای عمر موسی که منصب حکومتی چندانی نداشتند. یکی از توصیه های دوستانه ای که حسین الهیکل داشت، می گفت مسائل منطقه با نگاه عربی تجزیه و تحلیل بشود و این کمک می کند درک درستی از مسائل منطقه داشت و به راهکار درستی برای حل مسائل منطقه دست یافت.

یکی از جذابیت های دیدار با سیدحسن نصرالله این است که ایشان درک و فهمش نسبت به جهان عرب بسیار عمیق است و نسبت به هر رجل سیاسی و انقلابی در جهان عرب، دبیر کل حزب الله برتری و رهبری دارد و ما در جنگ 33 روزه و قبل و بعد از آن، مبارزه و مقاومت علیه رژیم صهیونیستی تا دندان مسلح را میدیدیم و در این مسیر موفق و پیروز شده اند.

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا اخیرا سردار سلیمانی و سید حسن نصرالله با یکدیگر ملاقات داشته اند؟

خیر اطلاعی از این دیدار ندارم و باید از خود سردار سلیمانی پرسید.

***بی تجربگی سعودی ها؛ علت وقوع حادثه منا

باشگاه خبرنگاران جوان: عملکرد جمهوری اسلامی ایران درحادثه منا را چگونه ارزیابی می کنید؟ با توجه به اینکه بخشی از این عملکرد متوجه شما به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران بود، این عملکرد را تا چه حد مناسب و کارآمد می دانید؟

حادثه منا ابعاد بسیار گسترده ای داشت و از پیچیدگی های زیادی هم برخوردار بود و تحلیل زیادی در خصوص چرایی این ماجرا وجود دارد. تصمیم گرفتن در آن شرایط به دلیل پیچیدگی و گستردگی دشوار بود و عربستان درگیر جنگ در یمن بود. برخی از همکاران من در وزارت خارجه و سازمان حج و زیارت از چند هفته قبل به عربستان سفر کرده بودند، وقتی حادثه سقوط جرثقیل در جوار کعبه اتفاق افتاد از آن ها علل حادثه را جویا شدم و گفتند حقیقتا با تجربه ای که ما داریم در مقایسه با حج سال های قبل که از افراد خبره و نیروهای نظامی و پلیس کارکشته سعودی استفاده می کردند و بر تردد و امنیت حجاج نظارت می کردند، این افراد باتجربه امسال به ندرت در مکه و مدینه دیده می شوند و عمدتا تعداد زیادی از جوانان سعودی که اکثرا سرباز هستند و هیچ آشنایی با وضعیت ندارند بر کار ها نظارت می کنند و زمانی که حادثه منا اتفاق افتاد، یکی از دلایش این موضوع بود.

***هشدار جدی مقام معظم رهبری به مقامات سعودی باعث شد عربستان از روی استیصال مجبور شود پیکر ها جانباختگان منا را به کشور برگرداند

من درهمان موقع بیان کردم که عربستان سعودی نشان داد که در دو جبهه توان و ظرفیت این را ندارد که مدیریت کند و زمانی که در یمن درگیر جنگ است نمی تواند حج را اداره کند و این ناکارآمدی سعودی ها و بی لیاقتی کارگزاران آن ها در موضوع حج اثبات شد و تصمیم گیری در آن شرایط بسیار دشوار بود با اینکه همه کشور به گونه ای درگیر این مسئله بودند و 464 حاجی و زائر ایرانی جانشان را در این حادثه از دست داده بودند و جدای از آن بسیاری از کشورهای اسلامی هم به این مصیبت گرفتار شده بودند.

در آن مقطع چند چیز مهم بود اول اینکه چرا این حادثه اتفاق افتاده و دوم اینکه قبل از ورود به چرایی این حادثه باید مجروحین هر چه زودتر درمان شوند و افرادی که جان خود را از دست دادند مورد شناسایی قرار بگیرند تا به موازات آن بتوانیم اقدامات حقوقی هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی انجام بدهیم. تمام ظرفیت نظام درگیر این کار شده بودند و نباید فراموش کنیم که عربستان سعودی هیچ تمایلی برای انتقال پیکر مطهر کشته شدگان این حادثه به کشورهایشان نداشت به ویژه درباره جمهوری اسلامی ایران یعنی آن ها هم دچار نوعی سردرگمی شده بودند اینکه بخواهند 464 جسد را به ایران تحویل دهند یعنی تأیید این موضوع که عربستان لیاقت اداره حج را ندارد و سندش هم پیکر این تعداد جانباخته و شهید ایرانی در حادثه منا، لذا سعودی ها به دنبال این بودند که با توجیه های مختلف و دروغ های بهداشتی و پزشکی این اجساد را به ایران تحویل ندهند اما پیگیری های جدی که در سطوح مختلف انجام شد و هشدار جدی که مقام معظم رهبری به مقامات سعودی داد راه را باز کرد و عربستان از روی استیصال مجبور شد که این پیکر ها را به کشور برگرداند. به دلیل اینکه موضوع را به نوعی از نظر خودش فیصله و پایان دهد پیکر مطهر شهدای ما را تحویل داد ولی درخصوص کشور های دیگر این امر انجام نشد وبا توجیهاتی اجساد را به کشورهایشان ندادند.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بر پیگیری حقوقی این مسئله تأکید دارد و در این راستا کمیته ای در وزارت امور خارجه تشکیل دادند، بعد از آنکه ما از بحران خارج شدیم پیگیری امور از معاونت عربی آفریقانی به معاونت کنسولی آقای قشقاوی واگذار شد. باید گفت که سعودی ها هیچ همکاری برای پیگیری این پرونده نکردند چرا که آن ها اساسا علاقه ای ندارند که این موضوع مستند سازی شود و مایلند از این موضوع به راحتی عبور کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان: پس شما عملکرد جمهوری اسلامی ایران را مثبت می دانید؟

بنده عملکرد جمهوری اسلامی را در موضوع پیگیری چرایی حادثه و انتقال فوری مجروحین و پیکر مطهر شهدا و پیگیری های حقوقی مناسب می دانم اما باید توجه داشت که پیگیری های حقوقی یک امر زمان بر است و این پیگیری ها باید در زمان خودش به نتیجه برسد و اینجا جا دارد که از تمام دست اندرکاران حج به ویژه نماینده مقام معظم رهبری، حجت الاسلام قاضی عسگر و تیم ایشان و آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت و تیمشان تشکر ویژه ای داشته باشم که سخت ترین شرایط را آن ها طی کردند، البته باید گفت که تمام بخش های ذیربط کشور مانند وزارت امور خارجه، سفارت و کنسولگری همه درگیر این موضوع بودند.

***دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطفی در موضوعات منطقه ای به ویژه سوریه بود

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در دیداری که پوتین در تهران داشت تصمیمی در خصوص مسائل منطقه از جمله سوریه گرفته شد و مهمترین تصمیمی که ایران و روسیه گرفتند چه بود؟

دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطف روابط تهران و مسکو و همچنین نقطه عطفی در موضوعات منطقه ای به ویژه سوریه بود که بعد آن آثار حمایت نظامی روسیه از سوریه در مقابله با داعش را به طور واضح در اخبار و مستندات شاهد بودیم در مجموع آن سفر در راستای تصویب همکاری های تهران و مسکو و همچنین بحث مبارزه با تروریسم بود که مورد توجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه قرار گرفته که می شود از آن به عنوان یک نقطه عطف در روابط ایران و روسیه یاد کرد.

***حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مواردی از بشار اسد و خانواده اش خواسته شده که به تهران بیایند و پاسخ آن ها چه بود؟

شاید حداقل دو بار در سال های گذشته از بشار اسد خواسته شد که همراه با خانواده اش برای استراحت به تهران یا شهری دیگر بروند اما پاسخ بشار اسد پاسخی شنیدنی بود که گفت من تا آخر درکنار مردم کشورم هستم و از سوریه خارج نخواهم شد و خانواده و همسر من مسئول سرکشی و رسیدگی به امور خانواده های شهدای جنگ علیه تروریست ها در کشور هستند و همسر و فرزندان من هم سوریه را ترک نخواهند کرد.

یکی از نکاتی که توانست به مقاومت در برابر این همه فشار در سوریه کمک کند نقش ویژه ای است که رهبری سوریه در این کشور ایفا می کند. موضوع دوم نقش ارتش سوریه بود که علی رغم تحلیل های غربی ها و برخی کشورهای عربی باید در 3 ماه اول بحران فرو می پاشید اما این اتفاق نیافتاد و حمایت های مردمی هم بسیار تأثیر گذار بود، در این موضوع اساسا نقش رهبری در بحران ها بسیار مهم است و درجهان عرب و کشورهایی که ساختار های متفاوت سیاسی دارند رهبری یک نقش ویژه و والایی دارد که اعتقاد دارم درسوریه هم این رویکرد بشار اسد خیلی کمک کننده بوده، برای اینکه سوریه بتواند این فشارها را تحمل کند و زمانی که مردم می بینند رهبرشان درکنارشان ایستاده و حتی فرزندانش در مدرسه ای درداخل دمشق در زیر گلوله باران و خمپاره اندازی های گروه های مسلح بی مسئولیت و تروریست درس میخواند این برای مردم سوریه روحیه بخش است.

***هیچ معامله ای از طرف ایران و کشور های 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مذاکرات هسته ای ایران با گروه 5+1 معامله ای در خصوص مسائل منطقه صورت گرفت؟

هیچ معامله ای از طرف جمهوری اسلامی ایران و کشور های 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت اساسا ما در وزارتخارجه اجازه نداشتیم در خصوص مسائل منطقه با آمریکا گفت وگویی انجام دهیم و گفت وگوهای ما و آمریکا در چارچوب مسائل هسته ای بود و با گروه 5+1 هم همین گونه بود، اما با کشورهای اروپایی در خصوص مسائل منطقه به موازات مذاکرات هسته ای به طور طبیعی گفت وگو هایی شروع شد اما این به این معنا نبود که مابه ازای برجام و مسائل هسته ای مسئله منطقه تعریف شود و خط قرمز ما هم این بود که با آمریکایی ها درخصوص مسائل منطقه هیچ گفت ‍وگویی نداریم و تأکیدمان هم بر این بود که مسائل منطقه باید در منطقه و توسط اهالی منطقه حل و فصل شود.

اساسا ضرورتی هم وجود نداشت در حالی که پرونده هسته ای باز است و هنوز آمریکایی ها صداقت خود را نشان نداده اند ما بخواهیم چندین پرونده منطقه ای را هم زمان بر روی میز باز کنیم و آمریکای ها بخواهند استفاده خودشان را از آن ببرند، البته آمریکایی ها در هر فرصتی تلاش می کردند از قبال مذاکرات هسته ای راجع به مسائل منطقه ای حرفی بزنند یا یک مطلب مهمی را منتقل کنند. اما هیچ گاه ای به یک مذاکره در خصوص مسائل منطقه تبدیل نشد و این ملاحظه جدی بود که طرف ایرانی داشت.

***عملیات پیچیده وزارت اطلاعات برای آزادی دیپلمات کشورمان/دریک مقطعی وی به منطقه ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود

باشگاه خبرنگاران جوان: در خصوص آزاد سازی دیپلمات ایرانی در یمن رایزنی و عملیاتی ویژه وزارت اطلاعات شامل چه مواردی بود؟

اقدامی که وزارت اطلاعات انجام داد یک اقدام اطلاعاتی خیلی پیچیده بود دقیقا در شرایطی که همه در رسیدن به وضعیت مطلوب دیپلمات ربوده شده در یمن ناامید شده بودند چون ایشان بالاخره توسط عوامل تروریستی و گروه های مرتبط با القاعده ربوده شده بود و در شرایط سخت و بدترین نقطه یمن که به یک فرد می توانند شرایط سختی را تحمیل کنند نگهداری می شد و وی ماه ها در آنجا و در آن شرایط سخت نگهداری شد و دسترسی به او با توجه به جابه جایی های مکرری که در مکانش صورت می گرفت کار بسیار دشواری بود.

وزارت اطلاعات با روش های مورد توجه خودش توانست اولا ردیابی کند و تا آنجایی که اطلاع دارم بخشی از عملیات وزارت اطلاعات ردیابی مسیر هایی بود که این دیپلمات جابه جا می شد و بخش دیگری از عملیات پیچیده وزارت اطلاعات مراقبت هایی بود که باید از این دیپلمات کشورمان انجام می شد که کشته نشود ، در آن جابه جایی ها دریک مقطعی وی به منطقه ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود. همه این ها تأییدی است بر توانمندی هایی که مأموران وزارت اطلاعات کشور و سربازان گمنام امام زمان(عج) به آن شهرت دارند و توانستند با دقت و حساسیت ویژه این مأموریت را انجام دهند البته فراموش نمی کنیم که بعد از اعلام این مسئله در همان مقطع برخی به ویژه یک جریان وابسته به عربستان سعودی فشار آوردند که انصارالله زمینه ورود وزارت اطلاعات را فراهم کرده و با ایران در تحولات یمن نقش دارد اما اصلا چنین موضوعی نبوده و این عملیات اطلاعاتی صرفا با استعداد های ذاتی دستگاه های کشور انجام شد واین استعداد کمک کرد به این که بتوانیم دیپلمات کشورمان را سالم از صنعا خارج کنیم و اتهاماتی که مبنی بر هماهنگی با جهتی در یمن زده شد با این هدف بود که انصاراله را تضعیف کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان: علت اصلی شهادت یکی از دیپلمات ها و ایجاد این تنش چه بود؟ بعد از ربوده شدن یک دیپلمات ایرانی و شهادت دیپلماتی دیگر در حین ربوده شدن آیا با این امر انگیزه تروریست ها مشخص شد؟

ما این داستان را قبل از این در عراق تجربه کردیم و بعد از عراق در سوریه هم تجربه اش را داشتیم. جمهوری اسلامی ایران به دلایل مختلف فرهنگی و اجتماعی در منطقه قابل نفوذ است، هم آمریکایی ها و هم سعودی ها تلاششان متمرکز است بر این که مانع از نفوذ ایران در منطقه شوند و نفوذ ایران در منطقه را سد کنند. بالاخره بعد از تحولاتی که در عراق رخ داد و دوستانی که دوره صدام به ایران آمده بودند و ایران به آن ها پناه داده بود الان در عراق جدید نخست وزیر، رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر خارجه شده اند. این ها کسانی بودند که در کشور ما زندگی کرده اند و فرزندانشان درتهران و کرج به دنیا آمده اند و بزرگ شده اند.

بنده یک وقتهایی به یکی ازمقامات کشور های عربی گفتم گناه ما چیست دوستانی که در دوره صدام از ظلم وی در ایران بودند و حمایتشان کردیم و حال با تحولات عراق و پیگیر ی های آن ها باعث شد که با اعتماد و رأی مردم در رأس حکومت عراق قرار بگیرند و حتما این ها برای ما در عراق ایجاد نفوذ می کنند و ما از این نفوذ ها در راستای تأمین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی خودمان استفاده می کنیم لذا هم آمریکایی ها وهم عربستان سعودی در عراق با عملیات هایی سعی کردند فضای رعب و وحشت ایجاد کنند که ایران یک حضور عادی دیپلماتیک نداشته باشند و همچنین در سوریه و یمن هم همین کار را انجام دادند و هدف آن ها از این ربایش ها محدود کردن دیپلمات های ما و مانع شدن از این است که ایران از نفوذ خودش در تأمین حداکثری امنیت ملی اش در منطقه استفاده کند.

***آقای اوحدی بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند

باشگاه خبرنگاران جوان: عربستان مدعی شده سهمیه حج ایران را به کشورهای دیگر واگذار می کند نظرتان در این رابطه چیست؟ آیا چنین چیزی از عربستان بعید است؟

حاکمان جدید عربستان سعودی متأسفانه تصمیمات هیجانی و غیر معقول زیادی را در یک سال و نیم گذشته که در رأس قدرت قرار گرفته اند اتخاذ کردند، از تصمیم اشتباه حمله به یمن گرفته تا مانع تراشی برای ورود زوار ایرانی که اگر اندکی تعقل و حکمت در طرف سعودی حاکم بود چنین تصمیم هایی نمی گرفتند، زیرا سعودی ها برای اینکه خشم و نفرت بخش مهمی ازمردم ما را نسبت به حادثه منا کاهش بدهند باید در حج امسال بخش مهمی از تسهیلات را فراهم می کردند که هم برای زوار ایرانی و هم برای خانواده شهدای حادثه منا باشد اما ما شاهد این بودیم که سعودی ها به بهانه های مختلف در مذاکرات رفتارهایی می کردند که اتباع و زوار ایرانی نتوانند حضور پیدا کنند بنده هم به مقامات غربی و عربی به صراحت در مذاکرات گفتم.

در دوره اولی که آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت برای مذاکره حج امسال حضور پیدا کرد علاوه بر رفتار های توهین آمیز در فرودگاه بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند رفتار های نامتعارف و نامتوازن عربستان سعودی طبیعی بود که آن ها با هدفی این رفتار ها را انجام می دهند بخشی از سهمیه حج که اختصاص به ایران دارد در حج سال جاری کاهش پیدا می کند و ممکن است بدون اینکه آن ها اعلام کنند این سهمیه رابه کشورهای دیگری که مدنظرشان است بدهند اما مسئله حج مسئله ای نیست که فقط در اختیار عربستان سعودی باشد و به عربستان اجازه داده نخواهد شد که حج و مکه و مدینه را در گروگان خودش قرار دهد زیرا مکه و مدینه متعلق به جهان اسلام است. عربستان این اشتباه خودش را باید جبران کند و امیدوار هستیم با تعقل و تدبر این کار را انجام دهد هر چند که از حاکمان فعلی عربستان بعید است که تصمیمات درست اتخاذ کند.

باشگاه خبرنگاران جوان: علت اینکه کشورهای عربی به ویژه عربستان در کاهش قیممت نفت پافشاری دارند چیست؟ و اینکه چرا اوپک و سازمان های مربوطه نفتی نتوانسته اند تا به امروز در این راستا کاری انجام دهند.

تجربه کاری بنده در منطقه و عربستان تا به امروز نشان می دهد که در مباحث کلان عربستان هیچ کاری را بدون هماهنگی با آمریکا قادر نیست انجام دهد به دلیل اینکه عربستان زمانی که حمله به یمن را آغاز می کرد به صراحت اعلام کرد که ایالت متحده آمریکا همکاری لجستیکی و اطلاعاتی با عربستان سعودی درجنگ یمن دارد مثل اینکه آمریکا به ظاهر تلاش هایی را برای آتش بس در یمن انجام می داده اما راهبردی که در منطقه دنبال می کردند حتما برای آمریکایی ها قابل قبول نبوده که یک گروه مؤثری مانند انصارالله در یمن وجود داشته باشد که یک موقعیت ژئواستراتژیک در منطقه دارد. عربستان سعودی در موضوع نفت در سال های اخیر سیاست های خودش را با ریاست ها و اهدافی که آمریکا در منطقه دنبال می کرد هماهنگ می کند و به طور طبیعی به عنوان بخشی از ابزار اعمال سیاست های آمریکا عربستان سعودی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.

ممکن است عوامل دیگری نقش داشته باشند اما تولید بالای نفت عربستان سعودی سهم مهمی در پایین نگه داشتن قیمت نفت و کاهش آن دارد و تحلیل بنده این است که عربستان در آستانه اجرای برجام با همکاری غرب و آمریکا تلاش جدی را انجام داده که درآمد نفتی ایران افزایش پیدا نکند و ایران نتواند از بحث برجام نتیجه ای بدست آورد زیرا آمریکایی ها که در مذاکره با ما بر روی کاغذ برجام را امضا کردند از همان ابتدا چنین نیتی نداشتند که برجام برای ما گشایش ایجاد کند لذا به طور هم زمان بر روی کاغذ سند را امضا کردند و از آن طرف در راستای راهبرد کلیه شان در منطقه از چنین روش های مستقیم و غیرمستقیم استفاده کردند که برجام تأثیر واقعی خودش را در زندگی مردم نداشته باشد.

***ورود به مذاکرات منطقه ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده است

باشگاه خبرنگاران جوان:رئیس سازمان سیا اخیرا گفته ما در موضوعات مختلف با ایران در حال مذاکره هستیم، آیا چنین است؟

براساس اطلاعات بنده این ادعای رئیس سازمان سیا، بی اساس است، ما هیچ مذاکره ای در خصوص مسائل منطقه ای با آمریکا نداشتیم، در مقاطعی آمریکایی ها سعی کردند مطالبی را با استفاده از فرصت مذاکرات هسته ای منتقل کنند اما به دلیل اینکه ورود به مذاکرات منطقه ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده چنین مذاکره ای با آمریکا شکل نگرفته و این موضوع تنها ادعای رئیس سازما سیا است.

باشگاه خبرنگاران جوان: سرنوشت سیاسی دولت عراق را چگونه می بینید، آیا پیروزی زودرس را برای دولت، مردم و ارتش عراق متصور هستید؟

دولت، مردم و ارتش عراق پس از تحمل خسارت سنگین، در ماجرای سقوط موصل از سوی داعش که عقبه آن به عملیات سرویسهای امنیتی در منطقه و خارج از منطقه و عوامل وابسته به حزب بعث عراق و بقایای رژیم صدام مربوط میشود، شاهد ایجاد نوعی انسجام در عراق برای مبارزه با داعش هستیم که خروجی آن تقویت وضعیت ارتش و تشکیل حشدالشعبی یا نیروی مردمی بود، همچنین فتوای مراجع تقلید هم در این زمینه نقش مهمی داشت و ما نباید فراموش کنیم وجود مرجعیت دینی در عراق نقشی بارز دارد که اساسا نقطه امید و اتکای هر بحران است .

بنده نسبت به آینده عراق خوش بین هستم و در عین حال معتقدم برخی از بازیگران خارجی قصد دارند عراق را به سمت بی ثباتی هدایت کنند، آمریکایی ها پس از شکست خود در خروج نظامی سال ٢٠١١ عراق می کوشند به بهانه مبارزه با داعش، بازگشت خود را با پهن کردن نیروهای نظامی در این کشور، توسعه دهند.

متاسفانه عربستان نقش سازنده در تحولات عراق ندارد اما نکته مهم آن است که مرجعیت دینی، رهبران سیاسی، دولت،ارتش حشدالشعبی و نیروهای مردمی عراق بحث مبارزه با داعش را با جدیت پیش ببرند هرچند که تاکنون ارتش عراق پیروزی های بسیار چشمگیری به دست آورده است. مبارزه با تروریسم آن هم تروریسمی که مورد حمایت ابزاری ده ها کشور خارجی بوده، پدیده ای دشوار و پیچیده اما شدنی است.

گفتگو تفصیلی با امیر عبداللهیان

***کودتاگران ترکیه از پایگاه اینجرلیک آمریکا به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری می کردند

باشگاه خبرنگاران جوان: چرا کودتای ترکیه شکل گرفت، با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند اتهامات جدی به آمریکا وارد است، چراکه این کشور از متحدان ترکیه بوده چرا باید در کودتا دست داشته باشد؟

یک اتفاق مهم در منطقه تحت عنوان بیداری اسلامی طی 6 سال گذشته در تونس، مصر، لیبی، یمن، بحرین، سوریه رخ داده که آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش کردند پدیده بیداری اسلامی را به عاملی برای تضعیف و شکست محور مقاومت و تقویت رژیم صهیونیستی تبدیل کنند. به عنوان مثال آمریکا ممکن است در جایی از کشور عراق یک قدم مثبت و در جایی دیگر 10 قدم منفی بردارد و یا اینکه ممکن است در عراق یک قدم مثبت و در سوریه 50 قدم منفی بردارد، مهم این است که خروجی رفتار محور آمریکا و رژیم صهیونیستی کاملا در راستای اهداف و خواسته های خودشان در حال پیگیری و طراحی بود در نتیجه ارتشهای مقتدری همچون عراق، سوریه، مصر باید در این بحرانها شکسته میشدند.

آنچه که در ترکیه اتفاق افتاد از یک منظر به این رویکرد بازمی گردد که از بین بردن انسجام کشوری منسجم مثل ترکیه میتواند بخشی از سناریوی جدید در کودتا باشد حال اگر فرض کنیم آمریکایی ها به دنبال ایجاد ناامنی در ترکیه نبودند، اما حذف جریان اسلامی ترکیه که در راس حاکمیت قرار دارد قطعا میتواند از اهداف آمریکا باشد که البته ممکن است آمریکا اعلام کند در این زمینه نقشی نداشته اما این مقوله ای غیر قابل باور است چرا که هواپیماهای کودتاگران از پایگاه اینجرلیک این کشور به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری میکردند و هدایت و فرماندهی می شدند.در این زمینه مواردی به چشم میخورد که در اتاق عملیات مشترک نظامیان میان آمریکا و عراق، ژنرالهای این دو کشور برای مبارزه با داعش و کنترل امنیت در عراق حضور دارند.

همچنین در مواردی دیده شده که یک کارناوال 50 خودرویی از سوی داعش در منطقه رمادی تردد میکند. فرض بر این است که به محض شناسایی، باید مورد هدف قرار گیرند لذا اگر قرار بود نیروهای عراقی آنرا هدف قرار دهند ژنرالهای آمریکایی مانع میشدند در نتیجه اگر قرار بود دولت، مردم و ارتش عراق منتظر عملیات آمریکایی ها باشند امروز کل عراق در اختیار داعش بود.

***شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشکوک هستم،چه بسا برخی دستان خارجی در این موضوع نقش داشتند

باشگاه خبرنگاران جوان: از نظر شما آیا بازگشایی سفارت سعودی در آینده نزدیک قابل انجام است یا اینکه موضوع سفارت بهانه ای به دست این کشور است؟

موضوع سفارت، دقیقا بهانه بود. عربستانی ها تعمدا آیت الله شیخ نمر را اعدام کردند زیرا شاهد واکنش ها درباره آن در ایران بودند. شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشکوک هستم که صرفا اتفاقی سیاسی بوده باشد چه بسا برخی دستان خارجی در این موضوع نقش داشتند. به هر حال اتفاقی که در مقابل سفارت عربستان افتاد در عالی ترین سطوح ایران مورد نکوهش قرار گرفت و عوامل آن هم در حال محاکمه هستند.

ما علیرغم مسولیتی که در وزارت خارجه داشتیم، مورد انتقاد بودیم زیرا انتظار بر این بود که ما باید رفتاری قاطع و تند با عربستان داشته باشیم. از این جهت افکار عمومی با بیان این مهم که "ببینید با شهدای ما در منا چه کردند"، "با شیخ نمر به عنوان روحانی عالیرتبه چه کردند" درخواست اتخاذ مواضعی محکم را در برابر عربستان داشتند.

در رابطه با قطع روابط دیپلماتیک، باید بگویم ما باب را برای عربستان باز گذاشتیم تا هر زمان بتواند سفارت خود را بازگشایی کند به هر حال روابط دیپلماتیک امری طبیعی است و بازگشت رابطه طبیعی میان تهران و ریاض میتواند به سود دو کشور و منطقه باشد، البته درباره اینکه چه زمانی عربستان این تصمیم را خواهد گرفت معتقدم سعودی ها چاره ای جز بازگشایی سفارت خود ندارند و نهایتا دیر یا زود این تصمیم اتخاذ میشود اما از آنجایی که آنها به تناسب شرایط خود تصمیم گیری میکنند بعید میدانم قطع این رابطه استمرار پیدا کند چراکه سعودی ها هم چاره ای جز فاصله گرفتن از هیجانات ندارند.

باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به تغییرات و جابه جایی ها در وزارت خارجه روایت های مختلفی از منابع آگاه و غیر آگاه ارائه شد، نظر شما درباره روایت اصلی این مسیله چیست؟

جابه جایی امری طبیعی بوده که در همه دستگاه ها وجود دارد و بدیهی است که فرد تصمیم گیرنده دلایل خاص خود را برای جابه جایی دارد. در این زمینه باید بگویم قطعا خیری در این تغییر و تحولات برای بنده وجود داشت. در اینباره زمزمه هایی مبنی بر اینکه علت جابه جایی، تغییر سیاست ها است، شنیده میشود لذا در این مورد باید بگویم طرح این موضوع از سوی برخی نخبگان فعال سیاسی و بین المللی امری طبیعی است اما در عین حال بر کسی پوشیده نیست که سیاستهای اصولی نظام، توسط شورای عالی امنیت ملی مورد بحث و کارشناسی قرار می گیرد و نهایتا با تأیید مقام معظم رهبری به دستگاه ها و وزارت خانه ها ابلاغ میشود بر این اساس ممکن است افراد و مسؤولان تغییر کنند اما سیاست ها، سیاست های واضح و پایداری است.

باشگاه خبرنگاران جوان: برخی رسانه های عربی مدعی شدند بنابه درخواست مقامات برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله کویت این تغییرات صورت گرفته است که البته این موضوع بعنوان چراغی سبز برای مذاکرات با این کشورها در نظر گرفته شده، آیا این مسیله را تأیید میکنید؟

بیش از این علاقه ای به ورود به جزئیات ندارم زیرا در فضای مجازی روایت های متنوعی نقل میشود که بسیاری از آنها مبنای درست و دقیقی ندارد.

باشگاه خبرنگاران جوان: همانطور که مطرح شد این موضوع ادعای رسانه های عربی بوده، نظر شما در اینباره چیست؟

شاید یکی از دلایل مطرح کردن این موضوع از سوی رسانه های عربی آن است که در طول 5 سال فعالیت خود در وزارت خارجه کوشیدم سیاست خارجی کشورم را با مشورت وزیر و مقامات عالی،کمک کنم، در این راستا یکی از موضوعات، مسئله سوریه و منطقه بود. زمانی که در وزارت خارجه مسؤلیت داشتم در گفت و گوهای دیپلماتیک با مقامات منطقه درباره مواضع ایران، سوریه و آینده این کشور همچنین محور مقاومت، اظهارات صریح و شفافی داشتم و کوشیدم از تجارب و ادبیات دیپلماتیک استفاده کنم.یکی از نکاتی که به تبیین شفافیت سیاست کشور کمک کرد آن بود که همواره کوشیدم صادقانه، صریح و با بیان دیپلماتیک، واقعیت ها را در عرصه دیپلماتیک و دیپلماسی مطرح کنم البته شاید برخی مواضع بنده از صراحت بیشتری برخوردار بود و همین مسیله به نوعی توجه ویژه رسانه های عربی را جلب کرد تا با حساسیت بیشتری این موضوع را دنبال کنند.

برخی از مواضع من چه در مذاکره و چه در عرصه رسانه ای که از صراحت بیشتری برخوردار بود به نوعی توجه ویژه رسانه های عربی را در پی داشت و در پی این جابه جایی که به نظرم می تواند یک امر طبیعی تلقی شود آنها با یک حساسیت بیشتری این موضوع را دنبال می کنند. اما آنچه برای من به عنوان یک دیپلمات کوچک از مجموعه بزرگ دستگاه دیپلماسی مهم است در مسئله تأمین حداکثری امنیت ملی خودمان با هیچ طرفی تعارف نداریم و برای تأمین منافع ملی کشورمان به هیچ وجه کوتاه نمی آییم و این دغدغه ای است که دستگاه دیپلماسی دارد و اطمینان داریم که هم شخص وزیر امورخارجه و هم سایر همکاران من با اهتمام ویژه ای این مسیر را دنبال می کنند. هیچ چیز برای ما شیرین تر از امنیت تک تک هم وطنانمان در ایران نیست و هیچ چیز برای ما شیرین تر از برقراری امنیت، صلح، ثبات، رفاه در منطقه ای که در آن زندگی می کنیم و در جهانی که هستیم نیست.

***بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی روایتی" است

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا شما از تغییر خود ناراحت نشدید؟ شما همواره در سخت ترین روزهای منطقه فعالیت کردید و این تغییر باعث حواشی بسیاری از سوی رسانه ها و مردم شد واکنش شما به این مسئله چیست؟

من همیشه از خدا خواستم که هر وظیفه ای دارم بتوانم آن را به خوبی انجام دهم امیدوارم که توانسته باشم وظیفه ای که داشتم با کمک همکارانم در وزارت خارجه به خوبی انجام داده باشم.

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا احساس قلبی خود را از این تغییر نمی گویید؟

ما به دلیل اینکه دیپلمات هستیم نمی توانیم از این واژه که بگوییم سربازیم استفاده کنیم اما در عرصه دیپلماسی ما یک سرباز برای نظام هستیم اگر توفیق داشته باشیم که به عنوان یک سرباز وظیفه ای که به ما واگذار می کنند بتوانیم درست انجام دهیم این بزرگترین نعمتی است که خدا به ما عطا کرده است ضمن اینکه کار ما در وزارت خارجه یک کار جمعی است و از مجموعه ظرفیت ها و تلاش ها می توانیم یک خروجی خوب را داشته باشیم و لذا خیلی از افراد جلوی دوربین نیستند اما باعث بسیاری از موفقیت ها بوده اند و امیدواریم از این به بعد نیز موفق باشند.

باشگاه خبرنگاران جوان: روایت ها در خصوص تغییر شما در وزارت خارجه بسیار زیاد است اما ما به یک روایت جدید از سوی شما در مورد این تغییر نرسیدیم نزدیک ترین روایتی که از شما می توانیم بشنویم چیست؟

بهترین روایتی که از این تغییر مایلم به آن اشاره کنم "روایت بی روایتی است"

***بازداشت شیخ علی سلمان یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است

باشگاه خبرنگاران جوان: سردار قاسم سلیمانی بیانیه ای را در محکومیت لغو تابعیت شیخ عیسی قاسم صادر کردند موضع وزارت خارجه در این مورد چه بود و آیا در مورد این بیانیه هماهنگی با وزارت خارجه شده بود؟

موضوع بحرین حساسیت های خاص خود را هم در جهان اسلام شیعیان و هم برای جمهوری اسلامی ایران دارد آنچه که مهم است عدم دخالت ما در مسئله بحرین است. زمانی در عالی ترین سطح یکی از مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد ما هیچ مداخله ای در بحرین نداریم و مقامات بحرین می دانند که اگر کوچکترین مداخله ای در بحرین می کردیم وضع به گونه دیگری بود.

حقیقت این است که موضوع بحرین مورد توجه است و اقدامات و تصمیمات نادرست حکومت آل خلیفه در تشدید بحران و ایجاد شکاف بیشتری بین حکومت و مردم نه تنها در داخل بحرین تأثیرات سوء برجای گذاشته بلکه می تواند پیامدهای نامطلوبی در سطح منطقه هم داشته باشد. لذا اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران مواضع محکمی را در قبال تحولات بحرین که تحولات غیرمنصفانه ای است و توسط حکومت در حال رقم خوردن است اتخاذ کند می تواند با این رویکرد که راهکار سیاسی جدی مدنظر جمهوری اسلامی ایران بوده همراه شود و از این فرصت و ابراز نگرانی هایی که بیان می شود حکومت بحرین استفاده کند برای یک گفت وگوی واقعی و موثر تا بحرین را به سمت ثبات و آرامش پیش ببرد.

من خودم سه سال به عنوان سفیر در بحرین بودم و با حاکمان فعلی بحرین و معارضین ارتباط داشتم واقعا آقای شیخ علی سلمان دموکراتیک ترین و معتدل ترین رهبر معارض در بحرین است که اصلا بازداشت او یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است لغو تابعیت آیت الله شیخ عیسی قاسم به عنوان یک رهبر دینی یک موضوعی است که اولا نشان دهنده عمق بحران در داخل بحرین است، ثانیا نشان دهنده عمق بی درایتی در این کشور تلقی می شود لذا مواضعی درخصوص بحرین با توجه به فشارهای نامعقولی که به یک بخش مهم در جامعه و میان مردم بحرین اعمال می شود یک امر طبیعی است اما صرفا به معنای هشدار دادن و توجه دادن به حکومت است تا تمرکز بر امنیت کشور را متوجه شوند و به امنیت منطقه کمک کند تا از این التهابات با عقلانیت و حکمت عبور کند.

باشگاه خبرنگاران جوان: برخی می پرسند آیا برای صدور چنین بیانیه ای نیاز نبود تا با شما به عنوان مسئول عربی آفریقایی وزارت خارجه هماهنگی صورت گیرد و اینکه آیا این عدم هماهنگی باعث تغییر شما نبود؟

در جمهوری اسلامی ایران ضمن اینکه سیاست های راهبردی نظام دنبال می شود ولی در عین حال چند صدایی حاکم است یعنی این طور نیست که همه در همه مسائل همه چیز را صد درصد هماهنگ کنند گاهی اوقات یک مقام مسئول تشخیص می دهد که اظهار نظری را بیان کند و هر کس در حیطه مسئولیت خود ممکن است اظهارنظری را داشته باشد اما نکته مهم این است که هیچ فردی در جمهوری اسلامی ایران خارج از خطوط قرمز قدم بر نمی دارد و بر روی اصولی که در سیاست خارجی پایبند هستیم چارچوب ها مورد توجه قرار می گیرد اما واقعا ممکن است موضع گیری ها و سلیقه ها متفاوت باشد ولی در خروجی که نظام به دنبال آن است به خصوص در بحران های منطقه و در مسئله یمن "روش و راهکار سیاسی" تشویق شود و ما هم از ظرفیت های خود همواره در این راه استفاده کنیم.

***آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می آمد و مرتب مسائل را پیگیری می کرد

باشگاه خبرنگاران جوان: شما 5 سال بسیار سخت را در یکی از سمت های مهم در وزارت خارجه سپری کردید، در دوران شما همواره منطقه دچار آشوب و نابسامانی هایی بود و شما موظف بودید که در مورد مسائل منطقه موضع گیری هایی داشته باشید از دوران سمت خود و سختی های آن دوران برای ما بگویید؟

سوالی را پرسیدید که حداقل 450 دقیقه وقت برای آن نیاز است اما اگر بخواهم کوتاه جواب شما را بدهم بنده وقتی از بحرین برگشتم و کار خود را در وزارت خارجه با آقای صالحی وزیر امور خارجه شروع کردم دقیقا کمتر از یک هفته قبل از حضور آقای صالحی در وزارت بحث بیداری اسلامی پیش آمد و انقلاب در تونس و مصر شروع شد و در آن زمان بعضی اوقات آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می آمد و مرتب مسائل را پیگیری می کرد و به شوخی می گفت "عجب پا قدمی داشتم" و به محض اینکه من به وزارت خارجه آمدم با بحران های جدی در منطقه مواجه شدم چه حدود دو سال و نیم با آقای صالحی و نزدیک به سه سال با آقای ظریف همواره با بحران های جدی در منطقه مواجه بودیم که می توانم بگویم شاید یک مقطع کم نظیر تاریخی در ارتباط با تحولات منطقه را پشت سرگذاشتیم، بخشی از آن سهم وزارت خارجه بود و بخش دیگر سهم دستگاه های دیگر و در تمام این مسائل یک مسئله دغدغه ما بود که تحولاتی که در منطقه صورت می گیرد کمک بکند به ثبات و امنیت در منطقه و ما به گونه ای در مجموعه نظام عمل کنیم که کوچکترین آسیبی به امنیت ملی کشور وارد نشود. این دغدغه باعث می شد که ما نه روز تعطیل داشتیم و نه در شب و روز بتوانیم تفکیکی بین کار قائل شویم و البته در این موضوع بیشترین سهم را همکاران من چه در وزارت خارجه چه در سایر بخش های نظام داشتند که آنها گمنام هستند.

باشگاه خبرنگاران جوان: از اینکه در گفتگو با ما شرکت کردید سپاسگزاریم

من هم از شما و همکارانتان متشکرم