مقتدا صدر و نوری مالکی، خودسر عمل می‌کنند

دیپلماسی ایرانی: این روزها عراق روزهای خوبی را نمی گذراند. بعد از بحران اقتصادی و اجتماعی و امنیتی شدیدی که نزدیک به یک سال است بر این کشور حاکم شده، حالا بحران سیاسی نیز بر مشکلات عراق افزوده شده است. حیدر العبادی، نخست وزیر عراق وعده تشکیل دولت تکنوکرات به دور از سهم بندی های سیاسی و طایفه ای داده اما در این میان عده ای تلاش می کنند در کار او اخلال ایجاد کنند و تا امروز نیز اجازه نداده اند که دولت او در مجلس رای اعتماد بگیرد. یاران مقتدا صدر و نوری مالکی پیشتاز سنگ ندازهای تشکیل دولت جدید تکنوکرات حیدر العبادی هستند. آنها جلسات پارلمان را تعطیل کرده اند، در صحن علنی مجلس تحصن برگزار می کنند و اجازه نمی دهند جلسات عادی مجلس تشکیل شود و با سر دادن شعار و اخلال های مکرر نمی گذراند سلیم الجبوری، رئیس مجلس، جلسات مجلس را برگزار کند و حیدر العبادی به صحن علنی مجلس بیاید و برای دولت جدیدش رای اعتماد بگیرد.

جریان صدر و ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی در حالی شعار لزوم تشکیل دولت تکنوکرات سر داده اند که علنا دنبال سهم خواهی از دولت هستند. مقتدا صدر که در ظاهر تظاهرات به سود ملت راه انداخته در خفا مقام ها و مسئولان سیاسی عراقی را تهدید می کند اگر سهم او را در دولت جدید ندهند آشوب به پا می کند و نمی گذارد روند سیاسی کشور پیش رود. حزب الدعوه شاخه نوری مالکی نیز که در مجلس ائتلاف دولت قانون را رهبری می کند نیز رسما اعلام کرده است اگر رای به برکناری حیدر العبادی داده شود، نوری مالکی نامزد این حزب برای نخست وزیری است. به این ترتیب کاملا روشن است که مالکی علیه وضع موجود و برای رسیدن به قدرت تلاش می کند. برای رسیدن به این هدف نیز از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند و هیچ توجهی به مصالح هیچ کس ندارد.

دیروز طرفداران مقتدا صدر وارد مجلس عراق شدند و اقدام به اشغال منطقه سبز و پارلمان عراق کردند و حتی چند نفر از نمایندگان مجلس را کتک زدند. فرمانده عملیات بغداد حالت فوق العاده اعلام کرد و مجلس نیز که قصد برگزاری جلسه خود برای دادن رای اعتماد به وزرای جدید داشت جلسه خود را تا سه شنبه به تعویق انداخت. سازمان ملل نیز دفاتر خود را در بغداد بست و خانواده های نمایندگان نیز به بعضی سفارت خانه های موجود در منطقه سبز پناه برده اند.

انتظارات از ایران و امریکا

تمامی این اتفاقات در حالی می افتد که همیشه می گفتند که ایران و امریکا حرف اول و آخر را در عراق می زنند و امور را به طور غیرمستقیم با توافق یکدیگر در این کشور پیش می برند. عربستان رسما از عرصه سیاسی کنار گذاشته شده و غیر از مواقعی که اقدامات ایذایی انجام می دهد هیچ تاثیر خاصی برای عراق ندارد. برای بسیاری این سوال پیش آمده است که چرا ایران و ایالات متحده اقدامی در عراق انجام نمی دهند و با استفاده از نفوذ خود کاری نمی کنند که بحران جاری در عراق پایان یابد؟ شکی نیست اگر بحران داعش در عراق مهار شده و این شبکه تروریستی نتوانسته نه تنها پیشروی کند بلکه حتی روزبه روز مناطق بیشتری را از دست می دهد حضور موثر ایران در این کشور است که به قول معروف شاخ داعش را شکسته است. این که چرا نفوذ ایالات متحده در عراق موثر نیفتاده باید گفت که ایالات متحده چند سالی است که عرصه سیاسی عراق را رها کرده و تنها در این ماه های اخیر است که به عرصه سیاسی عراق بازگشته و می خواهد تحرکات تازه ای را آغاز کند. به عبار دیگر گویا در ماه های اخیر است که ایالات متحده در سیاست های خود در عراق تجدید نظر کرده و به فکر بازگشت به عراق افتاده است. در این مدت و در غیاب ایالات متحده هژمونی و هماهنگی لازمی میان گروه های سیاسی با واشنگتن وجود نداشت که حالا انتظار داشته باشیم امریکا تاثیر لازم را بر روند سیاسی عراق بگذارد.

در مورد ایران نیز یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه به دیپلماسی ایرانی می گوید: «واقعیت این است که مالکی و مقتدا صدر در حال حاضر مطابق با دستورالعمل ایران عمل نمی کنند.» وی در تحلیل اوضاع جاری عراق می گوید: «مقتدا صدر و نوری مالکی مثل ماهی ای هستند که بعضی وقت ها از دست ایران لیز می خورند. واقعیت این است که این دو در حال حاضر بر خلاف بسیاری از گروه های شیعی مطابق با نقشه راه ایران بازی نمی کنند. در مقابل گروه هایی که قبلا هماهنگ با توصیه های ایران عمل نمی کردند در حال حاضر به توصیه های ما گوش می کنند و تلاش دارند فضا را آرام نگه دارند.»

وی درباره تحرکات عربستان نیز می گوید: «تا قبل از این که عربستان در عراق سفیر تعیین کند هیچ تحرکی در این کشور نداشت. اما از زمانی که سفیر تعیین کرده تحرکات تازه ای را در عراق آغاز کرده است. سفیر عربستان آن قدر در عراق فعال شده که حتی در جزئی ترین مسائل این کشور حضور دارد و در پایین ترین سطح امور فعال است. برای همین نباید تصور کرد که عربستان همانند سابق تحرکی در عراق ندارد. بلکه این بار نقشه های تازه ای کشیده است و می خواهد آنها را پیش ببرد.»

حالا اوضاع عراق بیش از پیش متشنج شده است. مقتدا صدر برای فرار رو به جلو و ایجاد هاله امن سیاسی برای خود، دست به آشوب زده و نوری مالکی نیز با تمام قوا تلاش دارد از این فضا بهره برداری کند و دوباره به قدرت بازگردد. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان آینده روشنی در انتظار عراق نیست. منبع آگاه وزارت امور خارجه در این باره می گوید: «عراق روزهای سختی را پیش رو دارد و پیش بینی می شود اوضاع سیاسی بدتر از وضعیت فعلی بشود.»