دیدار اوباما با اردوغان: هشدار بی‌آزار

نویسنده: نهال طوسی

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهور باراک اوباما می گوید از مسیری که رهبر ترکیه در حال هدایت کشورش است، به ویژه در زمینه آزادی رسانه ها، نگران است. وی همچنین در هشداری خواستار این شد که ایران اگر می خواهد از مزایای لغو تحریم ها براساس توافق هسته ای استفاده کند، از اقدامات «تحریک آمیز» از جمله آزمایش موشک بالستیک دست بردارد.

اوباما روز جمعه در کنفرانس خبری پایان نشست امنیت هسته ای با این سوال روبرو شد که آیا فکر می کند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اقتدارگرا است؟ این سوال پس از این پرسیده شد که محافظان اردوغان با خبرنگاران و معترضان سرکوب روزنامه نگاران در ترکیه، در واشینگتن درگیر شدند.

اوباما به طور مستقیم به این سوال پاسخ نداد و به نقش حیاتی ترکیه به عنوان عضو ناتو و متحدی که همسایه سوریه است، اشاره کرد. اما به این نکته اشاره کرد که به اردوغان گفته است: «برخی روندها در ترکیه وجود دارد که من درباره آنها نگرانی دارم.»

اوباما در ادامه می گوید: «من به رئیس جمهور اردوغان یادآور شدم که زمانی که به قدرت رسید، وعده دموکراسی داده بود و ترکیه به صورت تاریخی کشوری بوده که همزمان اعتقادات غنی اسلامی را در کنار مدرنیته و آزادی داشته است. به جای استراتژی سرکوب اطلاعات و تعطیلی مباحثات دموکراتیک، این میراثی است که وی باید به دنبال عملی کردن آن باشد.»

این اظهارات با وجود این که هشدارگونه بودند، اما آن قدر تهاجمی نبود، چون مقامات ایالات متحده به طور کلی معتقدند که نباید ترکیه را آزرد. ترکیه کشوری است که در نبرد با داعش، شبکه تروریستی که قسمت هایی از سوریه و عراق را در اختیار دارد، عضوی حیاتی است. اما اوباما بیش از اندازه نشان داد که درباره رفتارهای اقتدارگرایانه دولت اردوغان نگرانی جدی دارد.

چندین نفر از روزنامه نگاران ترک در ماه های اخیر بازداشت شده اند و این در حالی است که دولت کنترل روزنامه محبوب زمان را هم به دست گرفته است. اردوغان اصرار دارد که این روزنامه نگاران به کردها و دیگر گروه های تروریستی وابسته هستند و این دلیل اصلی بازجویی از آنها است. برخی از روزنامه نگاران هم متهم به حمایت از جنبش گولن شده اند که دولت معتقد است سعی در نفوذ در دولت دارند.

اوباما همچنین به نگرانی اش درباره آزادی بیان و مذهب در این کشور مسلمان که صدها نفر از مردم به جرم «توهین» به رئیس جمهور بازداشت شده اند هم اشاره کرد: «من فکر می کنم این رویکرد که آنها در قبال رسانه ها در پیش گرفته اند یکی از مواردی است که منجر به ایجاد مشکلاتی برای ترکیه خواهد شد.»

اوباما همچنین به ایران توصیه کرد که روح توافق هسته ای را نقض نکند، حتی اگر به صورت تکنیکی از انجام این کار ممانعت می کند. هدف این اظهار نظر آزمایش موشک بالستیک اخیر ایران بود. مشاوران اوباما می گوید این آزمایش به طور رسمی توافق هسته ای را نقض نمی کند، اما می تواند باعث نقض قطعنامه های سازمان ملل شود.

مخالفان توافق هسته ای -که باعث لغو تحریم های هسته ای این کشور شد- می گویند این آزمایش موشک بالستیک نشان داد نمی توان به جمهوری اسلامی اعتماد کرد. این نگرانی ها در روزهای اخیر افزایش پیدا کرده است، به ویژه این که تحریم های ایران به سرعت لغو نشده است و تجار خارجی برای سرمایه گذاری مردد هستند.

بسیاری از تجار به ویژه آنهایی که در اروپا هستند، نگران سرمایه گذاری در ایران هستند چون این کار به خاطر باقی ماندن برخی از تحریم های ایالات متحده پرخطر است. اوباما روز جمعه سعی کرد تا لغو تحریم ها را مرتبط به مسئله موشک های بالستیک کند.

اوباما در این باره گفت: «ایران تاکنون مفاد توافق را رعایت کرده است. اما روح توافق این سیگنال را به جامعه جهانی و تجار می فرستد که ایران با اقدامات محرک موجب ترس تجار می شود. وقتی آنها موشک بالستیک پرتاب می کنند که بر روی آن شعاری مبنی بر نابودی اسرائیل نوشته شده است، تجار عصبی می شوند.»

منبع: پولیتیکو/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20