پیام خروج نیروهای روسیه از سوریه

نویسنده: لورا روزن 

دیپلماسی ایرانی: پوتین در حرکتی غیرمنتظره اعلام کرد که با هدف تقویت مذاکرات صلح سوریه، عمده نیروهای نظامی خود را پانزدهم مارس از سوریه خارج خواهد کرد. این تصمیم می تواند با اعمال فشار بر دولت بشار اسد، آن را ترغیب کند که مذاکرات صلح با معارضان را که به میزبانی سازمان ملل انجام می شود، جدی تر بگیرد. این تصمیم پس از اظهارات وزیر خارجه سوریه مبنی بر این که هرگونه صحبت از آینده بشار اسد در مذاکرات خط قرمز دولت خواهد بود، اتخاذ شد.

پوتین پس از دیداری با وزیر خارجه و وزیر دفاع خود اعلام کرد: «امیدوارم این تصمیم بتواند پیام خوبی برای همه طرف های حاضر در مذاکرات باشد. امیدوارم که این تصمیم بتواند سطح اعتماد را میان طرفین بالا ببرد.»

پوتین و بشار اسد روز گذشته در تماسی تلفنی در مورد اجرای بیانیه مشترک روسیه و آمریکا در مورد توقف تعارضات در سوریه صحبت کردند. دو رئیس جمهور ضمن تاکید بر نقش مثبت آتش بس موقت در کاهش خونریزی ها در سوریه، به تاثیر آن بر فراهم آمدن شرایط مطلوب جهت آغاز مذاکرات صلح توجه کردند.

به گفته کرملین، پوتین در این تماس به پایان یافتن ماموریت اصلی روسیه در سوریه اشاره کرده و بازه زمانی لازم برای خروج نیروی هوایی روسیه از حریم هوایی سوریه نیز مورد توافق قرار گرفته است. با این وجود روسیه یک مرکز برای کنترل عملیات های هوایی و انطباق آنها با شرایط آتش بس در سوریه خواهد داشت. به نظر می رسد که این تصمیم روسیه مقامات آمریکایی را شگفت زده کرده است.

به گفته یکی از مقامات ارشد آمریکایی: «گزارش هایی دال بر اینکه پوتین اعلام کرده است نیروهای خود را از سوریه خارج خواهد کرد، دیده شده است و انتظار داریم که در ساعات آتی اطلاعات بیشتری در این خصوص به دست ما برسد.» به گفته کاخ سفید این موضوع در تماسی تلفنی اوباما و جان کری نیز مورد بحث قرار گرفته است.

به گزارش کاخ سفید، کری و اوباما در تماس تلفنی خود در مورد خبر خروج نیروهای روسیه از سوریه و گام های بعدی لازم برای پایان دادن به تعارضات به هدف پیشبرد مذاکرات سیاسی گفتگو کرده اند.

به گفته ساموئل چاراپ، کارشناس روسی  بنیاد بین المللی مطالعات استراتژیک، پوتین به عمده اهداف خود دست پیدا کرده است.

به گفته وی: «هدف پوتین این بود که آمریکا و متحدان آن را با شرایط مورد پسند خود، به پای میز مذاکره بکشاند و هم اکنون پوتین به این هدف رسیده است. افزون بر این، حضور نظامی گسترده و طولانی مدت در سوریه دستاورد خاصی برای پوتین ندارد.»

اما پاول سندرز دیگر کارشناس روسی در مرکز منافع ملی و خبرنگار المانیتور به سخنان پوتین در مورد تحقق ماموریت روسیه در سوریه توجه می کند، در حالی که پوتین در ابتدای ورود به سوریه شکست داعش را هدف خود معرفی کرده بود.

به گفته سندرز: «آنچه محقق شده این است که آتش بس موقت و توقف تعارضات منجر به آغاز یک روند صلح نسبتا موفق بین اسد و نیروهای معارض شده است. پوتین سعی می کند که به دو طرف و بویژه اسد پیام بفرستد که بهتر است مذاکرات را جدی بگیرند.»

سندرز معتقد است که اعلام این خبر به معنای خروج روسیه از سوریه نیست. سرعت خروج نیروها نیز می تواند اهرم فشاری در دست روسیه باشد.

یکی از مقامات پیشین روسی، تصمیم پوتین به خروج از سوریه را به چند دلیل متفاوت نسبت می دهد. به گفته وی: «در وهله اول این تصمیم می تواند ناشی از معامله با آمریکا و شاید عربستان سعودی باشد. در وهله دوم می تواند به هدف وارد کردن یک شک جدی به مذاکرات صلح در اولین روز آغاز مجدد آن و ترغیب دیگران به برداشتن گام های جدی صورت گرفته باشد. اگر دیگران این تصمیم پوتین را به ضعف وی تعبیر کرده و رو به تهاجم گسترده به اسد و نیروهای آن آورند، پوتین می تواند مجددا به سوریه برگردد. خروج نسبی است و زیرساخت های آن باقی خواهد ماند.»

معارضان سوری نیز به نوبه خود از این تصمیم روسیه استقبال و اعلام کرده اند که خروج نیروهای روسی از سوریه می تواند بر دولت بشار اسد فشار وارد کرده و مذاکرات صلح را پیش ببرد. انتظار می رود که دور جدید مذاکرات تا بیست و چهارم مارس به طول انجامیده و پس از یک وقفه یک هفته ای مجددا ادامه پیدا کند.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25