آمریکا در مورد سوریه جدی نیست

نویسنده: مایکل او هانلون 

دیپلماسی ایرانی: انتشار اخبار جسته و گریخته در مورد توافق بر اصول آتش بس بار دیگر نشان می دهد که تا چه اندازه نگاه به این موضوع مهم امنیت ملی غیرواقع بینانه است. نباید انتظار داشت که از این آتش بس موقت به پایان تخاصم ها رسید. افزون بر این، مذاکرات صلح را می توان به نوعی خطرناک و غیرسازنده توصیف کرد، چرا که آمریکا را به این باور رسانده که سیاست فعلی از فرصتی واقع گرایانه برای موفقیت برخوردار است، در صورتی که این باور صحیح نیست.

آنهایی که خواهان به حداقل رسانی نقش ایالات متحده و خواهان مهار بحران هستند، باید توجه داشته باشند که سیاست مهار تاکنون چندین بار مورد استفاده قرار گرفته و به شکست انجامیده است. گروه های وابسته به داعش در حال حاضر حداقل در 8 کشور حضور دارند. جنگ سوریه منجر به کشته شدن نزدیک به نیم میلیون نفر و آواره شدن چندین میلیون نفر شده است. نیروهای اطلاعاتی آمریکا حملات تروریستی مشابه حملات پاریس را در آمریکا شناسایی کرده اند و متحدان آمریکا در خاورمیانه بعضا با تهدیدهای جدی رو به رو بوده اند.

مخالفت اوباما با پیاده کردن صدها هزار نیروی نظامی آمریکا در سوریه قابل قبول است. اما تنها جایگزین موجود برای استراتژی فوق العاده محدود فعلی، حضور نظامی گسترده ارتش آمریکا نیست.

اقدام گام به گام

برای موفقیت آمریکا باید سه اقدام مهم را برای کاهش عدم هماهنگی میان ابزارها و اهداف انجام داد:

1- همه عناصر معتدل معارض باید شناسایی شده و حداکثر مساعدت های لازم برای تقویت آنها باید انجام شود. در این راستا باید بین 500 تا 1000 مشاور آمریکایی به جای 50 نفر فعلی به برخی از مناطق سوریه اعزام شوند. مساعدت های نظامی مستقیم به نیروهای معارض نیز باید افزایش پیدا کند. حمایت از برقراری منطقه پرواز ممنوع به گونه ای که خطر تعارض با روسیه را بالا ببرد، قابل قبول نیست. اما می توان حرکات دولت سوریه علیه غیرنظامیان را تلافی کرد.

2- چشم انداز سیاسی نسبت به آینده سوریه باید به مدلی مشخص برسد و طرف های درگیر در مذاکرات نیز باید به پذیرش این مدل، به عنوان سازنده ترین نوع ممکن تشویق شوند. شکل گیری دولت واحد و قوی دیگر ممکن نیست. دشمنی ها و بی اعتمادی ها بیش از حد عمیق شده است. بعلاوه بشار اسد هم با حمایتی که از سوی حزب الله و روسیه کسب می کند، حاضر نیست به راحتی از قدرت پایین آید. در این میان نیروهای سنی به هیچ عنوان حاضر نخواهند شد که بار دیگر زیر چتر حکومت اسد زندگی کنند.

بنابراین تنها گزینه موجود، حفظ قدرت اسد بر بخش هایی از سوریه - استان هایی که عمده جمعیت آن علوی تبار یا مسیحی هستند- و ایجاد مناطق خودمختار برای گروه های اکثریت است. حقوق اقلیت ها در هر استان باید تامین شود و در عین حال، فرصت مهاجرت به سایر استان ها نیز باید برای آنها فراهم باشد. داعش و جبهه النصره باید به طور کامل در هم شکسته شوند و قدرت های غربی نیز نباید مادامی که بشار اسد بر راس قدرت استان های علوی تبار است، به بازسازی اقتصادی این استان ها کمک کنند.

3- و در نهایت باید به این درک رسید که توافق سیاسی نهایی و عملیاتی شدن آن مستلزم لحاظ کردن دو مورد پیش گفته در رویکرد فعلی نسبت به بحران سوریه است. در توافق نهایی بخش هایی از شهرهای چند نژادی سوریه از جمله حلب، حما و حمص باید به اهل تسنن واگذار شوند. رسیدن به این نتیجه با پیشرفت توازن قدرت در صحنه میدانی ممکن می گردد.

روسیه می تواند در صورت تمایل، حضور خود را در مناطق تحت کنترل اسد حفظ کند و ایالات متحده، ناتو و اعراب باید نقش خود را در سوریه حفظ کنند. بدون حضور نزدیک به 50 تا 100 هزار نیروی زمینی ادامه آتش بس ممکن نخواهد بود.

هیچ شکی وجود ندارد که آتش بس پیش رو موقت و کوتاه خواهد بود و برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید آمریکا به سیاستی جدی در سوریه روی بیاورد.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25