خوب و بد توافق آتش‌بس در سوریه

دیپلماسی ایرانی: ایران از توافق آتش بس میان ارتش سوریه و نیروهای معارض که از شنبه گذشته آغاز شد، حمایت کرده است. با این وجود، ایران نگاه مثبتی به تداوم این آتش بس ندارد چرا که این توافق از نیروهایی حمایت می کند که تهران آن ها را تروریستی می داند.

رهبری توافق آتش بس با روسیه و آمریکا بود. این توافق به طرفین اجازه داده است که در دوران آتش بس به جنگ با گروه های تروریستی داعش و جبهه النصره ادامه دهند. به گفته حمیدرضا دهقانی رئیس اداره خاورمیانه وزارت خارجه ایران، تهران از توافق آتش بس حمایت می کند اما عملیاتی کردن آن با چالش هایی مواجه است. تعریف مشترکی از گروه های تروریستی وجود ندارد.

ایران، روسیه و دولت بشار اسد بسیاری از گروه ها نظیر احرار الشام، جیش الاسلام و برخی دیگر از گروه ها را تروریستی می دانند. در حالیکه آمریکا چنین دیدگاهی ندارد. مسکو و واشنگتن امیدوارند که آتش بس بتواند بنیانی برای مذاکرات صلح در آینده باشد.

با گذشت چند روز از آغاز آتش بس، خشونت ها به شکل قابل ملاحظه ای کاهش یافته اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد در بعضی مناطق توافق آتش بس نقض شده است. نیروهای معارض مدعی شده اند که جنگنده های روسی در 26 نوبت بر فراز مناطقی که در دست این گروه ها قرار دارد به پرواز درآمده اند و روسیه نیز ترکیه را متهم به کمک به داعش برای حمله به یکی از شهرهایی کرده است که در دست نیروهای کرد قرار دارد. بان کی مون روز دوشنبه مدعی شد که آتش بس علی رغم برخی از شواهد دال بر نقض آن، به طور کلی رعایت شده است.

صرفنظر از اینکه این توافق چقدر بتواند دوام بیارد، ایران خود را پیروز میدان جنگ 5 ساله سوریه می داند. به گفته دهقانی نیروهای معارض 60 درصد خاک سوریه و تنها 40 درصد جمعیت آن را تحت کنترل دارند. از زمان آغاز حملات هوایی روسیه، عقب نشینی های گسترده ای از سوی نیروهای معارض دیده شده است.

برخی نگرانند که این آتش بس بتواند به نیروهای متحد القاعده برای تجدید قوا کمک کند. به گفته سید محمد مرندی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه مشکل اصلی این است که تفکیک نیروهای معارض دشوار شده است.

مرندی گفت دولت سوریه نیز از ادامه آتش بس حمایت می کند. «اگر سایر گروه ها عزم جدی به توقف خشونت ها داشته باشند، دولت سوریه نیز از آن استقبال خواهد کرد. آنها می توانند از تعداد سربازان خود در بعضی مناطق کم کنند، در مورد مصالحه به گفتگو بپردازند و روی مبارزه با خطر افراطیون تمرکز کنند.»

موفقیت های اخیر دولت سوریه در صحنه میدانی مهم ترین علتی است که باعث شد گفتگوهای صلح نتواند به نتیجه برسد. نیروهای حامی اسد هم اکنون دست بالا را در اختیار دارند و از این رو نیازی به برقراری توافق سیاسی در زمان حاضر نمی بینند.

اما دولت سوریه به توافق با نیروهای کرد تمایل دارد. نیروهای کرد بخش های قابل توجهی از شمال سوریه، در مرز ترکیه را در اختیار دارند و توانستند نیروهای داعش را به عقب برانند.

منبع: فارن پالسی / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25