بازی عربستان ادامه دارد

دیپلماسی ایرانی: شاید کسی تصور نمی کرد "طوفان قاطعی" که ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی در یمن به راه انداخت، آغازی برای رویارویی های بیشتر با تهران باشد. ایرانی که رهبران آن در سال های گذشته بارها تاکید کرده اند که تنها قدرت محوری در منطقه هستند که می توانند امور منطقه را خود به تنهایی اداره کنند.

این صحیح است که تهران توانست سیاست های توسعه طلبانه خود را به خوبی دنبال کند و در برابر چشم های خیره عربستان در کشورهای منطقه اعم از عراق و یمن و بحران و کویت و لبنان و سودان و مصر نفوذ کند، اما این حقیقت را نیز باید بپذیریم که همین نفوذ روزافزون سبب نگرانی کشورهای رقیبی مثل عربستان شد که نفوذ ایران در کشورهای منطقه به ویژه کشورهای پیرامونی خود را خطری برای خود می بینند. کشورهایی که عموما سنی مذهب هستند و عربستان خود را وکیل وصی آنها می داند و دفاع از آنها و جلوگیری از هر گونه نفوذ غیرخودی سنی را وظیفه خود قلمداد می کند. قطع روابط عربستان با ایران بعد از حادثه آتش زدن سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد در پی اعدام شیخ نمر النمر که عربستان او را به اتهام تروریسم اعدام کرد، ماحصل چنین دیدگاهی است.

این صحیح است که جانشین ولیعهد عربستان، امیر محمد بن سلمان، بعید دانست که بحران میان دو کشور تا آن اندازه گسترش یابد که به جنگ مستقیم میان عربستان و ایران منجر شود، اما فراموش نکنیم که این دو کشور از ابتدا به صورت نیابتی با یکدیگر می جنگیدند. جنگ های جاری در یمن که در آن ایران طرف حوثی ها را گرفته و عربستان طرف عبد ربه منصور هادی یا تحولات سیاسی – اقتصادی جاری در سوریه که دامنه آن به عراق نیز کشیده شده، یا حتی کش مکش بر سر انتخاب رئیس جمهور جدید در لبنان، همگی نمونه هایی از جنگ غیر مستقیم ایران و عربستان است. برای همین می توان گفت چه بسا دامنه رویارویی غیرمستقیم دو کشور به کشورهای دیگر نیز برسد.

این صحیح است که برخی قدرت های بین المللی و منطقه ای تلاش می کنند وارد خط وساطت میان دو کشور شوند، اما صحیح تر این است که بگوییم امور به شکل سابق خود باز نخواهد گشت، و این به آن معنا است که ایران به دفاع از حوزه های نفوذی خود خواهد پرداخت و عربستان نیز به فشار به تهران در حوزه های دیگر ادامه خواهد داد.

رهبران ایران این گونه قلمداد می کنند که مذاکرات سری سه سال پیششان در عمان با امریکایی ها به معنای چراغ سبز امریکا و غرب به آنها برای ادامه تلاش هایشان برای رسیدن به اهدافشان است، ایرانی ها در طول این مدت توانسته اند بر چهار پایتخت عربی تسلطی کامل و بلامنازع داشه باشند، و این به هیچ وجه برای عربستان که برای خود ادعاهایی در منطقه دارد، قابل قبول نیست. در عین حال عربستانی ها نمی خواهند در محاسبات خود هیچ جایی برای معادلات تعریف شده ایران در نظر بگیرند که این مساله بر مشکلاتشان می افزاید، اما باید این نکته را در نظر بگیرند که فشارهای بی امان آنها به تهران و تلاش برای ناکام گذاشتن آن می تواند نتایج عکس دهد و سیاست های ملک سلمان و محمد، پسرش را با چالش های جدی مواجه کند.

منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11