دیدار ظریف و اوباما؛ اتفاق طبیعی

فریدون مجلسی، دیپلمات اسبق و تحلیلگر مسایل بین الملل

دیپلماسی ایرانی: پس از پایان سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در حال خروج از سالن مجمع عمومی بود که به طور کاملا اتفاقی با باراک اوباما رییس جمهوری و جان کری وزیر خارجه آمریکا روبرو شد، طرف ها سلام و احوالپرسی کردند و دست دادند. دیداری از قبل تعیین شده نبود. اما این دیدار کوتاه و غیرمنتظره موجی از واکنش ها را از سوی برخی رسانه های مشخص از یک جریان خاص به وجود آورد. نمونه آن نامه شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور خطاب به آقای ظریف وزیر امور خارجه است که نوشته: «مگر نگاه گرگ و میشی آمریکا به ما تغییر کرده که با اوباما گپ و گفت می کنید!»

با بروز چنین واکنش هایی این پرسش مطرح می شود که آیا چنین دیدارهای کوتاهی میان دو کشور که با یکدیگر اختلاف های عمیق دارند، طبیعی است؟ باید گفت برعکس. چرا که ایران و آمریکا طی دو سال در حال مذاکره درباره پرونده هسته ای هستند. از طرفی تماس تلفنی میان حسن روحانی رییس جمهور ایران و باراک اوباما همتای آمریکایی اش برقرار شد. تماس تلفنی که به زعم بنده باعث رفع مشکلات در روند مذاکرات شد. از طرفی وظیفه وزیر امور خارجه مذاکره با بیگانگان و رفع مشکلات کشور متاثر از عرصه سیاست خارجی است. باید از منتقدان پرسیده شود که آیا دیدار وزیر امور خارجه ایران با رییس جمهوری آمریکا مشکلی را برای کشور به وجود آورد؟ یا اینکه می تواند کمکی به رفع مشکلات کشور باشد؟ تجربه گذشته حاکی از این است که اینگونه دیدارها کمک به رفع مشکل می کند، زیرا چنین دیدارهایی مشکلاتی که در گذشته توسط دولت قبل به وجود آمد را تا حدودی رفع کرده است. مشکل ایران در عرصه سیاست خارجی، تحریم هاست.

از طرفی با تجدید خاطره گذشته به یاد می آوریم که چگونه با حضور رییس جمهور سابق در دانشگاه کلمبیا بزرگترین اهانت ها به جایگاه ریاست جمهوری و ملت ایران شد و البته صدای کسی هم در نیامد. اما پس از روی کار آمدن دولت یازدهم شاهد برگزاری مذاکراتی بودیم که به توافق هسته ای منجر شد. دیدار آقای ظریف و اوباما به صورت اتفاقی بوده است. دیداری که در آن وزیر امور خارجه آمریکا به همراه رییس جمهور بوده و در آن جان کری به معرفی وزیر امور خارجه ایران پرداخته است.

از طرفی گرچه میان ایران و آمریکا اختلاف عمیقی وجود دارد اما می توان در این باره بحث کرد. خصومتی میان ملت ها وجود ندارد. ما باید بیشتر مراقب منافع خود باشیم تا فریب نخوریم. نیازی به زیاده روی دیگران نیست.

همانطور که گفته شد، وظیفه وزیر امور خارجه ملاقات با همتایان خود است. اگر در این دیدار غیرمنتظره ملاقاتی میان وزیر امور خارجه ایران و رییس یک اداره از وزارت خارجه آمریکا صورت می گرفت، محل ایراد بود. تصور می شد با برقراری این دیدار غیرمنتظره، طرف آمریکایی این ایراد را به رییس جمهوری آمریکا بگیرد که چرا با وزیر خارجه ایران _ نه با همتای خود _ دیدار کرده است.

در نهایت باید گفت تابوی دیدار مقامات ایران و آمریکا یک تابوی مصنوعی و دکان باز کردن سیاسی است. این تابو بیشتر توسط کسانی تشدید می شود که در گذشته میلیاردها دلار سرمایه این کشور را از دست داده و برای منافع ملی مشکل ایجاد کردند. آنها با واکنش نسبت به اینگونه دیدارها به دنبال سرپوش گذاشتن روی مسایل اصلی هستند.

انتشار اولیه: سه شنبه 7 مهر 1394 / انتشار مجدد: دوشنبه 20 مهر 1394