جلیلی یکبار هم سخنان منتقدانش را نشنید

یک استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی معتقد است انتقاداتی که اصولگرایان و طیف رادیکالی که در مجلس حضور دارند به برجام و توافق هسته ای وارد می کنند، بیشتر سیاسی است و وقتی از صدر تا ذیل مخالفان برجام به ویژه در مجلس مخالفان دولت هستند، نمی توان شائبه سیاسی بودن نظرات آنها را رد کرد. به گفته صادق زیباکلام، سعید جلیلی که یکی از سرسخت ترین مخالفان برجام است در تمامی شش سالی که در حال مذاکره بود حتی یک بار حاضر نشد با منتقدانش سر یک میز بنشیند و سخنان آنان را بشنود و در حال حاضر نیز از یک سو معتقد است آنها بوده اند که زمینه های توافق را فراهم کرده اند و از سوی دیگر نیز می گویند توافق مصالح و منافع کشور را تامین نمی کند. 

در ادامه گفت وگوی صادق زیباکلام با  آرمان را درباره مخالفت با برجام می خوانید. 

 به نظر شما برخوردی که در حال حاضر با برجام صورت می گیرد، می تواند موجب ایجاد برخی شائبه های سیاسی شود؟

به ساختار سیاسی ما در رابطه با مجلس نگاه کنید و رفتاری را که مخالفان و موافقان توافق هسته ای در سنا و در کنگره آمریکا دارند را با مخالفان برجام در کشور مقایسه کنید. درباره مخالفان برجام در کشور ما تنها چیزی که وجود ندارد رعایت عدل و انصاف است. مخالفان جمهوری خواه چه در کنگره و چه در سنا به اوباما می گویند که بیش از اندازه به ایران امتیاز داده اید و ایران در نهایت می تواند برنامه های هسته ای خود را به پیش ببرد و یک روز هم اگر بخواهد به سلاح هسته ای دست پیدا کند حال 10 یا 15سال دیگر، عملا این توانایی را دارد. در این شرایط اوباما، جان کری، وندی شرمن و... دفاع می کنند و درباره امتیازاتی که به ایران داده اند و امتیازاتی که گرفته اند توضیح می دهند. یعنی به صورت موازنه شده و واقع بینانه به بحث می پردازند. در ایران اما خیلی جالب است، کمیسیونی در مجلس تشکیل شده است که از صدر تا ذیل آن به کل مخالفان دولت یازدهم، منتقدان مذاکرات و طرفداران احمدی نژاد در آن جمع شده اند. در آمریکا اگر نمایندگان یا سناتورها مخالفتی می کنند بر یک اساس، مبنا و استدلال قرار دارد اما در کشور ما مخالفت ها از صدر تا ذیل انکار واقعیت هاست و فقط و فقط قصد آنها هجمه و ایراد وارد کردن به توافق هسته ای و دولت یازدهم است. 

 رفتار جلیلی را در این برهه چگونه ارزیابی می کنید؟ 

ای کاش سعید جلیلی انصاف می داشت. من نمی خواهم بگویم سعید جلیلی در آن شش سال چه ها کردند. من نمی گویم دوستان آقای جلیلی در دولت احمدی نژاد و در آن هشت سال چه کارها کردند. من نمی گویم و از آقای جلیلی نمی پرسم چه کسانی موضوع هسته ای ایران را آنقدر عمیق کردند که دولت یازدهم مجبور شده است آن را از عمق مشکلات بیرون بکشد. اما همه حرف من با سعید جلیلی این است که ای کاش شما به همین اندازه درخصوص عملکرد خود پاسخگو می بودید. به نطق هایی که سناتورها و نمایندگان مخالف در آمریکا می کنند گوش دهید. آنها امتیاز هایی که آمریکا در مساله هسته ای به ایران داده است را برمی شمرند. اما جلیلی به یکی از این امتیاز ها اشاره نمی کند. مخالفت جلیلی بیشتر و ظاهرا سیاسی است. اگر خود آقای جلیلی این موفقیت را به دست آورده بودند، اگر جبهه پایداری و طرفداران آقای احمدی نژاد این موفقیت را به دست آورده بودند از آن به عنوان بزرگ ترین پیروزی تاریخ یاد می کردند و قس علی هذا... این نشان می دهد که نگاه این افراد بیشتر نگاه حزبی و سیاسی است.

 البته اخیرا جلیلی در برخی اظهارات خود به ویژه در جلسه کمیسیون برجام مدعی شده که زمینه های این توافق در دوره ای که وی رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای بوده ، فراهم شده است. نظر شما درباره این اظهارات چیست؟

کار سعید جلیلی در نوع خود بسیار جالب است. ایشان از یک سو در ابتدای مصاحبه شان می گوید دولت یازدهم در توافق هسته ای همه چیز را واگذارکرده و عقب نشینی کرده است آنگاه ابتدای سخنرانی شان را فراموش می کنند و در پایان سخنرانی می گوید که تیم مذاکره کننده دولت یازدهم کاری نکرده است، اینها همان مذاکراتی بوده است که ما انجام داده ایم، اینها همان پیشرفت هایی بوده است که ما به دست آورده ایم و تیم دولت یازدهم تنها آن را تکمیل کرده است. هنوز مشخص نیست از نظر ایشان بالاخره توافق درست است یا غلط؟ این توافق مصالح و منافع کشور ما را دربرمی گیرد یا خیر؟ اگر نمی گیرد پس چرا شما ادعا می کنید که آن را آغاز کرده اید و موجب پیشرفت آن شده اید. اگر منافع کشور را در برمی گیرد و ادامه کاری است که شما آن را آغاز کرده اید پس چرا با آن اظهار مخالفت می کنید؟ 

 بارها دیده ایم که مخالفان مساله ای را که مورد انتقادشان است مطرح می کنند و با اینکه تیم مذاکره کننده به روشنی به آنها پاسخ می دهند قانع نشده و آن سوال را بارها تکرار می کنند، تا جایی که سیدعباس عراقچی نیز درباره سوالات مطرح شده از سوی آنها گفته است«نمی خواهند آن چیزی را که برخلاف میل شان هست بشنوند و بفهمند.» باتوجه به آنچه در عرصه سیاسی مشاهده می کنیم این اظهارات معاون وزیر خارجه را چقدر نزدیک به واقعیت می بینید؟

سعید جلیلی وقتی شش سال در حال انجام مذاکره بود در قبال انتقادها و سوالات حتی یک بار حاضر نشد به صورت علنی توضیحی مطرح کند. کی و در کدام تاریخ و چند بار در آن شش سال در یک سطح عمومی یا در یک دانشگاه یا تلویزیون یا هر جای مشابه دیگری آمد و حاضر شد با منتقدانش درباره مسائل هسته ای صحبت کند. سعید جلیلی و تیمش از سال 86 تا 92 در حال مذاکره بودند در این شش سال چند بار حاضر شدند با منتقدانشان سر یک میز بنشینند و صحبت کنند و به سخنان منتقدانشان گوش بدهند و به آنها پاسخ بگویند؟ در شورای عالی امنیت ملی که ایشان در راس آن قرار داشت، در آن شش سال اجازه کوچک ترین اظهارنظر و اظهار عقیده ای درباره برنامه های هسته ای را نمی دادند. 

 ارزیابی شما از فضای کلی مجلس در قبال برجام چیست؟ برخی از تحلیلگران سیاسی معتقدند با توجه به نزدیکی انتخابات مجلس، نمایندگان در این زمینه قطعا تلاش می کنند عملکرد مثبتی داشته باشند.

مشکل اساسی این است مخالفت هایی که با توافق هسته ای در مجلس صورت می گیرد بیشتر سیاسی است و ارتباطی عمیقی با برنامه هسته ای ندارد. اساسا هر برنامه دیگری که مربوط به دولت یازدهم باشد اگر از آقای رسایی، کوچک زاده، نادران یا مابقی این افراد نظرخواهی کنید قطعا مخالفت می کنند. ظاهرا این افراد انگار وظیفه خود می دانند با دولت یازدهم مخالفت کنند چه توافق وین باشد، چه برنامه های اقتصادی، چه برنامه های سیاسی و اجتماعی. وقتی اساس و مبنای مخالفت سیاسی است، دولت چه میزان می تواند آن مخالفت را پاسخگو باشد و آن مخالفت چقدر ارزشمند است؟ 

 به نظر شما برخی مخالفان  موفقیت دولت را شکستی سیاسی برای خودشان می دانند؟

احتمالا به همین شکل است. تندروها تنها نمی توانند موفقیت دولت روحانی را آن هم در آستانه انتخابات تحمل کنند. آخرین نکته ای که می خواهم به آن اشاره کنم نیز این است که ای کاش آقای جلیلی امروز به مردم توضیح می دادند که چرا اینگونه درباره توافق هسته ای اظهارنظر می کنند اما در دوره ای که خودشان رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای بودند، یکبار اجاره ندادند که کوچک ترین اظهارنظری درباره برنامه های هسته ای صورت بگیرد؟