چشم‌اندازی برای پایان جنگ سوریه وجود ندارد

نویسنده: توماس لیپمن*

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهور اوباما و کشورهای پادشاهی خلیج فارس هفته گذشته در کمپ دیوید درباره اختلافاتشان بر سر ایران صحبت کردند، اما آن چیزی که دردناک است، مشخص شدن این موضوع است که پس از این جلسه آنها هیچ استراتژی جدیدی برای پایان دادن به خشونت های سوریه نداشتند. در مقابل، رئیس جمهور در مصاحبه تلویزیونی با شبکه العربیه گفت که جنگ سوریه احتمالا تا قبل از ترک کاخ سفید توسط وی در ژانویه 2017 تمام نخواهد شد.

اظهار نظر وی مشخص کرد که جنگ سوریه باتلاقی است که هیچ کس نمی تواند در آن پیروز شود و هیچ کس هم شکست نخواهد خورد و گروه های رقیب زیاد و برنامه های ضد و نقیضی وجود دارند که تقریباً هماهنگ کردن آنها غیرممکن است. حتی اگر رئیس جمهور اسد هم سقوط کند، جنگ ادامه خواهد یافت، چون گروه های بسیاری وجود دارند که بخش های مختلفی از سوریه را اشغال کرده اند و بین خودشان هم درگیری وجود دارد.

رئیس جمهور و نمایندگان شش کشور شورای همکاری خلیج فارس -عربستان سعودی، کویت، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و عمان- اعلام کردند که بر سر این که درگیری های سوریه از طریق راه حل نظامی حل نمی شود و هیچ نقشی نمی توان برای اسد در ترتیبات پس از جنگ در نظر گرفت، اتفاق نظر دارند. براساس ضمیمه بیانیه مشترکی که پس از نشست مشترک منتشر شد آنها گفته اند که اقدام درست پس از پایان جنگ تشکیل دولتی «مستقل، فراگیر و حافظ حقوق گروه های اقلیت» است و آنها حمایتشان از نیروهای مخالف میانه رو را ادامه می دهند.

آنها قول دادند که از همسایگان سوریه که صدها هزار نفر از آوارگان سوری به این کشورها رفته اند، حمایت کنند. آنها همچنین با تلاش هایی مبنی بر جلوگیری از پیوستن مبارزین به گروه های سوری و قطع کمک های مالی به داعش و دیگر گروه های افراطی موافقت کردند. اما هیچ کدام از این ها چیز جدیدی نیست. تنها اقدام جدید نظامی، برقراری منطقه پرواز ممنوع بر قسمت های از سوریه است که از غیرنظامیان در برابر حملات هوایی نیروهای دولتی محافظت شود، این خبر را بن رودز، معاون مشاور امنیت ملی اعلام کرده است.

رودز به خبرنگاران در این باره می گوید: «ما گفته ایم که گزینه های دیگر در داخل سوریه را بررسی می کنیم. اما ما منطقه پرواز ممنوع را به عنوان یک گزینه قابل دوام که بتواند کمکی اساسی به تغییر وضعیت بر روی زمین کند که بسیاری از مناطق شهری را درگیر کرده است، نمی بینیم.»

براساس گفته های شرکت کنندگان در این نشست، آنها اساساً به خاطر ایران تشکیل جلسه دادند و درباره آن صحبت کرده اند و چندان درباره جنگ سوریه بحثی نشده است، چون هیچ کدام از آنها خواهان ورود نیروهای زمینی به صحنه جنگ سوریه نیستند. بدون این اقدام سوریه به طور کامل یا حتی اکثر رخدادها به نفع ایالات متحده و یا دوستانش در شورای همکاری خلیج فارس نخواهد بود.

گروه های شورشی زیادی در سوریه حضور دارند که منابع خارجی متفاوتی هم دارند. داعش هم منافعی در برقراری صلح در سوریه ندارد و مرزهای این کشور را به خاطر این که خودش تشکیل خلافت داده است، قبول ندارد. ایران از اسد حمایت می کند و سوریه تنها متحد عرب این کشور است. نقش ترکیه و روسیه هم چندان مشخص نیست. ترک ها طرفدار برقراری منطقه پرواز ممنوع هستند، اما تمایلی به انجام کارهایی که کردها را تشویق به استقلال می کند، ندارند.

در نتیجه به نظر می رسد که کابوس سوریه به طور نامحدودی ادامه خواهد یافت و تا زمانی که این مسئله ادامه داشته باشد، تهدیدی برای ثبات کل منطقه است. لبنان و اردن به خاطر مسئله آوارگان به طور ویژه ای دچار مشکل هستند. در حالی که درگیری های لیبی و یمن همچنان بدون حل باقی مانده است و مسئله اسرائیل- فلسطین همچنان با حل شدن فاصله دارد و مصر- بزرگترین کشور عربی و قدرتمندترین از لحاظ نظامی- با مشکلات اقتصادی، سیاسی و امنیتی روبه رو است، چشم اندازی برای پایان یافتن درگیری های بی پایان خاورمیانه دیده نمی شود.

* نویسنده و کارشناس مسائل خاورمیانه

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند  

انتشار اولیه: سه شنبه 29 اردیبهشت 1394 / انتشار مجدد: دوشنبه 4 خرداد 1394