تحریم‌های ایران چگونه لغو میشوند؟
یک کار شناس مسائل بین المللی با تاکید بر اینکه اختلاف میان ایران و آمریکا درباره نحوه لغو تحریم ها پس از توافق اختلاف جدی نیست گفت: به لحاظ فنی وحقوقی، انتظار لغو تحریم های ایران، فردای پس از توافق جامع هسته ای انتظار به جا و منطقی نیست.
علی خرم، استاد دانشگاه، در گفتوگو با فرارو، ضمن بیان این مطب، درباره اختلاف تازه میان طرف های اصلی مذاکرات هسته ای یعنی ایران و آمریکا حول محور چگونگی لغو تحریم های ایران پس از توافق جامع گفت: به عقیده من این اختلاف، اختلاف جدی محسوب نمی شود و آنچه که در قالب موضع گیری مقامات دو کشور دیده می شود عمدتا دارای جنبه سیاسی با اهداف خاص است تا جنبه فنی و حقوقی.
وی با تاکید بر اینکه افراد و جریاناتی به عمد تلاش دارند شکاف میان ایران و آمریکا بر سر نحوه چگونگی رفع تحریم ها را عمیق نشان دهند گفت: بررسی این اختلاف نیازمند در نظر گرفتن مقدمه ای است. این مقدمه مربوط به جایگاه ایران در مذاکرات است. ایران به عنوان کشوری که نزدیک به ۶ قطعنامه شورای امنیت علیه اش صادر شد و با توسل به آن قطعنامه ها تحریم هایی علیه ایران وضع شد و همچنین متهم شده است که برنامه هسته ای اش دارای مصارف تسلیحاتی است و به دنبال ساخت سلاح هسته ای است و... وارد مذاکره با گروه ۱+۵ شد.
خرم افزود: بنابراین در مذاکرات هسته ای ما دارای چنین مختصات و جایگاهی بودیم. بنابراین نمی توانیم به همین سادگی بگوییم که در مذاکرات چه داده ایم و چه گرفته ایم. ایران به عنوان کشوری بدون مشکل وارد مذاکرات نشد که روی داده و ستاده ها تا این اندازه حساسیت وجود دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: همانطور که از ابتدای دولت آقای روحانی از سوی شخص رییس جمهور و دیپلمات های ارشد از جمله آقای ظریف مطرح شد هدف نخست از ورود به این مذاکرات با رویکرد متفاوت نسبت به گذشته تلاش برای لغو تحریم ها بود.
وی تصریح کرد: حال در چنین فضا و مختصاتی باید به این سوال پاسخ داد که آیا تحریم ها یکباره لغو می شود و یا به صورت مرحله ای. یقینا به این سوال هم در شرایطی می توان پاسخ داد که اطلاعات قانونی و حقوقی دقیقی وجود داشته باشد.
خرم با بیان اینکه به لحاظ قانونی لغو تحریم ها علیه ایران به خصوص تحریم های شورای امنیت سازمان متحد طی ضوابطی امکان پذیر است گفت: تحریم هایی که به وسیله قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران صادر شد باید به وسیله قطعنامه دیگری لغو شود اما این قطعنامه پس از اطمینان شورای امنیت از عمل ایران به تعهداتش در چارچوب توافق نهایی امکان پذیر است.
وی افزود: به این معنا که بازوی نظارتی سازمان ملل پس از نظارت و بازرسی این اطمینان را بدهد که ایران به تمام تعهدات خود در چارچوب توافق عمل کرده است.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: ایران فردای روز توافق نمی تواند تعداد سانتریفیوژهای خود را مثلا در تاسیسات نطنز از هر تعدادی که بود ۱۹هزار دستگاه، ۱۰ هزار دستگاه یا هر تعداد دیگری به ۵۱۰۰ دستگاه کاهش دهد و یا مسیر تاسیسات فردو را از یک مرکز غنی سازی به سرعت به یک مرکز تحقیق و توسعه تغییر دهد و یا راکتور آب سنگین اراک در فردای توافق باز طراحی کند.
وی تصریح کرد: از این رو برای آنکه ایران به تعهدات خود در چارچوب بیانیه لوزان و یا توافق نهایی عمل کند نیاز به یک زمانی دارد تا به نوعی گام اعتماد ساز خود را بردارد و پس از برداشتن این گام نیاز است که آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان بازوی نظارتی سازمان ملل متحد، آن را مورد تایید قرار دهد.
خرم ادامه داد: بنابراین پس از گام اعتمادساز ایران و تایید آن از سوی آژانس هم می توان انتظار داشت که طرف مقابل درصدد جلب اعتماد ایران از طریق لغو تحریم ها بر آید.
وی افزود: بنابراین اینکه انتظار داشته باشیم که فردای روز توافق جامع و نهایی تحریم های ایران لغو شود نه قانونی و حقوقی است و نه منطقی. چرا که باید به هر حال مراحلی طی شود از جمله کاهش سانتریفیوژهای فعال، بازطراحی راکتور اراک و... تا اطمینان طرف مقابل جلب شود که ایران خواستار عمل به تعهدات خود است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در این میان ممکن است که مثلا اتحادیه اروپا اعلام کند که تحریم های خود علیه ایران را صرفا بر پایه حسن نیتی که ایران از طریق امضای توافق جامع نشان داده است لغو می کند که این بحث دیگری است.
خرم گفت: امیدواریم که همه طرف های مذاکراتی ایران در پایان مذاکرات جامع هسته ای تحریم های ایران را بر پایه حسن نیتی که با امضای توافق جامع نشان داده می شود لغو کند اما اگر کشوری همانند آمریکا چنین کاری را نکرد نمی تواند آن را غیر منطقی بنامیم.
وی افزود: بنابراین اگر این مسائل را در نظر بگیرم می بینم که اختلاف میان دو طرف چندان اختلاف جدی نیست و اینکه آمریکایی ها می گویند که تحریم ها را مرحله ای لغو می کنند هم عدم وفای به عهد نیست چرا که آن ها قرار است پس از توافق جامع با هر اقدام ایران بخشی از تحریم ها را بردارند به این شکل که مثلا پس از کاهش سانتریفیوژهای تاسیسات نطنز بخشی از تحریم ها لغو می شود بعد از بازطراحی راکتور اراک بخش دیگر و... و به همین ترتیب تحریم ها را تا انت ها لغو کنند که این می تواند زمان بر باشد.
وی افزود: این روند یک روند معمولی به لحاظ حقوقی است و نباید درباره مرحله ای شدن لغو تحریم ها تا این اندازه حساسیت نشان داد و آن را تا اندازه یک اختلاف جدی بزرگ کرد.
خرم با بیان اینکه مقامات رسمی و دیپلماتیک ایران هم کاملا نسبت به چنین روندی آگاهی دارند گفت: آنچه که از جانب مقامات رسمی و دیپلماتیک درباره لغو یکباره تحریم ها پس از توافق جامع مطرح می شود عمدتا دارای جنبه سیاسی با اهداف خاص است تا جنبه فنی و حقوقی.
نظر شما :