2015 سال رقص تانگوی ایران و امریکا

دیپلماسی ایرانی: سال جدید با رد و بدل کردن پیام ها آغاز شد. باراک اوباما گفت که در برابر تهران «فرصتی برای آشتی با دنیا» وجود دارد و توافق با شش کشور جهانی بر سر پرونده هسته ای این کشور را «به یک قدرت منطقه ای واقعا موفق» تبدیل خواهد کرد. او از رفتارهای ایران در پرونده های منطقه ای نیز انتقاد کرد اما گفت که این رفتارها باعث نمی شود که توافق با ایران محال باشد. چند روز بعد پاسخی از تهران آمد. رئیس جمهور حسن روحانی گفت: «کشور نمی تواند در انزوا پیشرفت کند اما این به بدان معنا نیست که ما از اصول و افکارمان کوتاه بیاییم.» و تاکید کرد: «در مرحله ای که از آن عبور کردیم می توانیم بگوییم که در آن دوره سرمایه گذاری های خارجی تهدیدی برای استقلال کشور بودند اما امروز دقیقا عکس آن است.»

این اظهارات در حالی بیان می شود که وضعیت عراق نیز به این شکل است: هواپیماهای امریکایی در هوا هستند و ژنرال قاسم سلیمانی به روی زمین است.

حقیقت این است که این شبکه مخوف موسوم به داعش که در عرصه عراق و سوریه فعال است و جولان می دهد، هدیه ای غیر قابل پیش بینی برای رئیس جمهوری امریکا بود. او به این ترتیب توانست به فکر رقص تانگو با ایران بیفتد. داعش هدیه دیگری نیز برای او به ارمغان آورد. به این ترتیب توجه ها همگی متوجه عراق شدند و سوریه دیگر موضوع اول یا تنها موضوع نبود. و بر کسی پوشیده نیست که اوباما موضوع سوریه را اساسا فرصتی برای دخالت یا ثبت موقعیت های خاص می بیند و تعامل با آن را در سطح هم پیمانانی می بیند که می تواند فرصتی برای مذاکره با ایران را فراهم آورد.

می توان گفت که نمایش اغتشاشی که داعش نشان داد سبب شد تا امریکا و ایران فرصت بیشتری برای نزدیکی به یکدیگر بیایند و کشف کنند امکانات تازه ای برای نزدیک شدن به یکدیگر حداقل در یک عرصه وجود دارد. این اغتشاش در پاک کردن نام کسی به اسم نوری مالکی برای تصاحب مجدد قدرت موثر بود در حالی که این مرد خود کسی بود که در گذشته خود را نیاز مشترک هم زمان ایران و امریکا جا زده بود. شیوه ای که او در پیش گرفت و فروپاشی ای که به جان ارتش عراق افتاد و همچنین نگرانی از این که زمینه ای به وجود بیاید که دوباره همه ارکان حکومت انحصارا در دست یک نفر بیفتد، سبب شد تا به ایران فشار بیاید تا مالکی را راضی کند که دفترش را ترک کند.

اوباما با هدیه ای که ابوبکر البغدادی به او داد، توانست در چارچوبی تازه به منطقه بنگرد: آن هم پیشی گرفتن موضوع عراق بر موضوع سوریه بود، اوباما به این ترتیب پذیرفت که حمایت نظامی البته کمتر از دخالت نظامی گسترده زمینی در عراق انجام دهد، هم زمان فرصت برای پیشرفت در مذاکرات هسته ای با ایران نیز گسترده و باز باشد.

شبکه داعش جنایت های بی سابقه ای را علیه کردها مرتکب شد. می توانست این وضع کاملا متفاوت باشد اگر اربیل اجازه می داد که داعش به کرکوک یورش ببرد و بر نفت آن مسلط شود. اما جنایت داعش به سود کردها هم تمام شد. دنیایی که در دادن سلاح به کردها بخیل بود به سرعت مواضع خود را تغییر داد و در دادن سلاح به آنها عجله داشت به گونه ای که ایران نخستین کشوری بود که چنین کمک هایی را در اختیار کردها قرار داد. مسعود بارزانی موفق شد تا حمایت جامعه بین المللی را پشت سر خود بیاورد اما موفقیت بزرگ تر او زمانی رقم خورد که شخصا فرماندهی عملیات آزادسازی مناطقی که داعش اشغال کرده بود، بر عهده گرفت و به دنبال آن توانست مناطقی که مورد نزاع بود را نیز به اقلیم کردستان اضافه کند.

در مقابل ایران نیز از داعش سود برد. ظرف چند ساعت دنیا احساس کرد که خطر در عراق و از سوی داعش است نه نقشی که ایران در این کشور به همراه گروه های شبه نظامی هم پیمانش ایفا می کند. هدیه دیگری که داعش به ایران داد این بود که دنیا فهمید که خطر اول در سوریه گروه های تروریستی هستند که به خاک این کشور سرازیر شده اند، دقیقا همان چیزی که ایران از ابتدای بحران سوریه تلاش می کرد به جهانیان بفهماند و مخاطرات آن را گوشزد کند. می توان گفت که حزب الله لبنان نیز از هدایای داعش بی نصیب نبود. برای این که توانست به مخالفانش بگوید که اگر در سوریه دخالت نکرده بود نیروهای داعش وارد خاک لبنان هم می شدند و حتی پایتخت کشور را به اشغال خود در می آوردند.

مبالغه نیست اگر بگوییم که رفتار داعش هدیه ای ارزشمند برای حکومت سوریه نیز بود، برای این که با رفتارهایش حکومت سوریه را در وضعیت بهتری قرار داد و سبب شد که در فهرست پایتخت های تحت خطر جهان قرار بگیرد و جامعه جهانی را به فکر نجات آن از داعش بیندازد.

سرگرم شدن دنیا به جنایت های داعش فرصتی ایجاد کرد تا الحوثی ها بتوانند به سادگی بر یمن مسلط شوند گویی که حادثه عادی رخ داده است.
در حالی که داعش عکس آن چه ادعا می کرد، شد. به نکبت و بدبختی هر آن کسی که از آن دفاع می کرد، تبدیل شد. در حالی که هدیه ای سخاوتمندانه برای همه دشمنان خود و حامیانشان بود. و تکرار جنایت هایش سبب رقص تانگوی ایران و امریکا در عراق شد. سال جدید سالی تعیین کننده در این رابطه خواهد بود. به نظر می رسد واشنگتن و تهران خود را آماده رقص تانگو بر جسد داعش می کنند.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: چهارشنبه 17 دی 1393/ انتشار مجدد: سه شنبه 23 دی 1393