کری : در وضعیت هماهنگی با ایران نیستم اما از گفت و گو استقبال می کنیم

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه ای ویژه با تلویزیون العربیه از تلاش های کشورش برای متوقف کردن فعالیت های داعش و احتمال همکاری با ایران در این خصوص گفته است .

العربیه: کنگره آمریکا با لایحه کمک به مخالفان حکومت سوریه موافقت کرد. این مساله از لحاظ عملی و در بعد میدانی چه تاثیری خواهد داشت؟

جان کری: به شکل فوری تاثیر بسیاری ندارد. این عملیات چند ماه زمان خواهد برد. اما تاثیر فوری آن بالا بردن روحیه و سطح ادراک مردم ذی ربط درباره این عملیات خواهد بود که روشن می شود روندی زمان بر است و این که عملیات گسترده تر خواهد شد، به گونه ای که همگان آن را خواهند دید. همچنین این تاثیر و معنی را خواهد داشت که مردم بفهمند مساله تنها مرتبط با آمریکا نیست بلکه به ساکنان منطقه نیز مرتبط است و بر منافع کشورهای منطقه تاثیر می گذارد و این که ما آماده کمک هستیم. ما به گونه ای حضور نخواهیم یافت که به نظر برسد می خواهیم همچون گذشته به عراق بازگردیم. ما این را نمی خواهیم، ساکنان منطقه نیز این را نمی خواهند، ما این مساله را درک می کنیم. اما هیچ کسی نمی تواند در برابر اهانت هایی که داعش به اسلام می کند، سکوت کند.

العربیه: به جده رفتید و با نمایندگان کشورهای اصلی منطقه دیدار کردید. آیا به طور مثال تضمین هایی لازم را از ترک ها به دست آوردید که آن ها نیز بر مرزهای خود کنترل بیشتری داشته باشند و مانع از عبور جهادی ها به سوریه شوند؟ آیا تضمین هایی از کشورهای خلیج و به طور مشخص قطر و کویت حاصل کردید که مانع از سرازیر شدن کمک های مالی به داعش و النصره شوند؟

جان کری: تضمین های مهمی از همه شرکت کنندگان به دست آوردیم. هر کشوری در معرض فشارهای گوناگونی است و مسائل مورد اهتمام متفاوتی در این مرحله دارد. اما به طور حتم تمام این مسائل بر روی میز مطرح شد. باید مرزها بسته شود. عبور شبه نظامیان به آن کشور (سوریه) قابل قبول نیست. بسیاری از این شبه نظامیان به دلیل نوع رفتار اسد به مردم سوریه به این منطقه رفتند. بنابراین آن ها آمدند تا بجنگند و مقاومت کنند. اما با کمال تاسف وضعیت به گونه ای بسیار خطرناک تغییر کرد. تضمین هایی برای جلوگیری از سرازیر شدن شبه نظامیان خارجی وجود دارد. تضمین هایی درباره کمک مالی، کنترل مرزها و کمک نظامی و حتی مشارکت مستقیم نظامی وجود دارد.

العربیه: آیا نقشی نظامی برای برخی کشورهای خلیج از جمله امارات متحده عربی و سعودی پیش بینی می کنید؟

جان کری: آن ها خود چنین قصدی دارند، این مساله به خواسته و دیدگاه ما ارتباط ندارد. ما از پشتیبانی کامل بسیاری از کشورها استقبال می کنیم. این تنها مسئولیت یک کشور نیست، همچنین تحرک تنها از یک منطقه نیست، این مسئولیتی بین المللی است. این نوع از تروریسم همه کشورها را تهدید می کند. زنان، کودکان و ثبات را در آینده تهدید می کند. رشد اقتصاد در کشورها در میانه چنین آشوب هایی دشوار است. از همین رو همگان در جلوگیری از نسل کشی و بستن دست ها از پشت، منافع دارند.

تجاوز به زنان و فروختن کودکان.. خیر، این برپایه هیچ معیاری پذیرفتنی نیست، بسیار مهم است که تمام جهان اسلام مشروعیت اسلام را باز پس گیرد. مفتی اعظم سعودی گفت که داعش دشمن نخست اسلام است.

من گمان می کنم همگان این را درک می کنند. هدف از آن چه می خواهیم انجام دهیم بازگرداندن صلح و ثبات و تشکیل دولت هایی است که همه را نمایندگی می کنند. ما چند دستگی های مذهبی را نمی خواهیم ببینیم.. ما می خواهیم ببینیم که آیا این لحظه ای است که ملت ها برای ساخت آینده، دست به دست هم می دهند.

العربیه: آیا با ایران بر سر داعش گفت وگو کردید؟ ایران در کجای این مقابله می ایستد؟

جان کری: داعش دشمن ایران است، ایران از سوی داعش در معرض تهدید قرار دارد. بسیار روشن است که منافع ایران در جلوگیری از عملیات کنونی داعش است. ما اکنون در وضعیتی نیستیم که بتوانیم با ایران هماهنگی انجام دهیم، اما از گفت وگو استقبال می کنیم. ما از تفاهم بر سر دیدگاه آن ها درباره این که چه اقدام سازنده ای می توانند انجام دهند، استقبال می کنیم.

العربیه: اما شما همچنان از نفوذ ایران و نقشش نگران هستید..

جان کری: به طور حتم..

العربیه: در امور سیاسی داخلی عراق؟

جان کری: به طور حتم، نه تنها در امور سیاسی داخلی عراق بلکه درباره آن چه که در سوریه روی می دهد نیز نگرانیم. منظور من پشتیبانی از حزب الله و همکاری با آن است، حزبی که اکنون تنها در لبنان حضور ندارد بلکه به سوریه هم رفته و به بخشی فعال در جنگ این کشور در حمایت از اسد تبدیل شده است و اکنون بخشی از مشکل است.

بنابراین باید با یکدیگر تماس داشته باشیم.. اما اجازه بده به صراحت بگویم: ما باور نداریم که در نهایت بحران سوریه راه حلی نظامی داشته باشد، باید به راه حلی سیاسی دست یافت، این راه حل سیاسی باید از منافع همه پاسداری کند، همه اقلیت ها باید مورد حمایت قرار گیرند: دروزی ها، مسیحی ها و علوی ها، همگان باید از امکانات برابر برخوردار باشند. سوریه به عنوان کشوری سکولار که درهای خود را برای همه مردم گشوده است، پیشینه بلندی دارد. به صراحت بگویم، اسد با حملات فرقه گرایانه اش به جوانانی که خواهان آینده ای بهتر هستند، این تنش های وحشتناک، این کشتارها و ویرانی ها را به وجود آورد.

العربیه: آیا امکان شکست داعش در سوریه بدون همکاری با نیروهای اسد وجود دارد، در حالی که اپوزیسیون میانه رو در سوریه می گوید که با داعش و النصره و در عین حال با اسد برای تغییر می جنگد؟

جان کری: در این لحظه تنها طرفی که به شکلی مشروع با داعش می جنگد، اپوزیسیون سوریه است، اپوزیسیون میانه رو. اپوزیسیون میانه رو بود که داعش را از استان ادلب بیرون راند، با داعش در حلب می جنگد، در حومه دمشق در حال جنگ است. چنانچه به این مردمی که در شکست داعش نقش ایفا می کنند کمک کنیم، به نظرم در پدید آوردن دینامیکی های جدیدی در خود سوریه تاثیر خواهیم گذاشت.

العربیه: همواره از تضعیف داعش در درجه نخست و سپس شکست دادن آن سخن می گویید. «شکست» داعش چه معنی دارد؟ آیا از نابودی رهبرانش سخن می گوییم؟ آیا از کشتن ابوبکر بغدادی سخن میگوییم؟ آیا از بیرون راندن آن ها از الموصل و الرقه سخن می گوییم؟

جان کری: از نابودی توان داعش در انجام عملیات تروریستی در کشورهای منطقه، کاهش توانایی هایش در تهدید ثبات عراق، کاهش توانایی هایش در تهدید سوریه، ایالات متحده آمریکا، ایران و همه کشورها سخن می گوییم. به طور طبیعی ممکن است کسانی باقی بمانند که خود را پیروان داعش می نامند. اما مساله اصلی نابودی توانایی های آن ها به عنوان تهدیدی تروریستی برای منطقه است تا دیگر نتوانند جهان را از منطقه به ویژه از سوریه و عراق تهدید کنند.

العربیه: تمرکز بسیاری بر روی کردها وجود دارد، از جمله مسلح سازی آن ها و کمک به آن ها. آیا در ایالات متحده نگرانی وجود ندارند که این مساله به آن ها در تسریع در دستیابی شان به حق تعیین سرنوشت یا حتی اعلام استقلال کمک کند؟

جان کری: چنانچه رهبران عراق اقدام به ایجاد روابط مناسب قابل تحقق کنند، در این صورت معتقدم تمام این طرح ها و چالش ها، حل و فصل خواهد شد. مساله اصلی فراگیر بودن و در عین حال دادن سطحی از خودمختاری است که بتوانند تصمیم های خودشان را بگیرند و در عین حال، بخشی از کشور باقی بمانند. معتقدم که این مساله ای امکان پذیر است و ما امیدواریم که محقق شود. کردها و پیشمرگه در کمک به جلوگیری از پیشروی داعش، نقشی اساسی و محوری ایفا کردند. در واقع بغداد و دیگر طرف ها در داخل عراق، باید از نیروهای پیشمرگه که نقشی اساسی در نبرد در اطراف سد موصل ایفا کردند و جلوی پیشروی داعش را به سمت اربیل گرفتند، سپاسگزاری کنند. تصور کن اگر همه نفت به کنترل داعش در می آمد چه می شد؟ به طور کلی معتقدم که مسائل مثبتی روی داد که باید به آن احترام گذاشته شود و از سوی رهبری بغداد به رسمیت شناخته شود.

العربیه: در نهایت تمایل دارید به عنوان دستاورد دولت اوباما در سوریه و عراق، شاهد چه چیزی باشید؟ روشن است که این دولت نیز جنگی را برای دولت بعد به ارث خواهد گذاشت، چرا که ما از مقابله بلند مدت سخن می گوییم..

جان کری: من باور دارم که جنگ نخست ما در عراق، اشتباه بزرگی بود. این مساله معروفی است و همیشه این باور را داشتم و از همین رو برای رقابت با جورج بوش نامزد پست ریاست جمهوری شدم. در آن دوره احساسات و تفکرات خود را درباره آن جنگ توضیح دادم. اما ما امروز در این وضعیت هستیم. ایالات متحده می خواهد که عراق کشوری توانمند برای تعیین سرنوشتش باشد. می خواهیم هر کشوری در منطقه بتواند از حاکمیت، استقلال و حرمت سرزمین هایش محافظت کند. می خواهیم مردم آن کشورها، از احترام برخوردار باشند، فرصت های کامل برایشان فراهم شود و بتوانند در صلح زندگی کنند.

ما بر این باوریم که این مشکلات راه حلی نظامی ندارد. این مساله باید از راه رهبرانی محقق شود که موافق احترام به مردم خود باشند و دولت هایی تشکیل شوند که برای همه فعالیت کنند. این مساله در سوریه نیز می تواند محقق شود و اکنون در عراق در حال روی دادن است. رهبران عراق سزاوار احترام بزرگی هستند، زیرا در سایه شرایط بسیار دشوار، دولت تشکیل دادند؛ دولتی که متعهد شد یکپارچه و فراگیر با حضور همه طرف ها باشد و به خواست همگان برای اینکه بخشی از تصمیم سازان در کشور باشند، احترام بگذارد. این همان چیزی است که ما می خواهیم.

ما نمی خواهیم آنجا باشیم، نمی خواهیم سربازانمان آنجا باشند. می خواهیم این کشورها شرکای مهم ما در منافع استراتژیک صلح و ثبات باشند.
 

العربیه: در منطقه این نگرانی وجود داشت که ایالات متحده اهتمام خود را بر روی آسیا متمرکز خواهد کرد، یا به عبارتی، به سمت آسیا تغییر جهت خواهد داد. یا اینکه ایالات متحده، به خاورمیانه پشت خواهد کرد به ویژه آن که خود اکنون نفت بیشتری تولید می کند. آیا این نگرانی را احساس کرده اید؟ آیا برای رفع و رجوع آن تلاش کردید؟

جان کری: این کار را کردم. هنگامی که پست خود را تحویل گرفتم، از این دست سخنان بسیار شنیدم. من هیچ وقت از کلمه «تغییر جهت» استفاده نکردم، چرا که معتقدم این کلمه به مردم این احساس را می دهد که می خواهی به آن ها پشت کنی و هیچ اقدامی برایشان نکنی. آن چه انجام می دهیم خلق توازنی جدید است بگونه ای که بتوانیم به دو منطقه اهمیت دهیم و هرآن چه که لازم باشد، انجام دهیم. چنانچه به جدول فعالیت هایم نگاه کنی، خواهی دید که سفرهای متعددی به خاورمیانه داشتم، شمار آن ها را نمی دانم. برای مسائل منطقه تلاش فراوانی کردم، مسائلی که قابل نادیده گرفته شدن نیستند. در همان حال پنج یا شش بار به آسیا، چین، ویتنام. فیلیپین، مالزی، اندونزی، برمه، ژاپن و کره جنوبی رفتم. بنابراین ما در عمق دو منطقه فعال هستیم و برای ثبات بیشتر تلاش و کاهش تنش ها و درگیری ها در دو منطقه تلاش می کنیم. از مردمی که «العربیه» را مشاهده می کنند می خواهم که بر روی منطقه خود متمرکز شوند. خاورمیانه می تواند یک منطقه قوی اقتصادی باشد. استعدادهای بزرگی وجود دارد، فرصت های بزرگی در منطقه وجود دارد، اقبال بزرگی برای آموزش، خلق فرصت های شغلی، رشد، توسعه، انرژی، پروژه های آبی، کشاورزی و... وجود دارد. می خواهیم در این باره به همراه یکدیگر فعالیت کنیم نه این که ببینیم چگونه این گروه را مسلح کینم و با دیگری بجنگیم.

مردم باید درک کنند که آینده شان از سوی تندروهایی که تنها مبلغ آموزه های تندروی درباره روش زندگی هستند، به سرقت برده می شود. آن ها به مردم می گویند که چگونه باید زندگی کنند اما شغل، آموزش، بهداشت و آرزو و نگاه به آینده را فراهم نمی کنند. پس این لحظه انتخاب است، ما امیدواریم که دوستانمان در خاورمیانه از آینده استفاده کنند و در برابر تلاش ها برای بازگشت به آینده تاریک و آکنده از تنش، کشتار و ستم، روی گردانند