جان کری در سفر به عراق به دنبال چه بود؟

رییس مرکز مطالعات استراتژیک و روابط بین الملل گفت: سفر جان کری وزیر خارجه آمریکا به بغداد و دیدار با مقامات دولت از یک سو و رهبران گروه های سنی از سوی دیگر و همچنین سفر غیر منتظره به اربیل کردستان و طرح درخواست تشکیل دولت وحدت ملی در طول این سفر نشان می دهد که هدف اصلی او در این سفر فراهم کردن زمینه تغییر در ساختار قدرت عراق بوده است.

امیر موسوی، کارشناس مسائل منطقه ای با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: تلاش اخیر آمریکا و دیگر قدرت های جهانی برای تغییر در ساختار قدرت در عراق و کناره گیری شیعیان از راس حاکمیت در راستای فشار کشورهای منطقه از جمله، ترکیه و عربستان سعودی صورت می گیرد.

وی افزود: سفر سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان به روسیه و سفر روز شنبه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به عربستان و طرح درخواست برای دخالت مسکو در امور داخلی عراق در همین چارچوب بود.

موسوی تصریح کرد: عربستان و ترکیه پس از شکست در تحولات منطقه ای سال های اخیر به خصوص در سوریه که تمام تلاش خود را برای سرنگونی دولت بشار اسد کردند اما نتوانستند به اهداف مورد نظر خود دست پیدا کنند نمی خواهند شکست دیگری در منطقه متحمل شوند و تلاش دارند از آب گل آلود بحران عراق، ماهی خود را صید کند.

کارشناس مسائل منطقه ای ادامه داد: با این حال تلاش های منطقه ای و بین المللی برای کنار گذاشتن نوری المالکی و شیعیان از صحنه تصمیم گیری و تصمیم سازی در ساختار قدرت سوری در این مرحله بعید است چرا که ائتلاف قانون تحت هدایت و رهبری آقای نوری المالکی، در انتخابات عراق توانست 176 کرسی را از آن خود کند و به نوعی اکثریت پارلمان آینده را در اختیار داشته باشد.

وی تصریح کرد: در همین چارچوب نیز آقای نوری المالکی در پاسخ به درخواست جان کری در سفر به بغداد پاسخ دندان شکنی دادند و اعلام کردند که بر اساس قانون اساسی پیروز انتخابات پارلمانی باید دولت تشکیل دهد.

موسوی با بیان اینکه، به نظر می رسد که قدرت های بزرگ، از وضعیت فعلی عراق سو استفاده می کنند تا دولت همسو در این کشور تشکیل دهند گفت: طرح این بحث ها برای تشکیل دولت وحدت ملی و کنار رفتن دولت نوری المالکی در شرایط کنونی این نظریه را قوت می بخشد که آمریکا و کشورهای منطقه ای از جمله ترکیه و عربستان در پس پرده ناآرامی اخیر در عراق نقش دارند.

رییس مرکز مطالعات استراتژیک و روابط بین الملل با بیان اینکه قابل باور نیست که گروهی با نفرات محدود و بدون آنکه پایگاه مردمی در عراق داشته باشند بتوانند امنیت این کشور را این چنین به چالش بکشند گفت: داعش اگر در عراق، پایگاه مردمی داشت، در بدو ورودبه مناطق سنی نشین، بزرگان قبایل و شیوخ و اهل سنت را در این مناطق نمی کشد یا 21 تن ازمشایخ اهل تسنن را اعدام نمی کرد.

وی افزود: بنابراین چنین گروهی با این حجم از تسلیحات و امکانات که توانسته است قدرت پیشروی خود در تصرف مناطق مختلف در عراق سرعت ببخشد ناشی از حمایت منطقه ای و بین المللی است که به نظر می رسد اهداف آن کم کم در حال نمایان شدن است.

موسوی با بیان اینکه حرکت خاموشی در عراق آغاز شده است گفت: قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای از بحران اخیر عراق، تنبیه اکثریت این کشور و دولت نوری المالکی و حامیان منطقه ای این کشور از جمله جمهوری اسلامی و تضعیف خط مقاومت علیه اسرائیل را دنبال می کنند.

این کارشناس مسائل منطقه ای با بیان اینکه جان کری در بغداد با منوط کردن کمک های آمریکا تفاهم سیاسی یعنی کنار رفتن دولت نوری المالکی، به نوعی شرایط را روشن کرد که خواست و نیت آمریکا در عراق چیست گفت: درخواست آمریکا از سوی اکثریت مردم و مرجعیت شیعه در این کشور مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت و آنها یکبار دیگر به اهداف خود در این کشور دست پیدا نخواهند کرد.

وی با تاکید بر اینکه یکی دیگر از دلایل اینکه آمریکا و متحدان منطقه ای شان به اهداف خود دست پیدا نخواهند کرد مخالفت جمهوری اسلامی ایران با خواست آنها است گفت: همواره در عراق این سیاست ها و خواست جمهوری اسلامی ایران بوده است که در عراق پیش رفته است آن هم به دلیل نزدیکی دیدگاه های دو دولت ارتباطات با گروه ها و قبال مختلف و... .

موسوی افزود: پس از سقوط صدام حسین، عربستان و سایر کشورهای منطقه ای ده ها میلیارد دلار هزینه کردند تا ترکیب قدرت در این کشور را به سمت خود متمایل کنند اما آن هزینه ها نتیجه عکس داد.

وی ادامه داد: آمریکا هم که با حمله به عراق زمینه سرنگونی حکومت صدام حسین و روی کار آمدن شیعیان در عراق را فراهم کرد هم در نهایت به خواست مرجعیت شیعه یک سربازشان هم اجازه ماندن در عراق پیدا نکرد و بر خلف اهداف و سیاست هایشان نتوانستند در این کشور پایگاهی احداث کنند. اما دیدیم که چگونه منافع ایران در عراق با کمترین هزینه ای تامین شد.

رییس مرکز مطالعات استراتژیک و روابط بین الملل تاکید کرد: بنابراین تا زمانی که جمهوری اسلامی ایران به تغییر در عراق رضایت ندهد هیچ تغییری در ساختار قدرت و حاکمیت این کشور رخ نخواهد داد.

وی با تاکید آمریکا و متحدانش باید با این شراط موجود در عراق کنار بیایند گفت: کشورهای منطق ای و فرامنطقه ای باید واقعیت های موجود در عراق را بپذیرند و بدانند که با حمایت از زیادخواهی های برخی گروه ها و طوایف در عراق که از اکثریت هم برخوردار نیستند نمی توانند به اهداف خود دست پیدا کنند.

موسوی با بیان اینکه احتمالا یکی از اهداف سفر از پیش اعلام نشده کری به عراق اربیل اقلیم کردستان عراق، انتقال پیام دولت مرکزی به مقامات اقلیم است گفت: آقای نوری المالکی این واقعیت که بر اساس دموکراسی و قانون اساسی اکثریت هستند که قدرت را در عراق تعیین می کنند به آقای کری گوش زد کرده اند. احتمالا هم این خواسته اند که این پیام را به مقامات اقلیم کردستان عراق هم منتقل کنند.

رییس مرکز مطالعات استراتژیک و روابط بین الملل افزود: کردهای عراق در سال های گذشته با زیاد خواهی فراوان در حالی که یک چهارم جمعیت عراق هم نیستند، چند برابر امکانات، منابع مالی و زیرزمینی عراق که تعلق به کل مردم عراق است را تحت اختیار خود درآورده اند.

وی ادامه داد: انتقال نفت عراق بدون اجازه دولت مرکزی عراق به اسرائیل، انتقال نفت غیر قانونی به ترکیه و تصرف مناطق نفت خیز از جمله زیادخواهی ها و بلندپروازی های مقامات اقلیم کردستان عراق است که هر از گاهی ادعای استقلال را هم مطرح می کنند.

موسوی تصریح کرد: کری این پیام دولت عراق را به آقای بارزانی منتقل می کند که پس از آنکه عراق از بحران کنونی فارغ شود و بر اوضاع کنترل پیدا کند شرایط دیگر برای کردستان عراق همچون گذشته نمی ماند و آنها مجبور خواهند شد خود را با شرایط جدید وقف دهند شرایطی که مبتنی بر اتحاد ملی است.

رییس مرکز مطالعات استراتژیک و روابط بین الملل در خاتمه گفت: البته کردستان عراق پیام این تغییر را خیلی زودتر آن هم توسط مقامات جمهوری اسلامی ایران با سفر آقای نچیروان بارزانی به ایران دریافت کرده اند که آنها باید با پایان دادن به زیادخواهی های گذشته، خود را آماده شرایط جدید بعد از پایان بحران امنیتی در عراق کنند.