اعراب مراقب پیامدهای آشتی ایران-آمریکا باشند

دیپلماسی ایرانی: به طور کلی روابط ایران و اعراب هیچگاه نه موزون بوده و نه دوستانه. در واقع این روابط همواره با منطق تاریخ، جدال ایدئولوژیکی و تمایل برای توسعه رهبری شده است. همچنان هم دو طرف به دنبال نفوذ بیشتر در منطقه هستند.

پس از جنگ ایران و عراق، دیگری بین ایران و کشورهای عربی به یک جنگ سرد تبدیل شد. هر طرف پیروزی دیپلماتیک یا نظامی طرف مقابل را یک شکست برای خود ارزیابی می کرد. در جریان این جنگ سرد ایران ایران توانست در اواخر سال 2013 وارد فضایی دیپلماتیک شود و با شیطان بزرگ بر سر برنامه های هسته ای اش به توافق برسد. واکنش اعراب به ویژه سعودی ها به این تحول بروز یک احساس نگرانی شدید بود. نگرانی نسبت به از دست دادن آمریکا و افزایش نفوذ ایران در منطقه.

آنها بر این باورند که آمریکا با عادی سازی روابط با ایران منافع اعراب را به خطر می اندازد. پس از بهار عربی، جهان عرب در موقعیت تضعیف شده ای قرار گرفت و به جهان شکننده ای تبدیل شد که به لحاظ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در معرض تهدید قرار داد.

در چنین فضایی، جهان عرب دیگر برای اوباما یک اولویت نیست. اوباما به وضوح نشان می دهد که دیگر تمایلی به بسط حضور نظامی خود در کشورهای منطقه ندارد و تنها دغدغه منطقه ای اش حل مساله هسته ای ایران است. موفقیت در این زمینه نقش ایرن را در منطقه پررنگ تر خواهد کرد.

این در حالی است که ایران تمایل خود به مذاکره در خصوص آینده بحرین و گسترش نفوذ در منطقه را پنهان نمی کند. باید پذیرفت که ایران از تمایل آمریکا آگاه است. از سوی دیگر آمریکا نیز پس از جنگ افغانستان و عراق متوجه اهمیت استراتژیک ایران در فرمول های آینده برای منطقه شده است.

همانگونه که جان لیمبرت، از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا می گوید، مذاکرات در مورد پرونده ایران شامل مذاکرات دوجانبه موضوعات منطقه ای، منافع ایران و نفوذ در خاورمیانه را نیز شامل می شود. این سناریو به درک نگرانی های آمریکا از اعتمادسازی بین ایران و آمریکا کمک می کند.

ایران به اندازه ای قدرتمند است که می تواند در تغییر نقشه آینده خاورمیانه نقش داشته باشد. نفوذ ایران در عراق و سوریه غیر قابل انکار است. از سوی دیگر گشایش پدید آمده در روابط ایران و غرب پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی موجب شده است که تهران از لحن تندی که در زمان احمدی نژاد علیه اسرائیل به کار برده می شد، فاصله بگیرد. روحانی از اهمیت کارت هایی که در اختیار دارد، آگاه است و می خواهد وجه بین المللی ایران را تقویت کند.

اما اعراب، از جمله عربستان سعودی نباید امید خود را از دست بدهند. آنها می توانند به مصر توجه بیشتری نشان  دهند. یافتن راه حلی برای مصر به حل اختلافات اعراب نیز کمک می کند. با حل مشکل مصر، موضع ریاض در مورد سوریه نیز تقویت می شود.

اعراب باید بدانند که درگیری با ایران دیگر نمی تواند با اتکا به سیاست های جاری پیش برود. این سیاست ها باید تغییر کنند. اعراب باید اتحاد خود را با ایالات متحده حفظ کنند زیرا آمریکا نقش مهمی در منطقه دارد.

اعراب باید از دلیل قدرت ایران که ضعف آنها به شمار می رود آگاه باشند. هر گونه استراتژی که این ضعف در آن محاسبه نشود- به خصوص در زمان آشتی ایران و آمریکا-  پیامدهای وخیمی برای اعراب به همراه خواهد داشت. در جهان امروز جایی برای ضعف نیست. هرگونه توافق بین ایران و آمریکا که شامل اعراب نباشد، بهای گزافی برای اعراب خواهد داشت که باید آن را بپردازند.

منبع: المانیتور/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10