روس ها درباره ایران بلوف می زنند

دیپلماسی ایرانی : درست یک روز پس از آنکه دیپلمات روسی با توسل به زبانی تهدیدگونه هشدار داد که احتمال دارد روس ها از ایران به عنوان کارتی برای تلافی رفتارهای امریکا و غرب در بحران کریمه استفاده کنند ، یک مقام کاخ سفید اعلام کرد که روسیه تا این لحظه هیچ گونه تغییری در استراتژی های خود در جریان مذاکرات هسته ای با ایران نداده است . این مقام امریکایی در ادامه تصریح کرد که هموارسازی راه ایران در مسیر دستیابی به بمب اتمی به منفعت روس ها هم نیست . بله، حق با این مقام امریکایی است.

جرقه های این بحث در وین زده شد . هنگامی که سرگئی ریابکوف،معاون وزیر خارجه آمریکا در حاشیه مذاکرات هسته ای ایران با 5 کشور مقابل خود ، به خبرگزاری اینترفکس گفت که روسیه نمی خواهد از مذاکرات هسته ای با ایران به عنوان یک اهرم استفاده کند اما در صورتی که بخواهد به اقدامات ایالات متحده و اتحادیه اروپا واکنش نشان دهد، شاید این اقدام را انجام دهد.وی در این خصوص گفت : ما علاقمند نیستیم از مذاکرات هسته ای با ایران به عنوان بخشی از این بازی استفاده کنیم و از طریق آن به اقدامات واشینگتن و بروکسل واکنش نشان دهیم. اما در صورتی که آنها ما را ناگزیر به این اقدام کنند،ما هر اقدامی که لازم باشد را انجام خواهیم داد. به گفته معاون وزیر خارجه روسیه، اهمیت تاریخی آنچه که هفته ها و روزهای گذشته در مورد کریمه اتفاق افتاد با مساله ایران غیر قابل مقایسه است.
 

24ساعت پس از این اظهارات بود که مقام های ارشد امریکایی در گفتگو با تایم ضمن رد احتمال توسل روسیه به این راهکار تاکید کردند که هیچ گونه تغییری در استراتژی های روسیه در جریان مذاکرات با ایران در وین 2 ندیده اند. البته که این مقام ها در پشت پرده نگرانی های خاص خود را از تغییر رویکرد احتمالی روسیه در مذاکرات هسته ای دارند. شادی امریکایی ها بتوانند به نوعی با رفتاری که روسیه در کریمه از خود نشان داد کنار بیایند اما جبران مافات روسیه در پرونده ایران می تواند برای رئیس جمهور امریکا گران تمام شود. دسترسی به توافقنامه هسته ای با ایران همچنان اصلی ترین اولویت سیاست خارجی باراک اوباما است . البته که جدا از ماجرای صلح اسرائیل – فلسطین، شانس اوباما در موفقیت در این پرونده بسیار بالاتر از سایر پرونده ها و مواردی است که امریکا سالهاست با آن دست و پنجه نرم می کند.

بی شک ولادیمیر پوتین توان بر هم زدن معامله امریکایی ها با ایران را در چنته دارد. روسیه می تواند به راحتی اتحاد 5 کشور مقابل ایران را زیر سوال ببرد.این در حالی است که این 5 کشور تمام تلاش خود را می کنند که توافقنامه 6 ماهه با ایران را که در ماه نوامبر امضا شد به سرانجامی دایم برسانند. توافقی که بر اساس آن دیگر ایران به ادعای غربی ها توان دستیابی به بمب هسته ای را در چنته نداشته باشد. روسیه می تواند به راحتی با کارت وتویی که در  شورای امنیت سازمان ملل در اختیار دارد مانع از تصویب قطعنامه های بیشتر علیه ایران شود. علاوه بر این می تواند بدون در نظر گرفتن تحریم های ریز و درشتی که علیه تهران اعمال شده است رابطه اقتصادی و تجاری خود با تهران را گسترش بخشد. با اینهمه به نظر نمی رسد که پوتین استراتژیستی تا این اندازه احمق باشد. او می داند که بر هم زدن معامله دیپلماتیک با ایران بر سر پرونده هسته ای این کشور در حقیقت به دو دلیل،  شلیک به خود است . نخستین دلیل این است که ایران هسته ای همان اندازه برای روسیه مضر است که برای امریکا. کشورهایی که به بلوک هسته ای تعلق دارند به هیچ وجه تمایلی به به استقبال از عضوی جدید در این بلوک ندارند. این حقیقت قابل کتمان نیست که روس ها رابطه حسنه تری با ایران به نسبت امریکا دارند اما ایرانی که بمب هسته ای در اختیار داشته باشد به روسیه از مرزهای شمالی اش نزدیک تر ست تا امریکایی که در یک قاره دیگر و با فرسنگ ها فاصله قرار گرفته است . علاوه بر این روس ها از صلح در خاورمیانه استقبال می کنند و این در حالی است که ایران مجهز به بمب هسته ای می تواند رقابت تسلیحاتی را در میان کشورهای عربی بخصوص عربستان سعودی رقم بزند. رقابتی که پیش بینی نتیجه آن چندان آسان نیست.

اما دلیل دوم در این حقیقت ریشه دارد که اگر دیپلماسی با ایران به شکست بینجامد، کابوس پوتین در خصوص توسل امریکا به گزینه نظامی جامه عمل خواهد پوشید. باراک اوباما تاکنون چندین بار تاکید کرده است که در صورت ضرورت به گزینه نظامی برای حل پرونده هسته ای ایران متوسل خواهد شد. ادعایی که پوتین را به سردرد می اندازد. وزیر امور خارجه روسیه در سخناین در اواخر ماه ژانویه تاکید کرده بود که  حمله نظامی به ایران گزینه بسیار خطرناکی است و مسکو امیدوار است که این فرضیه هیچ گاه به حقیقت نپیوندد.
یک مقام امریکایی در این خصوص به تایم می گوید : روسیه از تنش زایی در منطقه خلیج فارس و البته خاورمیانه هیچ سودی نخواهد برد. آنها بر روی دیپلماسی با ایران سرمایه گذاری کرده اند. چرا که این مساله در قالب منافع آنها است و نه تنها در چارچوب تامین منافع ما.

فرجام سخن این است که شاید روسیه ای که در قالب همکاری با امریکا در پرونده ایران فرورفته است چندان در تمام استراتژی های واشنگتن در قبال این پرونده موافق نباشد. روسیه تاکنون بارها در خصوص این ادعای غرب که ایران به دنبال بمب هسته ای است ابراز شک و تردید کرده و تاکید کرده است که تهران در راستای برخورداری از حقوق هسته ای خود می تواند امتیازهایی فراتر از آنچه که غرب و امریکا می گویند در اختیار داشته باشد. رابرت گیتس در کتاب خاطرات جنجالی خود تاکید می کند که وی شک دارد که روس ها به نفود اقتصادی و سیاسی بیشتر در ایران امیدوار باشند. بنابراین عاقلانه به نظر نمی رسد که پوتین در چنین مساله مهمی قصد تغییر رویکرد داشته باشد و البته در این میان عرق شرم ریختن اوباما در صورت شکست دیپملماسی با تهران چندان برای همتای روس او مهم نیست. رئیس جمهور روسیه به منافع روسیه می اندیشد.
منبع : تایم / ترجمه : تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: جمعه 1 فروردین 1392 / باز انتشار : پنجشنبه 7 فروردین 1392