خواهرخوانده‌ها در خدمت دیپلماسی

پیوندی بین مردم دو شهر؛ شهرهایی که گرچه فرسنگ ها از هم دورند، اما آنقدر به هم شباهت دارند تا همدیگر را به خواهرخواندگی قبول کنند. به همین دلیل امروزه بسیاری از شهرهای دنیا با یکدیگر پیوند خواهرخواندگی یا برادر خواندگی بسته اند.

به گزارش جام جم، تعدادی از شهرهای کشورمان نیز از تهران و شیراز و اصفهان گرفته تا تبریز و مشهد و گرگان با بسیاری از شهرهای دنیا خواهرخوانده شده اند و جدیدترین پیوند خواهرخواندگی نیز اسفند امسال بین تهران و پکن برقرار شد، پس عنوان خواهرخواندگی شهری چندان برای شهروندان ناآشنا نیست، اما شاید هنوز خیلی از ما ندانیم مفهوم خواهرخواندگی شهری یعنی چه؟

کارشناسان مسائل شهری براین باورند که پیوند خواهرخواندگی بین شهرها می تواند یک فرصت باشد که اگر مسئولان شهری از آن به درستی استفاده کنند، می تواند نتایج مثبتی در بهبود کیفیت زندگی در آن شهر و برای ساکنان آن به ارمغان بیاورد.

چرا خواهرخواندگی؟

خواهرخواندگی اصطلاحی است که از ادبیات اروپا وارد دیگر کشورها شده و برای نخستین بار سال ۱۹۲۰ بعد از جنگ جهانی اول این قرارداد بین یک شهر انگلیس و یک شهر در فرانسه منعقد شد. هدف از این قرارداد، پیوند و اتحاد بین شهروندان این دو شهر بود که مسئولان آن معتقد بودند این دو شهر دارای تشابهات و منافع مشترک هستند. ایجاد روابط خواهرخواندگی با پرورش تفاهم و دوستی و اعتماد در سطح بین المللی و تبادل برنامه های آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی که به توسعه صنعت گردشگری منجر می شود، صورت می گرفت. اما در کشورهای آسیایی و آمریکایی اصطلاح خواهرخواندگی رواج بیشتری دارد. به کارگیری واژه خواهرخواندگی هم به این دلیل است که در بیشتر زبان های دنیا واژه شهر مونث است. امروزه بیش از ۲۴۰۰ رابطه خواهرخواندگی رسمی بین شهرهای جهان بسته شده است.

خواهرخوانده ها چطور انتخاب می شوند؟

برای پیدا کردن پاسخ این پرسش لازم نیست راه دوری بروید، فقط کافی است به این فکر کنید که شما برای انتخاب دوست، بیشتر به چه چیزی توجه می کنید؟ این که کسی را برای دوستی انتخاب کنید که بیشترین نقاط مشترک شامل تشابهات فکری، اخلاقی و عقیده ای را با او داشته باشید. شهرها هم دقیقا همین طور یکدیگر را برای خواهرخواندگی انتخاب می کنند، شهردار دو شهر همدیگر را ملاقات کرده و با همدیگر آشنا می شوند و پس از آن مقدمات آشنایی و خواهرخواندگی شهرهای خود را فراهم می آورند. به طور کلی بهتر است شهرهایی با یکدیگر روابط خواهرخواندگی داشته باشند که از نظر مسائل جغرافیایی، جمعیتی، صنعتی و در کل منافع، مشترکات بسیاری با هم دارند؛ مثلا دو شهر تاریخی، دو شهر علمی یا دانشگاهی یا دو بندر و حتی دو سمبل مشترک داشته باشند تا این انگیزه را ایجاد کند. بعضی شهرها به دلیل همنام بودن یا بخاطر این که جشن و جشنواره مشابهی دارند با یکدیگر خواهرخوانده می شوند.

عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران در گفت وگو با جام جم، هدف از برقراری روابط خواهرخواندگی بین شهرها را وحدت بیشتر و ایجاد تعلق خاطر بین مردم دو شهر عنوان کرده و می گوید: به طور مثال در مورد خواهرخواندگی شهر پکن با تهران که چندی پیش اتفاق افتاد، اشتراکات فراوانی که این دو شهر در حوزه فرهنگ و تمدن با همدیگر دارند در ایجاد این پیوند نقش داشته است.

محسن پیرهادی، برقراری روابط خواهرخواندگی بین دو شهر را فرصت بالقوه ای برای مدیریت شهری هر دو شهر می داند تا هر دو طرف از توانمندی های یکدیگر در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری و همچنین برای اجرای طرح های مختلف که در نهایت به ارتقای خدمات شهری منجر می شود، بهره ببرند.

به گفته پیرهادی، شهرهایی که با یکدیگر پیوند خواهرخواندگی می بندند، معمولا در مواردی مانند احداث بوستان ها، مراکز خرید و مجموعه های تفریحی برای گذران هرچه بهتر اوقات فراغت شهروندان، اجرای طرح های شهری در بخش های مختلف، توسعه حمل و نقل عمومی در ابعاد مختلف و حتی جذب گردشگر تجربیاتی دارند که می توانند در اختیار یکدیگر قرار دهند و از توان مطالعاتی و اجرایی همدیگر در این زمینه نهایت استفاده را ببرند.

خواهرخواندگی در سیاست خارجی

پیوند خواهرخواندگی بین شهرها اتفاق مبارکی است، فرصت مغتنمی برای مدیران شهری تا از تجربیات و توانایی هایی شهرها برای بهبود کیفیت زندگی شهری و ارائه خدمات به شهروندان استفاده کنند، اما آیا صرفا امضا کردن قراردادی که نشان از پیوند خواهرخواندگی دو شهر دارد، کافی است؟ گاهی دیده می شود مدیران شهری در سفر به کشور مقصد و پس از بستن پیوند خواهرخواندگی توافقات بسیاری به مدیران دو شهر صورت می گیرد، اما به محض پایان سفر بسیاری از این قول و قرارها به فراموشی سپرده می شود. اما چطور می توان از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را برد؟

عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران در این باره معتقد است چون پیوند خواهرخواندگی بین دو شهر از دو کشور مختلف برقرار می شود، این پیوند جنبه بین المللی پیدا می کند؛ بنابراین طبیعی است در این زمینه صرفا نباید تمام مسئولیت ها را متوجه مدیریت شهری دانست.

به گفته پیرهادی، ضروری است حوزه سیاست خارجی کشورها شامل دولت و مجلس نیز از پیوند های خواهرخواندگی بین شهرها حمایت کرده و مدیریت شهری را در پیگیری توافقات انجام شده یاری دهند. از طرفی بهترین راهکار برای پیگیری توافقات انجام شده که به عقد پیوند خواهرخواندگی منجر می شود، این است که پس از بازگشت مدیران شهری از سفر به کشور مقصد، کارگروه های تخصصی تشکیل شود تا این کارگروه ها پیگیر اجرایی شدن مصوبات و توافقات انجام شده در مفاد قرارداد خواهرخواندگی بین دو شهر باشند. کارشناسان شهری و صاحب نظران عرصه بین الملل معتقدند پیوند خواهرخواندگی بین شهرها می تواند آثار مثبتی برای دو شهر به ارمغان آورد که مهم ترین آن بالا رفتن کیفیت زندگی در آن شهرها و بهبود وضع ارائه خدمات شهری در ابعاد مختلف است که همگی در نهایت به نفع شهروندان آن شهر خواهد بود، البته به شرط این که مسئولان شهری بتوانند از پیوند خواهرخواندگی نهایت بهره را ببرند.

شهرهای ایران و خواهرخوانده های شان

شهر تهران با بسیاری از شهرهای جهان خواهرخوانده است؛ از سئول و لس آنجلس قبل از انقلاب گرفته تا پکن که همین اسفند به جمع خواهرخوانده های تهران اضافه شد. علاوه بر شهر سئول، پایتخت کره جنوبی سال 1963 و لس آنجلس آمریکا سال 1972 خواهرخوانده تهران شدند، حالا تهران با شهرهایی مانند بیشکک در قرقیزستان، هاوانا در کوبا، پرتوریا در آفریقای جنوبی، مسکو در روسیه، کاراکاس در ونزوئلا، مینسک در بلاروس، استانبول و آنکارا در ترکیه، صنعا در یمن، کویت، خارطوم در سودان، برازیلیا در برزیل، دوشنبه در تاجیکستان، مانیل در فیلیپین و پکن در چین پیوند خواهرخواندگی دارد.

خواهرخوانده های رشت: ترابوزان- ترکیه، کوتائیسی- گرجستان، قازان-روسیه و ناحیه رشت- تاجیکستان.

خواهرخوانده های اصفهان: شیان- چین، بارسلون- اسپانیا، سنت پترزبورگ- روسیه، هاوانا- کوبا، ایروان- ارمنستان، فرایبورگ- آلمان، لاهور- پاکستان، کویت- کویت، فلورانس- ایتالیا، ایاسی- مجارستان و کوالالامپور- مالزی.

خواهرخوانده های شیراز: نیکوزیا- قبرس، دوشنبه- تاجیکستان، چونگ کینگ - چین، پونا - هند، برلین - آلمان، رم - ایتالیا، اسلام آباد- پاکستان، آستین- آمریکا، مسکو - روسیه، سنت پترزبورگ - روسیه، کویت - کویت، کوالالامپور - مالزی، تشوانه- آفریقای جنوبی، کاراکاس- ونزوئلا، بوداپست- مجارستان، آنکارا- ترکیه، هاوانا- کوبا و وایمار- آلمان.

خواهرخوانده​های تبریز: استانبول- ترکیه، هوشی مین- ویتنام، باکو- جمهوری آذربایجان، وین- اتریش، قازان- روسیه و غزه- فلسطین.

خواهرخوانده​های مشهد: ارومچی- چین و لاهور- پاکستان.

خواهرخوانده همدان: کولاب- تاجیکستان.

خواهرخوانده گرگان: اکتائو- قزاقستان.

خواهرخوانده کاشان: اومئا- سوئد.

خواهرخوانده کرمانشاه: سیسیل- ایتالیا.