زهر چشم فرانسه از امریکا در پرونده هسته‌ای ایران

دیپلماسی ایرانی: فرانسه راه رسیدن به تفاهم با ایران آن هم بعد از مذاکرات سخت و طاقت فرسای ژنو بر سر برنامه هسته ای ایران را پیچیده کرد، اما در مقابل این مواضع به پاریس کمک کرد تا به فکر ارتباطات استراتژیک تازه ای با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اسرائیل بیفتد.لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه در مذاکرات ژنو که تا نیمه شب شنبه طول کشید، گفت که باید کار بیشتری برای رفع نگرانی های موجود بر سر فعالیت های مظنون هسته ای ایران انجام شود.

غرب تلاش دارد تا به کمک هم پیمانانش مذاکرات هسته ای با ایران را که بیش از یک دهه به طول انجامیده است، به نتیجه برساند. اما مواضع مخالف فرانسه در هفته گذشته تا اندازه ای باعث تعجب دیگر اعضای مذاکره کننده در ژنو شد.

هنگامی که فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در ماه سپتامبر در مقر سازمان ملل عکس گرفت، اسرائیلی ها نگران شدند و مقام های فرانسوی تلاش کردند برای آرام کردن آنها مواضع سرسختانه تری در مذاکرات اتخاذ کنند.   

فابیوس تاکید دارد که ایران باید فعالیت رآکتور آب سنگین اراک را تعلیق کند، و میزان اورانیوم 20 درصدی غنی شده را نیز از خاک خود خارج کند و سپس در ازای آن در تحریم های بین المللی اعمال شده علیه ایران که برای اقتصاد این کشور چالشی جدی ایجاد کرده است، تسهیلاتی در نظر گرفته شود. این تقاضایی بود که فرانسوی ها در آغاز گفت وگوهای روز یکشنبه با طرف ایرانی مطرح کرده بودند. فابیوس در آن روز گفت که ما نمی توانیم یک بازی احمقانه را بپذیریم و کار را برای رسیدن ایران به یک پیروزی رایگان آسان کنیم.

یک دیپلمات فرانسوی در این باره می گوید: «ما مواضع خود را تغییر نداده ایم. مواضع ما همیشه روشن و ثابت بوده است.»

وی در ادامه می گوید: «اگر این احساس وجود دارد که ما به خاطر روابطمان با عربستان سعودی و اسرائیل چنین مواضعی اتخاذ کرده ایم، امریکا با این دو بیش از ما رابطه دارد و آنها بدون این که بخواهند سر خم کنند می توانند از طریق امریکا بهتر مطالباتشان را پیگیری کنند، این حرف ها حرف تحلیلگران است، مواضع ما همیشه یکسان بوده است.»

فرانسه که در شورای امنیت سازمان ملل حق وتو دارد، از محدود کردن داد و ستد تجاری ایران به شدت حمایت کرده و از حامیان سرسخت تحریم های نفتی علیه ایران بوده و دائما وانمود کرده که تهران باید ثابت کند که برنامه هسته ای اش صلح آمیز است.  

اما نشانه های تازه ای بروز کرده که باعث شده است تا اسرائیل و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از رویکرد مقابله آمیز ایالات متحده در قبال ایران ناامید شوند، این مساله سبب شده است تا پاریس به جای واشنگتن نقش مدافع آنها را بازی کند.

فرانسه در حال حاضر با مشکلات تازه ای دست به گریبان است، از بحران اقتصادی داخلی رنج می برد و می بیند که آلمان به سمتی می رود که سکان دار سیاسی اتحادیه اروپا شود و این مساله رفته رفته به سمتی می رود تا به چالشی جدی برای دولت سوسیالیست فرانسه که با تعهد بهبود وضعیت تجاری بر سر کار آمده است، تبدیل شود.

شاشنک جوشی، متخصص امور خاورمیانه در موسسه رویال یونایتد سرویس در لندن (RUSI) در این باره می گوید: «مساله فقط فروش تسلیحات نیست، بلکه مساله نفوذ استراتژیک منطقه ای نیز مطرح است. فرانسه می تواند بر عربستان و اسرائیل تاثیرگذار باشد.»

اما یک دیپلمات نزدیک به فابیوس در مذاکرات هسته ای می گوید: «فابیوس تلاش داشت در موضع بالا باشد.»

این در حالی است که در بحبوحه مذاکرات هسته ای کارل بیلت، وزیر امور خارجه سوئد در توئیتر خود نوشت: «به نظر می رسد که گفت وگوهای سختی در ژنو در جریان است، نه با ایران بلکه در درون خود گروه غربی.»

روابط فرانسه و امریکا از زمانی که ایالات متحده در سال 2003 به رغم مخالفت فرانسه تصمیم به جنگ در عراق گرفت، رو به تیرگی نهاد و تنشی تازه را رقم زد.

فرانسه زمانی از واشنگتن ناامید شد که هنگامی که اولاند از امریکا برای مبارزه با گروه های مرتبط با القاعده در مالی کمک خواست، از این کار امتناع کرد. اوج دلخوری ها از امریکا زمانی بود که در ماه آگوست دولت امریکا از حمله به سوریه بر سر تسلیحات شیمیایی اش منصرف شود، مساله ای که فرانسه را سر خورده کرد چرا که خود را در راس مدافعان حمله قرار داده بود. اکنون بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که فرانسه با اتخاذ رویکرد مخالف بر سر پرونده هسته ای ایران قصد دارد به باراک اوباما گوشزد کند که این طور نیست ما دست بسته بنشینیم و خونسرد فقط نظاره گر دستورات شما باشیم، ما هم می توانیم در کنار کنگره بایستیم.

یک سناتور فرانسوی در این باره می گوید: «شرکای امریکایی ما 15 سال دستوراتشان را به ما دیکته می کردند. الآن، وقتی که به خاورمیانه می آیند می بینند که شکست خورده اند و کسی به آنها اطمینان ندارد و به رفتارهایشان به دیده تردید می نگرد. این مساله به ما برگ برنده البته نه چندان قابل اطمینانی می دهد که به فکر تاثیرگذاری سیاسی مان باشیم.»

پاریس در نظر دارد که بتواند جای تسلیحات امریکایی را در خاورمیانه برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اسرائیل بگیرد و به این ترتیب اعتماد آنها را به سوی خود جلب کند.

همین هفته پیش بود که نهادهای اقتصادی اعلام کردند که مردم فرانسه فقیرتر شده اند و فرانسه باید فکری جدی برای کاهش رشد اقتصادی خود بکند. البته پاریس حقیقت را کتمان نکرده است و گفته است که از صادرات محصولاتش به کشورهای خاورمیانه با عنوان منبعی برای رشد اقتصادی و ایجاد شغل در کشورش استقبال می کند. در ماه اکتبر فرانسه شش ناو جدید به همراه تعدادی تانک به عربستان سعودی فروخت و در ماه جولای نیز قراردادهای هوایی به ارزش یک میلیارد یورو با امارات متحده عربی منعقد کرد که به موجب آن رادارهای نظامی و موشک های ضد هوایی در اختیار این کشور قرار می دهد. مقام های فرانسوی همچنین امیدوارند که بتوانند سلاح های بیشتری را به نیروی هوایی عربستان بفروشند. در عین حال انتظار دارند که بتوانند جنگنده های رافائل خود را نیز در اختیار قطری ها قرار دهند.

سوالی که اکنون مطرح است این است که آیا فرانسه در صورتی که توافقی بر سر ایران هسته ای حاصل شود و به مرحله نهایی برسد، آن را وتو خواهد کرد؟ مساله این است که دور جدید گفت وگوها که قرار است در 20 نوامبر آغاز شود با دیدار اولاند از اسرائیل و فلسطین هم زمان شده است.

پائول کویلس، وزیر دفاع فرانسه و متحد سوسیالیست اولاند در گفت وگو با رویترز گفته است: «سخت ترین قسمت این پیچیدگی ها میان فرانسه و ایران نیست بلکه میان امریکا و ایران است.»

وی در ادامه افزوده است: «اگر رئیس جمهوری امریکا به دنبال مصالحه است، این مساله می تواند خطرناک باشد اگر بخواهد مانع حضور فرانسه در آن شود.»

منبع: شیکاگو تریبیون

انتشار اولیه: سه شنبه 21 ابان 1392 / باز انتشار: شنبه 25 ابان 1392