تلاش برای کاهش سطح انتظارها در آستانه مذاکرات ژنو

دیپلماسی ایرانی: محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران پیش از ملاقات با لوران فابیوس، همتای فرانسوی خود در پاریس، با اشاره به دور دوم مذاکرات هسته ای در ژنو که از فردا (پنجشنبه)آغاز به کار می کند، گفت: توافق هسته ای با غرب در این هفته نیز امکانپذیر است اما شکست مذاکرات در ژنو فاجعه نیست و می توان موضوعات مورد اختلاف را در نشست های بعدی حل کرد.

لس آنجلس تایمز این اظهارات را دستمایه گزارشی قرار داده و می نویسد: به نظر می رسد مقامات ایرانی می خواهد در آستانه برگزاری مذاکرات هسته ای، سطح انتظارها را پایین بیاورند. به گزارش این روزنامه آمریکایی، عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در گفت و گو با آفتاب، خاطرنشان کرده است که به نظر نمی رسد نخستین گام های هماهنگ در جهت توافق هسته ای تا سه ماه آینده برداشته شود. آفتاب به نقل از وی گزارش داد: اگر دو طرف حسن نیست داشته باشند و در صورتی که جدیت و حسن نیست دو طرف ادامه داشته باشد، در مدت سه ماه می توانیم به گام نخست برسیم.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، این پیش بینی بسیار کند تر از جدول زمانبندی است که مقامات ایرانی شش ماه قبل ارایه داده بودند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در ماه سپتامبر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل ابراز امیدواری کرده بود که کل توافق هسته ای سه تا شش ماه به طول بیانجامد.

ری تکیه، تحلیلگر امور ایران در شورای روابط خارجی آمریکا می گوید: این اظهارات حاکی از پایین آمدن سطح توقع ها است.

در مذاکرات هسته ای، ایران با آمریکا به همراه انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان، از ایران می خواهند برنامه های هسته ای اش را محدود کند. تکیه با اشاره به اظهارات ظریف می گوید: وزیر خارجه ایران در مورد لغو سریع تحریم هایی که سال هاست علیه ایران اعمال می شود، با احتیاط سخن می گوید و بر این باور است که نباید انتظار لغو فوری تحریم ها را داشت. او همچنین به این نکته اشاره می کند که مقامات آمریکایی اخیرا از کنگره خواسته اند تصویب تحریم های جدید را برای 60 روز به تعویق بیاندازد که خود نشانه ای از پایین بودن سطح انتظار دولت اوباما برای پیشرفت سریع مذاکرات است.

اما تکیه این نکته را اضافه می کند که اظهارات عراقچی می تواند یک حرکت تاکتیکی در آستانه برگزاری دور بعدی مذاکرات هسته ای باشد.

این در حالی است که آمریکا و متحدان اروپایی اش از اینکه مذاکرات به درازا بکشد، راضی به نظر نمی رسند. آنها می خواهند ایران به سرعت با اعمال محدویت هایی در برنامه های هسته ای خود موافقت کند و تهران نتواند حین ادامه مذاکرات، به پیشرفت های هسته ای خود ادامه دهد.

برخی تحلیلگران می گویند بر این باورند که ایران می تواند تا سال 2014، به توانایی ساخت سلاح هسته ای دست یابد. اما دولت اوباما باور ندارد که ایران تا این اندازه به ورود به باشگاه هسته ای، نزدیک باشد. اما در حالی که دور بعدی مذاکرات تا چند ساعت دیگر آغاز می شود، هر دو طرف همچنان در مواضع خود بر سر شرایط معامله هسته ای، از یکدیگر فاصله دارند.

از سوی دیگر مقامات دولت اوباما در نشست های محرمانه خود با قانونگذاران آمریکایی به آنها اطمینان داده اند که به دنبال لغو فوری تحریم ها علیه ایران نیستند. مقامات ایرانی نیز به مذاکره با غرب با اصرار بر خط قرمز های خود ادامه می دهند. تهران می گوید غنی سازی را متوقف نمی کند و بحث انتقال ذخایر اورانیوم غنی شده به خارج از کشور نیز منتفی است. همچنین مقامات ایرانی تاکید دارند، درخواست غرب برای تعطیلی تاسیسات هسته ای را نیز اجرا نخواهند کرد.

این در شرایطی است که تندروها هم در ایران و هم در غرب مخالف هر گونه مصالحه هسته ای هستند.

سنای آمریکا، از جمله حامیان تحریم های مضاعف علیه ایران است و می خواهد در هفته آینده لایجه ای را در کمیته بانکداری بررسی کند که توانایی ایران برای فروش نفت را کاهش می دهد.

با این وجود تلاش کاخ سفید برای متقاعد کردن لابی اسرائیل در زمینه دست کشیدن از اعمال فشار بر کنگره ، موثر واقع شده است. برخی از گروه های لابی اسرائیل در آمریکا به دولت اوباما قول داده اند تا دو ماه دیگر به کنگره فشار وارد نکنند. این در شرایطی است که عراقچی می گوید در صورت تصویب تحریم های جدید، راه مذاکره تخریب می شود.  

سوزان ملونی، کارشناس امور ایران در موسسه بروکینگز، می گوید:تحریم تجاری ایران بنا بر دلایل تاریخی، نتیجه عکس خواهد داشت. چرا که چنین تحریمی خاطره کودتای 28 مرداد و سرنگونی دولت مصدق را برای ایرانیان زنده می کند که با کمک سیا در ایران شکل گرفت.

در تهران نیز تندروها، یک کمپین علنی علیه توافق هسته ای به راه انداخته اند. آنها اقدامات اخیر تیم سیاست خارجی در مورد آمریکا را به چالش کشیده و در مساجد و نمازهای جمعه علیه این سیاست ها سخنرانی می کنند. از سوی دیگر هزاران نفر نیز در مراسم سالگرد 13 آبان شعار مرگ بر آمریکا سر داده و پوستر های اوباما و وزیر خارجه او را آتش زدند.

با این حال، مقام معظم رهبری اخیرا از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت کرده اند.

تکیه که پیش تر به دولت آمریکا در مورد ایران مشاوره می داد، می گوید، هرچند مقام معظم رهبری از مذاکره کنندگان هسته ای حمایت کردند اما در ضمن بر دشمنی با آمریکا تاکید کردند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10