روحانی به ابهام های استراتژیک پایان دهد

دیپلماسی ایرانی : از زمان انتخاب  آقای روحانی تصویری همراه با لبخندی شیرین  از ایشان به دنیا ارسال شده است . این تصویر جدید از ایران به خودی خود تحول جدید و مبارکی است . اما برای سیاستمداران  آن سوی  میز مذاکره  این لبخند در اساس ابهامی استراتژیک است و این سئوال بزرگ که ریاست جمهور فعلی ایران چه برنامه ای دارد و این کشور را به کدام سو رهنمون است ؟
آقای روحانی  از  24 خرداد  تا کنون صرف نظر از تبریک و تایید های بین المللی  مواجه با دو موضوع  جدی بوده است :   تصویب لایحه جدید در مجلس نمایندگان  آمریکا برای اعمال تحریم های بازهم بیشتر و  طرح  موضوع جدید  سایت موشکی "شهرود"  برای آزمایش موشکهای بالیستیک  در اطراف تهران .
نظرات و پیشنهاد های زیادی  از جنس   "باید ها" و " نباید ها"  نیز  برای دولت  " اعتدال " در دو ماه گذشته به قلم  سیاست گزاران و  استراتژیست های داخلی و خارجی  طرح و ارائه شده است .  محور همه این پیشنهادات  بر مذاکره  مستقیم با آمریکا و حل مسائل دو کشور  دور می زند  . علاقمندی به مذاکره از نوع مستقیم   به محض مشخص شدن نتیجه انتخابات از طرف شخصیتهای  مطرح  آمریکایی و اروپایی و حتی  روسی نیز اظهار شده است .
چه بخواهیم یا نخواهیم بازی " کشور ایران "  چه با نظام فعلی  و چه با هرنوع حکومت  یا محتوای دیگری  بازی  "جهانی "  است  و تنها در فرمول و ساختار قدرت جهانی  تعریف می شود . بنابر این تحولات منطقه ای و جهانی بر این بازی روابط متقابل و مستقیم دارد . برای ورود به هر مذاکره ای  البته  قبل از هرچیز باید تعریف دقیق و مشخصی از رابطه  چین , روسیه  ,  آمریکا و اروپا  با یکدیگر  داشت . و اینکه در  دوران گذار فعلی آیا  ایران خود را در کنار آنها و یا در رقابت با آنها ارزیابی می کند ؟ آیا ایران می تواند تحول در مفهوم قدرت را همانند دیگر بازیگران بین المللی درک کند ؟

سیاست خارجی  گذشته ایران بر گرفته از اندیشه های جنگ سرد  سرمایه گزاری روی شکافهای بلوک های قدرت و ارائه حرکتی مستقل بود . مثلا بعنوان شاهد تاریخی می توان اشاره کرد که  ایران تلاش زیادی کرد تا  از فاصله آمریکا و اروپا استفاده نماید . این  سیاست تا حدودی در روابط ایران و آلمان تاثیر مثبت داشت . اما این روش  هیچگاه  نتوانست مسائل بین المللی ایران را حل و فصل کند . ایران برای توسعه اقتصادی و افزایش دایره نفوذ سیاسی خود  مجبور به پرداخت هزینه گزاف و تحمل فشارهای زیادی گردید.
برای ورود به هرنوع مذاکره ای باید در نظر گرفت که شرایط خاور میانه  بعنوان محوری ترین اهرم سیاسی موجود ایران از شش ماه پیش به این طرف تغییر استراتژیک نموده است.به نظر می رسد آمریکا از هم پیمانی با اخوان المسلمین برای مدیریت  تحولات خاور میانه منصرف شده است . این انصراف منجر به استفاده از ارتش و گرئههای سنتی تر سیاسی در این کشور خواهد شد .  این انصراف اوضاع داخل مصر را به سوی رادیکالیسم منحرف خواهد کرد . و با تغییر شرایط در مصر  شرایط بین المللی ایران نیز تغییر خواهد کرد .  در نتیجه  فشار جریان اخوان بر روی دولت سوریه کاهش خواهد یافت . با این تحول پاک سازی  عوامل القائده و مزدوران عربستان سعودی  توسط ارتش سوریه و متحدانش  کار مشکلی نخواهد بود . اما این وضعیت نقطه روشن پایان این ماجرا نیست زیرا شرایط احتمال دخالت نظامی خارجی در سوریه را از گذشته بیشتر خواهد کرد که باید با همکاری چین و روسیه از وقوع احتمالی آن جلوگیری کرد .
البته  باز گشت ثبات هرچند نسبی به سوریه دست ایران را در مذاکره بین المللی  تقویت خواهد نمود . این روند برای  روسیه نیز شرایط جدید تری را به ارمغان می آورد  و به چین نیز کمک می کند تا مواضع عریان تری را اتخاذ کند . در این مسیر  علی الاصول باید به استقبال تغیراتی در ترکیه  برویم  البته اگر اسلام گرایان حاکم این کشور خود را با سیاست خارجی جدید آمریکا وفق ندهند. تحول معکوس در تونس نیز نباید دور از انتظار باشد .
با این تحولات موضوع به هم ریختگی در خاورمیانه ,  مسئله اعراب و اسراییل و فلسطین   بار دیگر برای مدتی به متن تبدیل خواهند شد . بنابر این  سرمایه گزاری گذشته  ایران در منطقه با ارزش افزوده ای روبرو خواهد بود  که میتواند موضوع مذاکره ایران با "غرب " را  از مذاکره اتمی خارج و چند  وجهی کند .
سیاست چند سال گذشته می گوید رویکرد به گروههای فلسطینی و تقویت مقاومت و مشورت با روسیه باید در دستور کار قرار گیرد . سیاست جدید می تواند  در مرحله اول تماس با عربستان و قطر را شامل شود . متعاقبا  ملاقات با وزرای خارجه انگلیس و فرانسه و آلمان  در دستور کار گنجانده شود  . و برای جلوگیری از هرگونه شک و تردید  در اصول روابط دوجانبه با روسیه این کشور نیز  بطور دائم مورد مشورت قرار گیرد . 

انتشار اولیه: شنبه 2 شهریور 1392/ باز انتشار: دوشنبه 4 شهریور 1392