لندن نشینان و معمایی به نام روحانی

دیپلماسی ایرانی: در تاریخ 24 خرداد، حسن روحانی با اکثریت آرا در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شد و وعده داد اعتماد دوجانبه را بین ایران و دیگر کشورها تقویت کند. دو روز بعد، ویلیام هیگ؛ وزیر امور خارجه انگلیس گفت باید رفتار و نه گفتار روحانی مورد قضاوت قرار گیرد.

اظهار نظر هیگ از آن جهت که با خوش بینی بیش از اندازه همراه نبود، موضع صحیحی به شمار می رود اما در عین حال وی باید به پیامد های به نتیجه نرسیدن روند دیپلماتیک توجه داشته باشد و از این رو موضع فعال تری داشته باشد. به این ترتیب انگلیس نشان می دهد با روی کار آمدن دولت اعتدال گرا در ایران، علاقمند به از سرگیری روابط است.

اما پیامد های شکست دیپلماسی و به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته ای با ایران چیست؟ در صورتی که دیپلماسی در متوقف کردن برنامه های هسته ای مورد ادعای غرب در  ایران به نتیجه نرسد، به سختی می توان امیدوار بود که راه های دیگر با موفقیت همراه باشد.

ایران با وجود تحریم های سختگیرانه ای که اعمال می شوند، به فعالیت های غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد و توانایی اسرائیل برای وارد آوردن خسارت های بلند مدت به تاسیسات هسته ای ایران نیز موضوعی مورد تردید است.

برخی سایت های هسته ای ایران نظیر فوردو در اعماق زمین بنا شده اند که تقریبا طولی 90 متری از صخره ها از آن حفاظت می کند. سال گذشته، پنتاگون اعلام کرد حمله هوایی اسرائیل تنها می تواند برای یک سال برنامه های هسته ای ایران را به تاخیر بیاندازد و این در حالی است که این قدام بدون تردید جمهوری اسلامی را در اهداف هسته ای اش مصمم تر می کند.

افزون بر این واکنش ایران به چنین حمله ای نیز می تواند فاجعه بار باشد و فارغ از اینکه آمریکا در این اقدام نظامی نقش مستقیم داشته باشد یا خیر، منافع ایالات متحده در منطقه و جهان ، هدف  قرار می گیرد.

از آنجایی که آمریکا پایگاه های بزرگی در کشورهایی مانند کویت، قطر ، بحرین و امارات متحده عربی دارد، واکنش ایران می تواند به معنی به آتش کشیدن کل منطقه باشد. حتی در صورتی که ایران به طور مستقیم وارد عمل نشود، می تواند نیروهای تحت پشتیبانی خود را در لبنان، سوریه، عراق و افغانستان فعال کند.

ایران همچنین تهدید کرده است که تنگه هرمز را مسدود می کند. تنگه ای که مقادیر قابل توجهی از صادرات نفتی کشورهای منطقه از طریق آن به بازارهای جهانی ارسال می شود. به این ترتیب ریسک بالا رفتن بهای نفت وجود خواهد داشت.

باتوجه به این شرایط، هیگ به عنوان وزیر امور خارجه انگلیس می تواند چه اقداماتی برای جلوگیری از چنین پیامدهایی انجام دهد؟گام های آشتی جویانه در صورتی که با هیجان و سرعت پیش بروند می تواند اعتبار انگلیس در حل مشکلات را زیر سئوال ببرند. هیگ می داند که درخواست فوری بازگشایی سفارت انگلیس در تهران - پیش از اینکه دولت جدید ایران تضمین های قابل قبولی در مورد تامین امنیت آن نداده باشد- می تواند اقدامی شتاب زده و عجولانه استنباط شود. به همین دلیل، هیگ می تواند به جای منتظر ماندن برای اینکه ایران چنین تضمین هایی را ارایه کند، این تضمین ها را به دست آورد. سپس انگلیس می تواند مجوز بازگشایی سفارت ایران در لندن را بدهد.

از سوی دیگر انگلیس می تواند روحی تازه به کنفرانس هلسینکی بدمد که هدف آن خاورمیانه ای عاری از سلاح هسته ای است. با ترغیب ایران به شرکت در این کنفرانس، هیگ می تواند ضمن پرهیز از مصالحه های غیر ضروری و بی رویه، در روند تعامل دیپلماتیک وارد شود.

دفتر وزارت خارجه انگلیس می تواند بار دیگر فرصت های پیش روی ایران در از سرگیری روابط اقتصادی و سیاسی را خاطرنشان کند. این امر انگیزه افکار عمومی برای حمایت از راهکار مذاکره ای با روی کار آمدن دولت حسن روحانی را تقویت می کند.

به بیان دیگر، تمامی تلاش ها باید روی به دست آمدن راهکاری دیپلماتیک برای مساله هسته ای ایران متمرکز باشد. البته نه به این دلیل که خوش بینی بسیاری در مورد نتیجه انتخابات ایران وجود دارد، بلکه به دلیل نگرانی از پیامد های گزینه های جایگزین راهکار مسالمت آمیز.

منبع : commentator  / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10