راه های پیش روی اوباما برای کمک به روحانی

دیپلماسی ایرانی: تا زمانی پس از تحلیف حسن روحانی، برنده انتخابات ریاست جمهوری ایران، مشخص نمی شود که وی در نهایت عملکردی اصلاح طلبانه خواهد داشت یا به یک پیشرو دیگر در ساختار روحانیون تبدیل می شود. اما او در دوران پیش از انتخابات، موضع گیری های خوبی داشته است. روحانی می گوید ایران به میانه روی و نه تندروی نیاز دارد. او می گوید اکنون زمان آن رسیده تا زخم تاریخی در روابط ایران و آمریکا بهبود یابد. رئیس جمهور منتخب اضافه می کند که ایران اکنون آماده شفاف سازی در برنامه هسته ای اش است.

اما نباید فراموش کرد با وجود سابقه طولانی روحانی در همکاری با مقام معظم رهبری، تصمیم گیری در مورد توافق هسته ای بر عهده ایشان است و نه شخص روحانی.اکنون به نفع ایالات متحده است که فرصتی در اختیار روحانی بگذارد. این احتمال وجود دارد که پس از سال ها تحریم سنگین، مقامات تهران به دنبال مصالحه باشند. این می تواند هدف روحانی باشد که در مقابل رد صلاحیت علی اکبر هاشمی رفسنجانی، به انتخابات راه یافت و پیروز میدان شد.

آنچه در زیر می خوانید 5 گام پیشنهادی لس آنجلس تایمز به دولت اوباما است که از طریق آن می تواند راه پیش روی روحانی برای توافق را هموارتر کند.

1. حفظ تحریم های های اعمالی علیه ایران و جلوگیری از اعمال تحریم های جدید کنگره علیه جمهوری اسلامی. اوباما و مشاورانش بر این باورند که تحریم ها به پیروزی روحانی در انتخابات کمک کرد. اما مجلس نمایندگان آمریکا به دنبال تحریم های جدیدی علیه ایران است که در صورت تصویب باقی مانده صادرات نفتی ایران را نیز از بازار حذف می کند. این اقدام از نظر بسیاری تلاشی در جهت تضعیف روحانی به شمار می رود و می تواند در ائتلاف بین المللی برای تحریم ایران، شکاف ایجاد کند. چارلز کاپچان، مقام سابق دولت کلینتون که هم اکنون در شورای روابط خارجی فعالیت می کند، بر این باور است که اعمال تحریم های جدید علیه ایران می تواند مانع توافق شود.

2. کند کردن روند به اجرا درآوردن تحریم هایی که برای اول جولای برنامه ریزی شده است. این تحریم ها شامل صنعت خودروسازی ایران نیز می شود. توماس پیکرینگ، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل می گوید، در صورتی که مذاکرات از سرگرفته شود، باید روند اعمال تحریم های جدید برای مدتی به حال تعلیق درآید. به گفته وی همواره می توان تحریم ها را علیه ایران به اجرا درآورد. یک مقام آمریکایی عالی رتبه نیز خاطرنشان می کند این تاکتیک تحت بررسی قرار دارد و اقدامات ایران زیر نظر است.

3. شیرین تر کردن بسته پیشنهادی به ایران در خصوص توافق هسته ای که هم اکنون روی میز قرار داده شده است. در ماه فوریه، آمریکا و متحدانش پیشنهاد لغو برخی تحریم ها را در مقابل توقف غنی سازی 20 درصدی در ایران مطرح کردند.

4. پیشنهاد یک معامله بزرگتر و جامع تر علاوه بر توافق مقدماتی.  دنیس راس، مشاور سابق اوباما می گوید مشکل رویکرد کنونی است آنچه که از طرف مقابل درخواست می شود با نگرانی های بنیادین آنها همخوانی ندارد. به بیان وی، آنچه از توافق اولیه به دست می آید، کافی نیست. راس پیشنهاد می کند اوباما یک چارچوب کلی را مشخص کند و به ایرانیان پیشنهاد دهد مذاکرات از آن نقطه آغاز شوند.

5. پیشنهاد مذاکره رو در رو آمریکا با ایران – حتی در صورتی تمایل ایران به صورت محرمانه – باید احیا شود. گری سمور، یکی دیگر از مشاوران سابق اوباما می گوید، هرگونه توافق واقعی باید بین ایران و آمریکا منعقد شود. وی بر این باور است که بهترین راه برای محک زدن روحانی این است که او به مذاکرات دوجانبه دعوت شود.

اوباما و مشاورانش می گویند  هیچ اجماع از پیش تعیین شده ای را برای بازگرداندن ایران پای میز مذاکره انجام نداده اند. آنها تاکید دارند ایران هنوز اقدامی نکرده و در واقع تنها انتخابات را برگزار کرده است.

این در حالی است که اوباما پیش از این گفته بود می خواهد هرچه سریعتر روحانی را در بوته آزمون قرار دهد. مذاکره کنندگان هسته ای از آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا در ماه جولای در بروکسل تشکیل جلسه می دهند و از روحانی می خواند بلافاصله پس از تشکیل کابینه برای از سرگیری مذاکرات هسته ای اقدام کند.

یکی از تعهدات انتخاباتی روحانی تلاش برای حل مساله هسته ای با غرب بود. روحانی به عنوان عضوی از ساختار روحانیون چهره ای پراگماتیست است که برای ثبات جمهوری اسلامی تلاش می کند و به همین دلیل شانس وی برای موفقیت در مقایسه با اصلاح طلبان بیشتر خواهد بود.

اگر دولت اوباما می خواهد به روحانی شانسی برای موفقیت بدهند، نباید به سرعت تحریم ها را لغو کند، بلکه باید به دنبال یک نتیجه برد – برد باشد، که باتوجه به دهه ها بی اعتمادی ، دستیابی به آن در تهران و واشینگتن دشوار است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: یکشنبه 2 تیر 1392/ باز انتشار: پنچشنبه 6 تیر 1392