از لزوم پرهیز از شعارزدگی تا تقویت میانه روی

دیپلماسی ایرانی: یست و سومین جلسه از سلسه نشست های ماهانه دیپلماسی ایرانی در حال حاضر با محوریت تاثیر سیاست خارجی در انتخابات ریاست جمهوری با میزبانی سایت دیپلماسی ایرانی در محل روزنامه اطلاعات در حال برگزاری است. در حال حاضر نمایندگانی از سوی 5 نامزد انتخابات ریاست جمهوری در این جلسه حضور دارند. نمایندگان آقای رضایی ، غرضی، عارف ، روحانی و قالیباف در نخستین پنل این نشست هرکدام دقایقی برای پاسخگویی به سوال هایی واحد در حوزه سیاست خارجی فرصت دارند. در بخش اول این نشست نمایندگان حاضر در جلسه به این سوال پرداختند که از نظر  آنها جایگاه ایران در سطح بین المللی چگونه است؟

علیرضا اکبری (نماینده رضایی):

نظام نیازمند بازسازی سیاست خارجی است

مسوولیت سیاست خارجی صرفا به عهده دستگاه دیپلماسی نیست بلکه معطوف به منافع و اهداف هر کشوری از جمله ایران است که چارچوب های آن در فصل 10 قانون اساسی بیان شده است. منافع ایران به حد کفایت برای داشتن یک دیپلماسی موثر و توسعه یابنده کافی است اما تلاش ها و دیپلماسی در حد کفایت و لازم وجود ندارد. ایران در عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی با بازسازی زیرساخت ها و بازتنظیم مناسبات و فرآیندها به مراتب می تواند در وضعیت بهتری قرار گیرد به ویژه با درک صحیح از ساختار سیاست خارجی و پشتوانه های آن.

اگر ساختار کشوری ضعیف و دستگاه دیپلماسی نیز ضعیف باشد فاجعه به وجود می آید و اگر ساختار ضعیف باشد و دستگاه دیپلماسی قوی، یک نوع نابسامانی و فرصت سوزی شاهد هستیم و اگر ساختار قوی و دستگاه دیپلماسی ضعیف باشد حسرت و خسارت در پی دارد. تنها تناسب بین ساختار سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی است که تامین کننده منافع است و ایران نیاز دارد دو اصل بازسازی ساختار و بازتنظیم مناسبات دستگاه دیپلماسی را در دستور کار خود قرار دهد. ایران در سطح منطقه و بین الملل کشوری مطرح است و رویکردهایش می تواند اثرات بین المللی داشته باشد.

اصولی در سیاست خارجی مورد نظر دکتر محسن رضایی هستند. در این چارچوب باید گفت که چون سیاست خارجی متاثر از محیط داخلی و سازمانی است باید در این محیط ها بازنگری شود. هم چنین دکتر رضایی معتقد است در سطح ملی باید رقابت هم گرایانه، در سطح منطقه تعامل مثبت و در سطح جهانی موازنه سازی را ایجاد کنیم.

آلادپوش (نماینده مهندس غرضی):

ظرفیت همسایگان مورد توجه قرار گیرد

با توجه به جایگاه فعلی ایران به لحاظ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، مهندس غرضی معتقدند اگر بتوانیم بخش خصوصی را فعال کنیم و قدرت اقتصادی را افزایش دهیم خود به خود می توانیم در دیپلماسی و سیاست خارجی، اقتدار منطقه یی و بین المللی را به دست آوریم. آقای غرضی معتقد است در بخش سیاسی اقتدار، انسجام و نداشتن شکاف در وحدت ملی نیاز است و سیاست خارجی بر گرفته از اقتدار ملی کشور است.در سطح منطقه اولویت با همسایگان است. ما باید با حسن خلق و حسن هم جواری روابط نزدیکی را با همسایگان مان ایجاد کنیم. متاسفانه سیاست های اقتصادی با دستگاه دیپلماسی کشور همراهی نکرده است. نباید اجازه دهیم این دو تافته جدا بافته از یکدیگر باشند چرا که در این صورت قدرت هر یک بسیار محدود و ناچیز خواهد شد.

علی خرم (نماینده عارف):

ضعف دستگاه دیپلماسی باعث اجماع علیه کشور شد

ایران دارای پتانسیل های زیادی است. اما متاسفانه ما در حال حاضر جایگاهی متناسب با این پتانسیل را در سطح جهان نداریم. وزن اقتصادی ایران که با کشورهای منطقه سنجیده می شود می بینیم که در هشت سال گذشته سیر قهقرایی داشته است. در سال  84 ما به لحاظ اقتصادی در بین کشورهای منطقه مقام سوم را داشتیم ولی امروز از نظر اقتصادی در انتهای این جدول هستیم. کسانی که در این هشت سال کشور و سیاست خارجی را اداره کرده اند باید پاسخگو باشند. متاسفانه در هشت سال گذشته وضعیت ما در جهان سیر قهقرایی داشته است. در دوران سازندگی و اصلاحات ما با کشورهای حوزه خلیج فارس به خصوص عربستان رابطه خوبی داشتیم. با ترکیه، افغانستان، پاکستان و .... رابطه خوبی داشتیم ولی امروز با اغلب این کشورها رابطه  خوبی نداریم و حتی می بینیم که پرچم ما و عکس مقامات ما را آتش می زنند. این نشان می دهد که در عملکردها و دیپلماسی نتواسته ایم به نحوی عمل کنیم که جایگاه خود را در جهان بیابیم و متاسفانه باید بگویم در حال حاضر در سطح بین المللی کشورهای زیادی هستند که ممکن است علیه ما وارد عمل شوند. تمام این مسائل را باید ترمیم کنیم  و به جایی بازگردیم که در زمان اصلاحات بودیم. زمانی که رایس و آلبرایت گفتند که ما در مقابل دیپلماسی ایرانی ها منفعل شدیم ولی متاسفانه در دوره دوم بوش و دوره اوباما به دلیل ضعف دستگاه دیپلماسی ما آنها توانستند اجماعی علیه ایران ایجاد کنند.

امیرحسین زمانی نیا (نماینده دکتر روحانی):

باید تدبیر و میانه روی را جایگزین شعارزدگی کنیم

خیلی خوشحالم که بعد از هشت سال فرصتی ایجاد شده که در مورد مسائل مهم کشور صحبت شود.نکات کلی که دکتر اکبری و آقای آلادپوش در مورد وضعیت ایران در جهان گفتند را به طور کلی تایید می کنم ولی در مورد سوال بهتر است کمی به جزئیات بپردازیم. من فقط از نظر سیاسی چند شاخص عرض می کنم که جایگاه ما را در  عرصه بین المللی نشان دهد. کشورهایی که علیه ما رای می دهند در منطقه در هشت سال گذشته 25 درصد افزوده شده است. در سال  1384 بسیاری از کشورها در رای گیری ها رای ممتنع می دادند ولی الان در مجامع عمومی علیه ما رای می دهند. متاسفانه وضع اتباع ایرانی در کشورها به خصوص در کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار بد است. مطلعید که وضع گرفتن ویزا فلاکت بار است. به نحوی که غیر از رئیس جمهور و کابینه هر کس می خواهد به اروپا برود باید در تهران و در سفارت های اروپایی انگشت نگاری شود. شاهد بودیم که به دلیل این موقعیت ما در جهان، ما با اختلاف زیاد موفق نشدیم عضو غیردائم سازمان ملل شویم. به نظر می رسد برای احیای جایگاه ایران و ایران در سطح جهان باید تدبیر و میانه روی را جایگزین شعارزدگی کنیم.

آرین نژاد (نماینده قالیباف):

باید تغییراتی در زمینه سیاست خارجی ایجاد شود

وضعیت موجود جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان نتیجه سالها زحمت و تلاش در سیاست داخلی و خارجی است. اما همانطور که یک ساختمان ممکن است به سختی ساخته و به راحتی تخریب شود. ایران از وضعیتی که در زمان جنگ داشت با تلاش هایی که صورت گرفت که به جایی رسید که در سطح منطقه اعتبار کافی پیدا کرد و مورد احترام بود. وضیت دوستان ما در لبنان عراق و سایر کشور ها قبل از انقلاب معلوم بود ولی پس از جنگ با دنبال کردن یک دیپلماسی پویال به موقعیت با ثباتی رسیدیم. ولی متاسفانه در اثر سیاست های شعارگرایانه و تشنج زای سالهای اخیر و بدون محاسبه نتایج این سیاست، ما به وضعیتی رسیده ایم که از سوی دوستان مورد اشاره قرار گرفت. وضعیت اقتصادی کشور واضح است که دچار مشکل است و در یک سال گذشته در اثر سقوط ارزش ریال، سرمایه ایرانیان تا یک سوم ارزش خود سقوط کرده است. به دلیل تحریمهایی که وضع شده است تجارت خارجی ما بسته است. در مجموع نظر دوستان را تایید می کنم که باید تغییراتی در زمینه سیاست خارجی ایجاد شود تا وضعیت ایران در  جهان و منطقه به نحوی شود که در شان مردم ایران باشد.