از حرف تا عمل اوباما در حمله به ایران

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در این جا ششمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

از سومین مقام عالی رتبه سابق امریکایی که در اداره های مختلف فعالیت کرده بود و نقشی بارز در حل درگیری های فلسطینی عربی – اسرائیلی داشت، درباره روسیه و نقش آن در سوریه پرسیدم، گفت: «یک شوونیسم روسی نزد پوتین وجود دارد. می خواهد بگوید که رهبری بین المللی روسیه بازگشته است، در عین حال از فروپاشی این حکومت یا سوق یافتن آن به سمت فروپاشی می ترسد. در سوریه چه چیزی وجود دارد که روسیه باید از آن حمایت کند؟ یک بار با سفیر روسیه در واشنگتن بودم. خیلی درباره این موضوع صحبت کردیم. پرسیدم چرا از اسد حمایت می کنید؟ در حالی که همه ما آماده بودیم و همچنان آماده ایم که روسیه در سوریه جدید نقش داشته باشد. اما با رفتنتان کنار اسد این نقش را از بین بردید. و اکنون طوری شده است که اکثریت مردم سوریه معترض به این اعتقاد رسیده اند که دست شما به خون سوری ها آغشته شده است. با عصبانیت شدید به این جرف جواب داد: حداقل به ما می گویند که در کنار دوستان و هم پیمانانمان ایستاده ایم، بر خلاف شما.»

پرسیدم چرا یک گفت و گوی جدی میان واشنگتن و مسکو بر سر سوریه نمی شود؟ جواب داد: «روس ها نمی خواهند. تنها راهی که از گفت و گو با روس ها به دست می آید این است که آنها را با روابط عربی از همه لحاظ (اقتصادی، تجارت سلاح، همه چیز) یا حمایت از حکومت اسد مخیر کنی. اما این کشورهایی که گفتم جرات لازم برای اتخاد چنین تصمیم هایی را ندارند. به دلیل عدم جرات آنها مسکو هم به حمایت از اسد ادامه می دهد.»

نظر دادم: «می دانی که بیشتر کشورهای عربی مشکلات داخلی دو جانبه یا دینی یا مذهبی یا مشکلات دیگر مرتبط با آزادی ها و فساد و از این دست مسائل دارند. و آنها می ترسند که مسکو یا دیگران را با اتخاذ سیاست های ایذایی آزار دهند.» جواب داد: «حکومت های عربی ضعیف هستند و حمایت امریکا را می طلبند. هر وقت با آنها مخالفت کند از آن انتقاد می کنند و حتی به آن حمله می کنند. هیچ وقت کنار دوستان و حامیانش نمی ایستد. و این مساله سبب شده است تا امریکا کنار هم پیمانانش نباشد.»

گفتم: «تو می دانی که ایران می تواند "همه چیز را به هم بزند." اما عاقل تر از آن است که بجنگد برای این که نمی خواهد برخورد نظامی مستقیم با امریکا داشته باشد. ایران می خواهد وقت بگیرد تا بتواند با دستاورد نهایی هسته ای دنیا را شوکه کند.» نظر داد: «گمان نکن اسرائیل یا شاید هم اوباما به آن حمله نظامی کند. امریکا توانست نتانیاهو را قانع کند که در سال گذشته به ایران حمله نکند. خودش در اعماق وجودش نمی خواهد که به ایران حمله نظامی شود. اما خودش را در برابر جهان و مردمش و اسرائیل، هم پیمان کشورش گرفته که نمی خواهد ایران هسته ای شود، و حتی حاضر است اگر لازم شد به زور نظامی مانع هسته ای شدن ایران شود. و این را باید بداند. اوباما راستگو و باهوش است. کاری را انجام نمی دهد مگر این که خودش شخصا تصمیم به انجام آن کار بگیرد. در موضوع ایران هم تصمیمش را گرفته است. ایران تا کنون چیزی که باعث شود تصمیم به حمله نظامی تعدیل شود را نگرفته است مگر این که دیگر ببیند و اطمینان یابد که وقتش رسیده است. به هر حال در وضعیتی که الآن امریکا و همه جهان به سر می برد، با وجود مشکلاتی که در کره شمالی وجود دارد، اوباما بیش از پیش مصمم به جلوگیری از هسته ای شدن ایران است. او نمی خواهد خطر دیگری از نوع کره شمالی در خاورمیانه تکرار شود. اوباما همه چیز را به دقت محاسبه می کند. همه تلاشش این است که دور دوم دولتش را به پایان برساند و اگر خدا بخواهد به صورت طبیعی بمیرد، او اهل توطئه و جنگ نیست. اما در موضوع ایران هسته ای تصمیمش را گرفته است. اما در موضوع سوریه اسد باید برود یا کناره گیری کند. در امریکا بعضی ها می گویند رفتن او چندان خوشایند نیست، و این که عدم سرعت بخشیدن به سقوطش بهتر از تشکیل دولت سلفی اصولی تکفیری خشونت طلب تندرو است. من با طرفداران این حرف مخالفم. و نظرم را در ابتدای این بحث بیان کردم.»

پرسیدم نظرت درباره مصر دوران اخوان المسلمین چیست؟ جواب داد: «اخوان در مصر قدرتی موجود و موثر است. اما قدرت دیکتاتوری اعتقاد به مشارکت دادن دیگران در قدرت نیست. به دموکراسی و انتخابات فقط برای یک بار اعتقاد دارد. هدفش رسیدن به قدرت از راه های دموکراتیک بود و سپس حفظ آن به حساب دموکراسی است. اما اکنون غیر از اخوان افراد دیگری در مصر هستند. آنها امریکا را بر سر نوع تعامل با آنها که همچنان هم ادامه دارد، سرزنش می کنند. ما با واقعیت موجود مردمی تعامل می کنیم. اما شوکه شدیم وقتی که دیدیم آنها کمتر از تصور ما باهوش هستند یا شاید بتوانم بگویم کمتر از انتظار عقل و حکمت دارند، به ویژه وقتی که با مشارکت دادن دیگران مخالفت کردند. به هر حال، خواهیم دید که در داخل مصر چه خواهند کرد، و چگونه با قضایای مهم از جمله اسرائیل و صلح با آن و تروریسم و حماس و موضوع فلسطینی کلا برخورد خواهند کرد. بعدا موضع نهایی را در برابر آنها خواهیم گرفت.»