لزوم تجدید مذاکرات ایران، حماس و حزب الله

دیپلماسی ایرانی: مدتی است که بحران سوریه دوستان دیروز را به دشمنی با یکدیگر برانگیخته و بسیاری از رفقا را نیز از هم دور کرده است. اگر نوع اول را از آن روابط ایران با کشورهای عربی بدانیم نوع دوم از آن روابط ایران با برخی جنبش های مقاومت مثل حماس است. از زمانی که جنبش حماس بر سر بحران سوریه موضعی مغایر با تهران و دمشق اتخاذ کرد، روابطش با ایران نیز رو به تیرگی نهاد. در این میان گفته می شود که کمک های مالی ایران به جنبش حماس نیز قطع شده است. این مساله را اخیرا چند تن از رهبران حماس به صراحت گفته اند و تاکید کرده اند که ایران دیگر همانند سابق از جنبش حماس حمایت مالی نمی کند. دیپلماسی ایرانی روابط حماس با تهران و تاثیر بحران سوریه بر آن و قطع شدن حمایت های مالی ایران از این جنبش را با خالد قدومی، نماینده جنبش حماس در تهران در میان گذاشته است که در زیر می خوانید:

رابطه میان ایران و حماس در حال حاضر در چه سطحی است؟ آیا می توان ادعا کرد که بحران سوریه این رابطه را از حالت بسیار نزدیک گذشته دور کرده است؟

از ابتدای شکل گیری جنبش حماس تا کنون روابط ایران و حماس رابطه ای استراتژیک بوده است. این روابط از نوع روابط هم پیمانی بوده که بیش از 15 سال است دوام داشته است. یعنی از اواسط دهه نود تا کنون. این روابط مشترکات بسیاری دارد. به ویژه واقع شدن در یک منطقه مشترک که همواره به دنبال مقاومت بوده و خواسته که با قدرت های استکباری و رژیم صهیونیستی رو در رو شود، زمینه های اشتراکی فراوانی را میان آنها به وجود آورده است. بی شک وقتی صحبت از روابط می شود چیزی به اسم یکسان سازی و تطبیق مطلق در آن وجود ندارد در نتیجه مواردی برای اختلاف میان دو طرف به وجود می آید. چیزی که همیشه میان کشورها و طرف های برادر و هم پیمان وجود داشته است. اما درباره آن چه جنابعالی از آن صحبت کردی و گفتی که در دو سال گذشته به ویژه بر سر بحران سوریه به وجود آمده نیز باید بگویم که چیزی از اختلاف نظر میان دو طرف به وجود آمده است. هنگامی که ما در مقاومت هستیم همیشه در یک جبهه برای رویارویی با رژیم صهیونیستی ایستاده ایم. در مورد بحران سوریه برادران ما در جمهوری اسلامی موضعی متفاوت از مواضع جنبش حماس داشته اند. من فکر نمی کنم که این اختلاف نظر کار را به قطعی روابط بکشاند اما همان طور که شما هم گفتی، محلی برای اختلاف میان ایران و حماس شده است. از خداوند می خواهم که عقلا و افراد حکیم نزد دو طرف بتوانند بنشینند و با یکدیگر به تفاهم برسند. برای این که قضیه فلسطینی نخستین قضیه مسلمانان است. این قضیه ای مشترک است و مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی عنوانی مشترک نزد همه طرف های عربی و اسلامی، بدون هر گونه دسته بندی ای میان شیعه و سنی و عربی و غیر عربی است. همه ما اعتقاد داریم که آزادسازی سرزمین های اشغالی و مسجد الاقصی باید محور اصلی قضایا در عرصه های عربی و اسلامی باشد.

ظرف روزهای گذشته خبرهایی از زبان رهبران حماس منتشر شد مبنی بر این که حمایت مالی ایران از حماس قطع شده است. آیا شما این اخبار را تایید می کنید؟

من هم چنین گزارش هایی را خواندم. با حفظ امانت داری من باید بگویم که ما نمی توانیم درباره جزئیات این گزارش ها در رسانه ها صحبت کنیم. و این که می گویی رهبرانی از جنبش حماس چنین چیزهایی را بیان کرده اند، گمان نمی کنم که گزارش هایی که در این زمینه منتشر شده است دقیق باشند و بیان کننده موضع رسمی جنبش حماس باشد. اما همان طور که به شما یادآوری کردم، روابط حماس با ایران شاهد جزر و مدهایی بوده است، در برخی موارد دو طرف از هم دور شده اند و در مواردی دیگر به هم نزدیک شده اند. مواردی که بخواهد دو طرف را به هم نزدیک کنند به حمدالله بسیار است.

یعنی شما قطع کمک های مالی از سوی ایران را تایید نمی کنید؟

ببین همان طور که به شما گفتم مواردی وجود دارد که ما نمی توانیم درباره آنها صحبت کنیم و جزئیاتی از آنها بگوییم. اما بارها اعلام کرده ایم و مسئولیت حرفی که می زنیم را هم می پذیریم که حمایت از مقاومت حمایتی بوده که از زمان آغاز انقلاب اسلامی ایران وجود داشته است، در نتیجه من گمان نمی کنم که بر سر این حمایت خللی وجود داشته باشد. درباره جزئیات چنین چیزی نیز اجازه نداریم که در رسانه ها صحبت کنیم.

همان طور که می دانید بحران سوریه ابعاد طایفه ای به خود گرفته و ابعاد تحولات به جایی رسیده که به فتنه شیعه – سنی تبدیل شده است. آیا حماس به عنوان یک جریان مورد حمایت کشورهای عربی سنی از عینک طایفه ای به این موضوع می نگرد؟

 ملت فلسطینی در بلاد شام به طور کل از عینک طایفه ای به امور نگاه نمی کند. بلکه بر عکس، آن چه مردم شام را متمایز می کند، همان تنوع موزاییکی طایفه ای است که جوهره اساسی شکل گیری بافت مردمی در منطقه شام است. منظور من در این جا سوریه، فلسطین، لبنان و اردن است. از سوی دیگر قصه طایفه ای قصه ای است که ما هم با آن درگیر هستیم. اما وجود اختلاف میان سنی و شیعه اختلافی تاریخی است و گمان نمی کنم که عقلا امروز بخواهند به خانه اول برگردند و بخواهند ما در برابر هم بر اساس ابعاد مذهبی و طایفه ای قرار بگیریم. درگیری مذهبی یا طایفه ای بدترین نوع درگیری ها در تاریخ بوده است که بسیاری از تلاش های فرهنگی و مردمی امت ها و تمدن آنها را از بین برده است. در نتیجه ما در جنبش حماس همواره خواسته ایم که وحدتی میان شیعه و سنی و عرب و غیر عرب وجود داشته باشد. مسلمانان همه با هم برادرند، یک قبله و یک قرآن دارند و پیامبر آنها یکی است. استفاده از زبان طایفه ای را آن دسته از طرف هایی استفاده می کنند که نمی خواهند خیری به امت اسلامی برسد. متاسفانه افراد تندرویی در هر دو جبهه شیعه و سنی وجود دارد که بر جنگ طایفه ای می دمند. اما با تمام وجود می گویم که این تندروها در اقلیت هستند و متاسفانه افرادی وجود دارند که می خواهند از این بحران بهره برداری کنند. مثلا نزد دو طرف نام افرادی را می شنویم که هیچ گاه نام آنها را در هیچ جای دیگر نشنیده بودیم که که در یک شبکه تلویزیونی یا یک روزنامه خبری به شیعیان و سنی ها اهانت می کنند و عده ای پیدا می شوند که می خواهند از آنها بهره برداری کنند تا بحران ها را تشدید کنند. ما به مساله به این شکل نمی نگریم. ما هشدار می دهیم و حذر می داریم که زبان طایفه ای زبانی خصمانه است که باعث افتراق میان مسلمانان می شود و باعث تضعیف ما می شود. اگر می خواهیم با استکبار و رژیم صهیونیستی بجنگیم نباید از چنین زبانی استفاده کنیم. تنها زبانی که امروز باید پیروز میدان باشد، همان زبان وحدت است نه زبان فرقه ای یا طایفه ای.

در رابطه حماس با حزب الله، در حال حاضر حزب الله در کنار بشار اسد ایستاده است. آیا این مساله باعث جدایی حماس از حزب الله نشده است؟

نه قطعا نه. من می دانم که منظور از این حرف چیست. همان طور که گفتم ما برادر هستیم و با هم نقاط اختلافی داریم. قطعا مواضع برادران ما در حزب الله با مواضع ما در برابر بحران سوریه فرق می کند. اما میان ما با حزب الله یا میان ما با جمهوری اسلامی فقط بحران سوریه وجود ندارد. برای همین خواهش می کنم این پیام را بگویید که نباید به ساختار روابط جریان مقاومت از زاویه بحران سوریه نگریسته شود. متاسفانه گزارش های متعددی در رسانه ها خواندیم مبنی بر این که رهبرانی رفتند و روابطی قطع شده است، قطعا بحرانی وجود دارد. ما در بحران زندگی می کنیم اما این بحران در همه منطقه وجود دارد و فقط مختص به یک حزب با حزب دیگر نیست. حکمت و منطق می گوید که نقاط اختلافی را به روی میز مذاکره بیاوریم و من مطمئنم که اگر پشت میز مذاکره بنشینیم می توانیم به یک نتیجه ایجابی برسیم به شرطی که هر کسی از دیواری که به دور خود کشیده است، خارج شود. اگر به بحران به صورت کلی بنگریم خواهیم دید که این امت اسلامی است که امروز خود در محنت به سر می برد و مورد تهدید است و باید برای آن کاری کرد.

همان طور که می دانید بحران سوریه سبب شد تا روابط کشورهای عربی از جمله قطر با ایران متشنج شود. در حالی که حماس روابط حسنه ای با قطر دارد. آیا به نظر شما نزدیکی اعراب یا قطر به حماس بر روابط تهران و حماس تاثیر گذاشته است؟

من از شما می خواهم که توجه داشته باشید که حماس نهادهای داخلی و مشورتی خودش را دارد و با استقلال کامل تصمیم هایش را می گیرد. در نتیجه وقتی تصمیم می گیرد که رابطه را با طرف یا کشوری برقرار کند این یک تصمیم صدر در صد داخلی است. بی شک ما در کره ماه زندگی نمی کنیم، ما در منطقه ای زندگی می کنیم که همه چیز بر یکدیگر تاثیر می گذارند. اما تصمیم ما تصمیمی مستقل است و تصمیم هایی برگرفته از نهادهای داخلی مان است. بنابراین ما روابط خیلی خوبی با جهان عرب و دنیای اسلام داریم.

اما ما در رسانه ها شنیده ایم که فشارهای کشورهای عربی یا رابطه حماس با ایران باعث ایجاد شکاف هایی در درون خود حماس شده است؟

نه برادر این حرف ها هیچ کدام صحت ندارند. از زمان تاسیس حماس در سال 1987 تا کنون از این دست حرف ها زیاد زده شده است و ما هم زیاد شنیده ایم. ما هم شنیده ایم که داخل حماس با خارجش یا غزه و کرانه باختری با هم اختلاف دارند اما هیچ کدام از این حرف ها واقعیت ندارند. همه این حرف ها حرف های رسانه ای و پروپوگاندا است که به هیچ وجه صحیح نیستند. ما در داخل جنبش حماس آزادی رای داریم و آزادانه تصمیم می گیریم و وقتی که یک تصمیم را به طور همگانی و با موافقت هم گرفتیم مورد توافق همگان است و همه خود را موظف می دانند که به آن عمل کنند. شاید نظریات متضارب و متفاوتی با هم داشته باشیم اما وقتی که تصمیمی گرفته شد دیگر کسی با آن مخالفت نمی کند و اختلاف ها در داخل جنبش مخفی باقی می ماند. همیشه یک تصمیم گرفته می شود و همه به آن پایبند هستند. آنچه در رسانه ها از این دست اخبار می شنوی نیز چندان دقیق و قابل اعتنا نیستند.  /11

انتشار اولیه: جمعه 17 خرداد 1392 / باز انتشار: سه شنبه 21 خرداد 1392