تل آویو جرقه جنگ نیابتی را زد

دیپلماسی ایرانی: بازیگران خارجی در سوریه دست به کار شدند.این بار در سوریه قرعه به نام اسرائیل افتاده است.درست در روزهایی که رسانه های غربی و برخی دولت های اروپایی هم راستا با روزنامه های اسرائیلی دولت بشار اسد را به استفاده از تسلیحات شیمیایی متهم می کنند و البته باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده برای اعلام عبور سوریه از خط قرمز ناز می کند،ارتش رژیم صهیونیستی در فاصله چند ساعت دو بار حریم هوایی لبنان را زیر پا گذاشته و حملاتی را به اطراف دمشق هدایت کرد.در فضایی که لبنان از رژیم صهیونیستی به دلیل نقض حریم هوایی این کشور شکایت کرده و از شورای امنیت می خواهد که تل آویو را با تذکری سر جایش بنشاند، باراک اوباما در واکنش به حملات اسرائیل این یورش هوایی را دفاع از خود خوانده و ادعا می کند که تل آویو محق است مانع از انتقال تسلیحات به حزب الله لبنان از هر مرزی شود. حملات هوایی ارتش رژیم صهیونیستی و وقوع انفجارهای شدید منطقه جبل قاسیون در دمشق، پایتخت سوریه را به لرزه در آورده است. علت انفجار اصابت راکت های اسرائیلی به مرکز تحقیقات نظامی جمرایا در ساعت های اولیه بامداد یکشنبه بوده است. اسرائیلی ها درست مانند هربار که دست خود را بر روی ماشه می برند ادعا کردند که اهداف بمباران شده پناهگاهی برای تسلیحاتی به مقصد لبنان بودند. همزمان روزنامه امریکایی نیویورک تایمز هم ادعای تخریب تجهیزات ایرانی در این حملات را مطرح کرده است. این اقدام رژیم صهیونیستی ، بحران در سوریه را وارد فاز جدیدی کرد. آیا اسرائیل مستقل از آمریکا دست به سلاح برده تا کار در سوریه را به قول خود یکسره کند و یا تل آویو منادی جنگی نیابتی شده است؟ تبعات سیاسی و نظامی این حرکت برای کشوری چون لبنان چه خواهد بود؟ آیا حزب الله لبنان در برابر اتهام های زده شده سکوت خواهد کرد و در این میان روس ها با ورود مستقیم صهیونیست ها به جنگ در سوریه چه واکنشی از خود نشان خواهند داد. پرسش هایی از این دست را با دکتر مسعود اسداللهی، کارشناس مسائل خاورمیانه، در میان گذاشتیم :

نیمه شب گذشته شاهد حملات هوایی اسرائیل به چندین پایگاه نظامی در حومه دمشق بودیم. نقض حریم هوایی که برای دومین بار در کمتر از 48 ساعت از سوی اسرائیل انجام گرفت. آیا تل آویو رسما و بدون حمایت علنی امریکا وارد جنگ با سوریه شده است؟

حملاتی که در روز اخیر توسط ارتش متجاوز رژیم صهیونیستی علیه اهدافی داخل خاک سوریه انجام شده همگی با هماهنگی کامل امریکا بوده است و شاید به یک تعبیر به نیابت از امریکا این عملیات انجام می شود. درست است که اسرائیلی ها انگیزه کافی برای این کار دارند و تحت عنوان جلوگیری ارسال سلاح برای حزب الله لبنان در گذشته نیز همین اعمال را تکرار کرده بودند، اما در اهدافی که شب گذشته مورد حمله قرار گرفت هیچ ربطی به ارسال سلاح برای حزب الله لبنان نداشته است. چنین رویکردی نشان می دهد که این حمله برای تاثیرگذاری بر سیر حوادث بحران سوریه است. امریکایی ها که خود مشکل افکارعمومی و اقتصادی و امنیتی دارند این ماموریت را به اسرائیلی ها واگذار کردند و در نتیجه آنها نیز با هماهنگی کامل امریکایی ها انجام دادند، اگر در اخبار هم دقت کرده باشید در ابتدا منابع امریکایی خبر حمله اسرائیل را اعلام کردند که همین امر نشان دهنده آن است که هماهنگی کامل میان امریکا و  رژیم صهیونیستی وجود دارد.

 اسرائیلی ها دلیل این حملات نظامی خود را انتقال تسلیحات به سوریه می دانند. روزنامه نیویورک تایمز نیز در تازه ترین گزارش خود ادعا کرده که موشک های فاتح 110 ایران نیز در این حمله مورد اصابت قرار گرفته اند. تبعات اینچنین گزارش هایی برای ایران و حزب الله لبنان در شرایط وخیم سوریه چه خواهد بود؟

این حملات تحت عنوان ممانعت از ارسال سلاح موضوع تازه ای نیست، بلکه تا پیش از بحران سوریه هم وجود داشته و در چند ماه گذشته نیز شاهد آن بودیم که به منطقه جمرایا حمله کردند و رژیم صهیونیستی ادعا کرد محموله موشکی که قصد ارسال برای حزب الله را داشتند نابود کرده است. بنابراین چنین مساله ای پیامد خاصی برای ایران و حزب الله ندارد، چراکه مساله جدیدی نیست. اما حملاتی که دیشب انجام شد در برخی از اخبار و گزارش های رسانه ای اعلام شده که تاسیسات نظامی سوریه در جبل قاسیون مورد حمله قرار گرفته است. جبل قاسیون ارتفاعاتی در شمال غربی شهر دمشق است که واحدهای مختلفی از ارتش سوریه در آنجا مستقر هستند و از این منطقه از واحدهای نظامی ارتش سوریه که درگیر با مسلحین هستند، حمایت توپخانه ای انجام می شود. بنابراین این منطقه هیچ ربطی به ارسال سلاح برای حزب الله نداشته است. در این گزارش رسانه ای آمده است که جبل قاسیون به شدت مورد حمله قرار گرفته و انفجارهای برزگی اتفاق افتاده است. اگر این گزارش ها صحیح باشد نشان می دهد که ادعای اسرائیلی ها در خصوص ممانعت از ارسال سلاح به حزب الله لبنان کاملا کذب محض است و در حقیقت آنها برای تاثیرگذاری بر روند مسائل سوریه اقدام کردند و موشک باران جیل قاسیون به تحولاتی بازمی گردد که در صحنه داخلی سوریه اتفاق افتاده است.

باراک اوباما رئیس جمهور امریکا در واکنش به این حملات ادعا کرده که اسرائیل حق دفاع از خود را دارد. آیا اسرائیل با چراغ سبز امریکا حمله به سوریه را رقم زده است یا در این میان واشنگتن در عمل انجام شده قرار گرفته است؟در صورت معیار قراردادن نظرشما در خصوص حمله نیابتی اسرائیل به سوریه ، چرا واشنگتن رهبری نظامی این حمله را بر عهده نمی گیرد؟

همانطور که در سوال اول توضیح داده شد، امریکایی ها غافلگیر نشدند بلکه این حمله کاملا با آنها هماهنگی شده است. شاید عملیات هایی که در سال های گذشته صورت گرفته نوعی غافلگیری وجود داشته است که آن نیز بعید به نظر می رسد. اما در این عملیات کاملا مشخص بود که هماهنگی کاملی با امریکا وجود داشته است. همین امر نشان دهنده چندین مساله است:

نشان می دهد که امریکایی ها به علت شرایطی که  دارند قادر نیستند وارد بحران سوریه شوند. نظرخواهی اخیرا در امریکا شده بود که نشان می داد 62 درصد مردم مخالف دخالت نظامی در بحران سوریه هستند. امریکایی ها نیز پیش از این نظرخواهی نیز زمانی که صحبت از دخالت نظامی می شد به صراحت گفته بودند که هدف آنها به هیچ وجه دخالت زمینی نیست  و بحث آنها حملات هوایی بوده است. یعنی  62 درصد مردم امریکا حتی با حملات هوایی هم مخالف هستند. بنابراین امریکایی ها امروزه در شرایطی نیستند که از نظر افکارعمومی وارد بحران سوریه شوند، از نظر اقتصادی نیز وضعیت آنها مشخص است. امریکایی ها از عراق به همین دلیل خارج شدند و در افغانستان به شدت درگیرند، بنابراین وارد شدن در بحران نظامی دیگر که ابعاد بسیار گسترده تری از عراق افغانستان خواهد داشت، در دستور کار امریکایی ها نیست. حتی شاهد بودیم زمانی که اوباما در خصوص سلاح های شیمیایی اظهارنظر می کرد گفت اگر با دلایل زیاد و قطعی ثابت شود که ارتش سوریه سلاح شیمیایی بکار برده در آن زمان باید به طور جدی درگیر شدن در جنگ سوریه را بررسی کنیم. اینگونه اظهارنظرها نشان می دهد که دست امریکایی ها برای دخالت نظامی باز نیست، در نتیجه این نقش را به اسرائیل واگذار کردند که از این نظر دست آنها همیشه باز است چراکه افکارعمومی جامعه اسرائیل افراطی است و تحت همین عنوان عدم ارسال سلاح به حزب الله لبنان قصد دارند تا چنین حملاتی را توجیه کنند. در غیر این صورت هیچ توجیهی وجود ندارد که رژیم صهیونیستی به نفع یکی از دو طرف وارد بحران سوریه شود. قطعا امریکایی ها به این معنا نمی توانند وارد صحنه شوند اما در بحران سوریه دخالت اطلاعاتی دارند بدین معنا که  سازمان سیا در این بحث کاملا فعال است و بخشی از شبه نظامیان مبارز آموزش فعال می بینند، اما اینکه نیروی هوایی امریکا و حتی ناتو وارد این ماجرا شوند بسیار بعید است.

سید حسن نصرالله 24 ساعت پیش از نخستین نقض حریم هوایی سوریه توسط اسرائیل در چند روز گذشته نسبت به حمایت تمام قد حزب الله از بشار اسد هشدار داده بود ، آیا می توان این حرمت نظامی تل آویو نشین ها را به مانوری سیاسی در قبال ایران و حزب الله تعبیر کرد؟

هم سیاسی و هم نظامی است. اگر آنها جبل قاسیون را بمباران کرده باشند کاملا مشخص است که وارد معادله نظامی میان مخالفین نظام و نظام شده اند. بنابراین تنها بحث سیاسی نیست بلکه بحث نظامی نیز به شکل قوی مطرح است. به دلیل آنکه در یکی دو ماه اخیر نظام سوریه موفقیت های بزرگی در صحنه مبارزه با مسلحین به دست آورده است هم در حومه جنوبی و شرقی دمشق این دو منطقه حساس را پاکسازی کرده و در یک ماه اخیر وضعیت دمشق کاملا تغییر کرده است، در حالیکه دو ماه گذشته نیمی از دمشق کاملا نا امن شده بود. همچنین در منطقه القصیر در جنوب شهر حمص موفقیت های بزرگی بدست آورده و آن منطقه را کاملا پاکسازی کرده است و  ارتباط زمینی میان شبه نظامیانی که از شمال لبنان وارد سوریه می شدند و  از آن طریق خود را به دمشق می رساندند این ارتباط نیز قطع شد. در منطقه حلب هم آنها موفق شدند تا فرودگاه حلب را که چند ماه در محاصره بود از محاصره خارج کرده و هم اکنون نیز به سمت خود شهر پیشروی کنند. این موفقیت ها سبب نگرانی شدید جهان غرب شد، چراکه یکمرتبه شاهد بودند تمامی تلاش هایی که کردند از جمله سلاح هایی که فرستادند و یا آموزش های نظامی که دادند و کمک های مالی که به شبه نظامیان کردند در حال از بین رفتن است و مخالفان اسد قدم به قدم به  شکست نزدیک می شوند. بر همین اساس اسرائیل وارد ماجرا می شود تا بتواند ضربه محکمی به ارتش سوریه و توان نظامی آنها وارد کند تا شبه نظامیان را تقویت کند. بنابراین چنین روندی دخالت نظامی آشکار و جنگ تمام عیاری است که تا پیش از آن به صورت پنهان انجام می شد، اما امروزه با این حمله  کاملا آشکار شده که یکی از حامیان این شبه نظامیان اسرائیل است، اسرائیلی که جولان را اشغال کرده و دشمن اصلی سوریه است.

ظاهرا لبنان نخستی کشوری است که از حملات هوایی اسرائیل به سوریه متضرر شده و بر همین اساس از اسرائیل به دلیل نقض حریم هوایی لبنان و استفاده از آن برای حمله به سوریه به شورای امنیت شکایت کرده است. تبعات نظامی و سیاسی درگیری میان دمشق و تل آویو برای بیروت چه خواهد بود؟

بحث استفاده از فضای آسمان لبنان برای نفوذ در سوریه موضوع تازه ای نیست، به دلیل آنکه لبنان کشوری بسیار ضعیف است و قادر نیست مانع پرواز هواپیماهای رژیم صهیونیستی شود، بنابراین بهترین راه برای نفوذ هواپیماهای اسرائیلی به داخل سوریه عبور از فضای آسمان لبنان است. یکی از دلایلی که سوری ها همواره در چند دهه اخیر اعلام کرده اند که لبنان برای آنها اهمیت بسیار زیادی در خصوص امنیت ملی دارد، همین موضوع است و در حقیقت پاشنه آشیلی برای سوریه است. به دلیل آنکه از طریق لبنان می توان ضربه های اساسی به سوریه زد هم از راه هوایی و هم از طریق زمینی و اعزام شبه نظامیان. دولت لبنان نیز همواره شکایت کرده اما به دلیل سیطره امریکا در شورای امنیت، این شکایت ها هرگز به جایی نرسیده و نخواهد رسید. معادله قدرتی که امروز در منطقه شکل گرفته، یعنی  مقاومت لبنان پاسخی است که محور مقاومت به تجاوزات اسرائیلی  هوایی یا دریایی می دهد، اما این معادله  تا مدت ها باقی خواهد ماند، مگر آنکه شرایط بین المللی تغییر کند و از طریق فشار بین المللی جلوی اسرائیل گرفته شود، در غیر این صورت  بازهم شاهد خواهیم بود که رژیم صهیونیستی از آسمان لبنان استفاده کند. همچنین این مساله نشان دهنده آن است که لبنان کشوری بسیار آسیب پذیر بوده و نه تنها بحث  نفوذ اسرائیلی ها مطرح است بلکه استفاده گروه های مسلح، القاعده و دیگران از خاک لبنان نیز مطرح است که نشان  می دهد مسائل لبنان به مسائله سوریه گره خورده و سرنوشت سوریه هرچه باشد تاثیر مستقیمی بر امنیت ملی لبنان خواهد داشت. اگر سوریه به سمت هرج و مرج و جنگ داخلی پیش رود به طور قطع این روند بر لبنان هم تاثیرگذار خواهد بود و از سوی دیگر  اگر سوریه به سمت آرامش و  استقرار پیش رود قطعا بر استقرار لبنان تاثیر خواهد داشت.  

روسیه از ابتدای بحران سوریه در شورای امنیت و جامعه بین الملی موضع واحدی اتحاذ کرده است و در مواقع بحرانی به کمک دولت سوریه شتافته است. به نظر شما اگر درگیری ها در سوریه جدی تر شود واکنش روسیه در مقابل این مساله چه خواهد بود و آیا ممکن است سوریه را در مقابله با رژیم صهیونیستی همراهی کند؟

روس ها از نظر سیاسی و بین المللی در کنار نظام سوریه باقی ماندند. روس ها در این دو سال نشان دادند که کوچکترین تزلزلی در موضع سیاسی آنها نسبت به نظام سوریه وجود ندارد و در محافل بین المللی و شورای امنیت و مذاکرات ژنو و دوجانبه با امریکایی ها روس ها تا به امروز کوچک ترین عقب نشینی نکردند و خلاف آنچه گفته می شد که روس ها اهل معامله هستند  و نهایتا معامله می کنند قاعدتا باید در این دو سال انجام می شد. بنابراین مواضع آنها کاملا مشخص و قاطع است. از نظر نظامی با توجه به گزارش هایی که غربی ها می دهند این است که روس ها هم به سوریه سلاح می فرستند که روس ها نیز آن را تکذیب نکردند و اعلام کردند این قراردادهایی است که در گذشته با سوریه امضا کرده ایم و به آنها عمل خواهیم کرد. حال باید دید واکنش آنها در مقابل این حملات چیست و اخباری که امروز اعلام شده بود نشان می داد که ناوگان روسیه در دریای مدیترانه به حالت آماده باش درآمده و به سمت بندر طرطوس که پایگاه نیروی دریایی روسیه در دریای مدیترانه است ،حرکت می کند. حال باید دید که آیا روس ها قصد دارند تا به شکل متفاوت تری از گذشته وارد بحث نظامی شوند یا خیر. احتیاج به زمان دارد  و باید منتظر شد اما بعید به نظر می رسد که در این مقطع  روس ها قصد داشته باشند از نظر نظامی وارد معرکه شوند، اما قطعا از نظر سیاسی و حتی از نظر نظامی ممکن است با ارسال سلاح های جدید و ارسال موشک های پیشرفته نظام سوریه را تقویت و کمک کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: یکشنبه 15 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 19 اردیبهشت 1392