مدیریت انتخابات توسط ارتش

دیپلماسی ایرانی: دادگاهی در پاکستان ژنرال پرویز مشرف رئیس جمهور اسبق پاکستان را تا ابد از ورود به عرصه انتخابات این کشور و شرکت در رقابت های انتخاباتی منع کرد. این حکم به معنای آن است که تلاش های رئیس جمهور اسبق پاکستان برای به دست آوردن نفوذ مجدد در عرصه سیاسی کشور پاکستان با به دست آوردن کرسی مجلس فایده ای نخواهد داشت. این اولین بار است که دادگاهی در پاکستان یکی از شهروندان این کشور را تا ابد از رقابت در انتخابات ممنوع می کند. اما این روزها صحبت از رقابت های انتخاباتی در پاکستان است که قرار است ۲۱ اردیبهشت برگزار شود. نظرسنجی های اخیرنشان داده است که حزب مسلم لیگ شاخه نواز محبوب ترین حزب سیاسی کشور شناخته شده و این موضوع باعث شده تا هواداران و فعالان سیاسی این حزب فعالیت های حزبی خود را افزایش دهند.

رحمان ملک (وزیر سابق کشور) از حزب مردم ، ˈشاهی سیدˈ رییس حزب ملی عوامی (ANP) در ایالت سند و فاروق ستار رئیس کمیته بین الملل جنبش متحده قومی (MQM) روز چهارشنبه در نشست مشترک مطبوعاتی که در شهر کراچی مرکز ایالت سند برگزار شد، گفتند علمای مذهبی باید قاطعانه اقدامات تروریستی گروه طالبان را با صدور بیانیه ای (فتوای دینی) محکوم کنند. یکی از دغدغه های اصلی آنان عدم وجود امنیت برای فعالیت های انتخاباتی است و آنها معترض هستند که چرا برخی احزاب باید آزادانه به فعالیت سیاسی و انتخاباتی بپردازنند اما برخی دیگر هدف اقدامات گروههای افراطی و تروریستی قرار بگیرند.

دیپلماسی ایرانی با پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل شبه قاره در خصوص حکم پرویز مشرف، فضای انتخاباتی و احزاب شرکت کننده، فضای ناامنی در پاکستان و فعالیت طالبان در این مقطع گفتگویی داشته است که در زیر می خوانید:

اصلی ترین اتهام پرویز مشرف در پاکستان چه بوده و آخرین حکمی که برای وی صادر کردند بر اساس کدام اتهام بوده است؟

پرویز مشرف چند پرونده متفاوت در ایالت های مختلف دارد. در ایالت سند پرونده ای در ارتباط با قتل بی نظیر بوتو دارد، در ایالت بلوچستان متهم به قتل اکبرخان بکتی رهبر ملی گرای بلوچ و در ایالت های دیگر نیز به همین شکل پرونده هایی برای وی باز کردند. اما مهم ترین پرونده ای که مشرف با آن روبروست مساله برکناری ۸ قاضی است که آنها به قدرت بازگشته و در راس دیوان عالی کشور قرار دارند. آنها پرونده ای را برای مشرف باز کردند و او را متهم به خیانت به کشور کردند به دلیل ارتباط با کودتای نظامی که انجام داد و دولت نواز شریف را از قدرت برکنار کرد. در حقیقت مهم ترین پرونده ای که برای مشرف باز است و می تواند مشکلات جدی برای وی به وجود آورد پرونده کودتایی است که علیه نواز شریف انجام داده و سپس برکناری قضات دیوان عالی کشور که هم اکنون به قدرت برگشتند. اما در پاسخ به این سوال که آیا هر کدام از این پرونده ها به جایی خواهد رسید، باید گفت به نظر می رسد که این امر بستگی به چالشی دارد که میان بخش سیاسی و نظامی پاکستان وجود دارد، بدین معنا که مشرف اولین ژنرالی است که به دادگاه کشیده می شود و این مساله برای ارتش پاکستان اتفاق خوبی نیست و آنها قطعا در پشت پرده در حال مقاومت کردن هستند. حکمی که در پیشاور برای مشرف داده شده این است که او محکوم شده که نمی تواند هیچ پست دولتی همانند گذشته داشته باشد. یعنی جلوی وی را گرفته اند تا در انتخابات شرکت نکند و این اولین اقدامی است که قوه قضائیه علیه مشرف انجام داده است.

این روزها بحث های مبارزات انتخاباتی هم در پاکستان موضوع مهمی است، کمی در خصوص احزابی که در حال رقابت با یکدیگر برای پیروزی هستند توضیح دهید؟

بحث انتخابات در پاکستان همواره موضوع بسیار پیچیده ای بوده است و در شرایط کنونی هم به نظر می رسد که ابعاد گسترده تری پیدا کرده است. دو حزب اصلی مدعی قدرت وجود دارند که اگر انتخابات آزاد برگزار شود قطعا یکی از این دو حزب پیروز میدان خواهد بود و در کنار آنها احزاب دیگری نیز حضور دارند:

۱. حزب مردم که این حزب را ذوالفقار علی بوتو بنیان گذاری کرد .

۲. حزب مسلم لیگ که در حال حاضربه دو شاخه نواز (طرفدار نواز شریف) و قائد اعظم (حزب حاکم طرفدار پرویز مشرف) تقسیم می شود که موقعیت بالایی در ایالت پنجاب دارد.

۳. احزاب کوچک تر محلی نیز حضور دارند که با حزب مردم یا مسلم لیگ در ارتباط هستند. بدین معنا که در ایالت بلوچستان، سرحد و پختون خواه و سند ائتلاف می کنند. بنابراین آنها توانستند تا به امروز قدرت محلی را در ائتلاف با احزاب اصلی بدست آورند.

۴. اما در شرایط کنونی احزاب دیگری نیز وجود دارند که احزاب مذهبی هستند که عمدتا سه حزب اصلی وجود دارد

الف: حزب جماعت اسلامی ب: جمعیت علمای اسلام شاخه مولانا فضل الرحمان ج: حزب جمعیت علمای اسلام شاخه مولانا سمیع الحق است. این سه حزب با حزب مردم و مسلم لیگ مذاکره می کنند تا با ائتلاف با آنها بتوانند وارد پارلمان شوند. آخرین اخباری که منتشر شده حزب مسلم لیگ و مردم نتوانسته اند به تمامی خواسته های آنها پاسخ دهند، بنابراین آنها بیشتر به دنبال آن هستند تا خود به شکل مستقل نامزد انتخابات معرفی کنند و یا با احزاب کوچک تر ائتلاف کنند. در این مرحله مشکلی پیش آمده که احزاب کوچک تر بدون حمایت ارتش نمی توانند برای دو حزب اصلی یعنی حزب مردم و مسلم لیگ چالش جدی ایجاد کنند. در نتیجه به نظر می رسد تلاش هایی از سوی ارتش در پشت پرده وجود دارد تا احزاب کوچک تر را باهم متحد کرده و احزاب اسلامی را با آنها پیوند دهند تا جناح سومی را به وجود آورند و در نهایت چالش جدی در مقابل دو حزب مهم ایجاد شود. اگر این اتفاق رخ دهد که شاید هم اکنون نیز در حال شکل گیری است، این انتخابات سه مدعی قدرت خواهد داشت: احزاب کوچک تر هوادار ارتش و پیوندی که با احزاب اسلامی خواهند داشت، حزب مسلم لیگ شاخه نواز و حزب مردم پاکستان. اما در این مقطع نمی توان پیش بینی کرد که چه اتفاقی خواهد افتاد و اگر انتخابات به شکل آزاد و بدون دخالت نظامیان صورت گیرد به احتمال قوی حزب مردم و مسلم لیگ پیروز خواهند شد.

مساله امنیت در برگزاری این انتخابات موضوعی است که احزاب مختلف به ویژه حزب جمعیت علمای اسلام بر آن تاکید داشتند و حتی اعلام کرده اند که این انتخابات بدون تنش برگزار نمی شود. این نگرانی ها از چیست و هم اکنون اوضاع امنیتی این کشور چگونه است؟

طالبان تا به امروز تمامی اجتماعات حزبی را در مناطقی که در مقابل جریانات اسلامی پیروز می شدند و یا قصد پیروزی داشتند، هدف قرار دادند. بنابراین امروزه بحث جدی تری مطرح است که دولت و نیروهای امنیتی نتوانستند امنیت را حفظ کنند و در نتیجه به دنبال آن هستند تا ارتش دخالت کند و ارتش نیز برقراری امنیت انتخابات را برعهده بگیرد. به نظر می رسد که این روند همان خطی است که خود ارتش در پشت پرده تقویت می کنند و شرایط را به گونه ای فراهم می کند تا احزاب از ارتش درخواست کنند تا در انتخابات دخالت کند تا در این صورت زمینه شکست حزب مردم و مسلم لیگ را از این طریق فراهم شود و جریان را به سمت همان خط سومی ببرند که توضیح آن داده شد. (به عنوان مثال حزب تحریک انصاف عمران خان که بر همه همکاری آنها با ارتش عیان است) از این زوایه به نظر می رسد اجلاسی که در کراچی تشکیل شد از 20 تا 30 حزب در آن شرکت داشتند که از حزب مسلم لیگ و مردم نیز حضور داشتند، اما حقیقت آن است که 17 حزب کوچک از ارتش در خواست کردند تا دخالت کند.

طالبان چه فعالیت هایی برای برهم زدن آرامش وامنیت در انتخابات می کنند؟

طالبان اجتماعات حزبی را که ملی گرا هستند در ایالت پختون خواه بهم زدند و به نظر می رسد که ارتباط پشت پرده ای با احزاب مذهبی دارند. هدف اصلی آنها این است تا در ایالت های وزیرستان و پختون خوان گروه های مذهبی قدرت را بدست گیرند. بنابراین برنامه پشت پرده ای وجود دارد که البته اطلاعات دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما از شواهد و قرائن اینگونه بر می آید که برنامه ارتش این است تا بتواند با تحریک طالبان به سازش برسد و در نتیجه لازم است که احزاب مذهبی در ایالت پختون خواه قدرت را بدست گیرند. به معنای روشن تر زمانی که احزاب مذهبی به قدرت برسند می توانند با طالبان توافق کرده و آنها را تشویق کنند که دیگر با ارتش جنگ نکنند و یا طالبان در مسیری قرار بگیرد که ارتش خواستار آن است که آن نیز جنگ در مسیر افغانستان و یا هندوستان است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: جمعه 13 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: دوشنبه 16 اردیبهشت 1392