امپریالیسم نوین آمریکا

 مریم امیری
شرق: تازه ترین کتاب «نوام چامسکی» – چاپ 2013- با عنوان «سیستم های قدرت: درباره خیزش های جهانی دموکراتیک و چالش های جدید ایالات متحده آمریکا؛ گفت وگوی نوام چامسکی و دیوید بارسمیان»، گفت وگویی درباره مهم ترین مسایل دنیا از نگاه او است. مسایلی چون آینده دموکراسی در کشورهای بهار عربی، پیامدهای فاجعه اتمی فوکوشیما، جنگ طبقاتی در آمریکا، ورشکستگی نهادهای سیاسی جریان اصلی و اوج گرفتن راست افراطی. آنچه می آید از بخش نخست این کتاب با عنوان «امپریالیسم نوین آمریکا» است.

بارسمیان: هردو ما در گفت وگو با «آروندهاتی روی» در دانشگاه «هاروارد» از مقاومتی گفتیم که در هند در مقابل سیاست های نئولیبرالیستی وجود دارد. این کشور به طرز شگرفی رو به عقب می رود. من با هاوارد زین در این باره حرف زدم، او در جوابم گفت «در مقایسه با هند، آمریکا یک بیابان بزرگ است.»

نوام چامسکی: این مساله مال حالا نیست. اگر به قرن نوزدهم برگردیم. جمعیت بومی ایالات متحده نیز مقاومت کردند. در این رابطه ایالات متحده بیابان است زیرا ما بومی ها را قتل عام کردیم. آمریکا جنگ را برد. تا اواخر قرن نوزدهم اکثر بومی ها از بین رفته بودند. هند هنوز در مرحله ای است که آمریکا در قرن نوزدهم بود.

بارسمیان: درباره کارگران، بیشتر فکر می کنم که در آمریکا کارشان را از دست داده اند، حتی حقوق بازنشستگی شان را از دست داده اند. در گفت وگویی شما توضیح دادید که واقعیت این است که چپ توان بسیج نیروهای متخاصم را ندارد در حالی که راست این قابلیت را دارد.

چامسکی: درست است. اما فکر نمی کنم هند در این مورد مثال خوبی باشد. تاریخ رییس جمهورهای آمریکا مثال بهتری است. بگذار به دهه 1930 نگاهی بیندازیم. رکود از 1929 شروع شد. پنج سال بعد ارتش واقعی کارگران شروع به سازمان یابی کرد و کنگره سازمان های صنعتی اعتصاب گسترده ای ترتیب داد. چیزی که روزولت را مجبور کرد دست به اصلاحات اساسی بزند. در بحران اقتصادی جاری چنین چیزی ندیدیم. به یاد داشته باشید که دهه 1920 زمانی بود که نیروی کار تقریبا به طور کامل خرد شده بود. دیوید مونتکومری، یکی از تاریخ نگاران آمریکایی کتابی دارد به نام «خانه خراب شدن نیروی کار». «هراس سرخ» هم جنبش کارگری را در دهه 1920 دچار وقفه کرده بود.
با شروع رکود دهه 1930 اوضاع تغییر کرد. ولی چندسالی بیشتر طول نکشید. بحران آن سال ها از بحران جاری عمیق تر بود. بحران کنونی به اندازه کافی بد است ولی آن سال ها واقعا فاجعه بود. چیزهای دیگری هم در آن سال ها مهم است مثلا حزب کمونیست عنصر سازمان یافته و کهنه کاری بود.
این حزب مثل حالا نبود که تظاهراتی ترتیب دهد بعد پراکنده شود و دوباره چیز دیگری شروع کند. همیشه حضور داشت. مثل این سازمان هایی که الان داریم نبود. حزب کمونیست در آن سال ها پیشگام مبارزات حقوق مدنی بود که در دهه 1930 بسیار مهم بودند. حزب کمونیست پیشگام سازماندهی نیروی کار و مبارزه اتحادیه ای هم بود. حزب کمونیست جرقه ای بود که امروزه نداریم.

بارسمیان: چرا فقدان آن را حس می کنیم؟

چامسکی: نخست اینکه حزب کمونیست کاملا زمین گیر شده است. در واقع فعالیت چپ در دوره رییس جمهوری هری ترومن از بین رفت. آنچه مک کارتیسم می گوییم از زمان ترومن آغاز شد. اتحادیه ها به لحاظ اندازه بزرگ شدند ولی در قالب اتحادیه های همکار. این یکی از دلایلی است که چرا کانادا که از بسیاری جهت به آمریکا شبیه است سیستم عمومی سلامت دارد ولی ما نداریم. در کانادا اتحادیه ها برای سیستم سلامت مبارزه کردند و حالا تقریبا سیستم خوبی دارند.
اتحادیه های کارگری در آمریکا برای سیستم سلامت با شرکت ها همباز شدند. به چشم یک معامله به آن نگاه کردند. چیزی که ندیدند این است که این معامله خودکشی بود. هرگاه شرکت ها بخواهند، شراکت تمام می شود؛ سیستم سلامت هم هوا می رود. درضمن بقیه کشور هم سیستم سلامت نداشت. به همین دلیل است که ایالات متحده اکنون سیستم سلامت فشلی دارد، درحالی که همین در کانادا کم وبیش کار می کند. این شاید نتیجه تفاوت ارزش های فرهنگی و ساختار نهادی در دو کشور بسیار شبیه به هم است. بنابراین بله، طبقه کارگر در آمریکا دارد رشد می کند، ولی شراکت طبقاتی در این کشور با شرکت هاست.
داگ فرازر – رییس اتحادیه کارگران- را در سال 1979 به یاد بیاورید که چگونه با تاسف می گفت بیزینس هم متاسفانه بخشی از «جنگ طبقاتی» علیه همه آنهایی است که کار می کنند. فکر می کردیم همه با هم شریک هستیم. این واقعا بی معنی است.
بیزینس همیشه یک جنگ طبقاتی یک طرفه بوده –به ویژه در آمریکا- آگاهی طبقاتی در کامیونیتی های بیزینس خیلی بالاست. آنها همیشه برای خلاص شدن از شر هر دخالتی که قصد کنترل آنها را داشته باشد، با خشونت مبارزه می کنند. در حالی که اتحادیه های کارگری همیشه تنها هستند. آنها برای کارگران منافع موقتی دارند. حالا دارند تاوان همین را می دهند.