ترکش‌های هسته‌ای

 جواد منصوری *
شرق: کره شمالی یک بار دیگر بمب هسته ای آزمایش کرد؛ آزمایشی که واکنش های بسیاری را در پی داشت و این بار چین نیز متحد منطقه ای خود را مورد انتقاد قرار داده است. بسیاری انتقادهای چین را نشانه ای از تغییر رویکرد «پکن» در قبال «پیونگ یانگ» تعبیر کرده اند اما دولت چین برای مقابله با فشارهای آمریکا در شرق آسیا مانع از انجام اقدامی می شود که به سیاست های منطقه ای این دولت لطمه وارد کند. دولت کره شمالی به عنوان یکی از متحدان منطقه ای چین طبعا مورد حمایت کامل این دولت است و به همین دلیل در طول دو دهه گذشته کره شمالی توانسته در مقابل تهدیدات آمریکا و کره جنوبی مقاومت کند. به عبارت دیگر حمایت چین از کره شمالی مانع تسلط کامل آمریکا بر شرق آسیا شده است. در عین حال چین در راستای منافع بین المللی و همکاری با آمریکا در مناطق دیگر سعی دارد که به نوعی از حرکت های خودسرانه کره شمالی جلوگیری کند. با تغییر استراتژی آمریکا از خاورمیانه به اقیانوسیه، روابط چین و ایالات متحده متحول خواهد شد و این دو کشور تبدیل به دو همکار و شریک خواهند شد، از این رو چین در مواقعی اقدامات خارج از برنامه کره شمالی را مورد اعتراض قرار می دهد. با این حال چین تمامی ابزارهای خود را از دست نمی دهد و از همین رو قطعنامه های شورای امنیت علیه کره شمالی را وتو خواهد کرد. در کنار این موضوع، پکن علاقه مند است که کره شمالی را وارد مجموعه شرق آسیا کند. چین برای اینکه کره شمالی تحت فشار فزاینده ای نباشد رسیدگی به پرونده هسته ای این دولت را در کمیته شش جانبه ای قرار داده است. کمیته شش جانبه تاکنون توانسته در مهار کره شمالی و تسلط بر اوضاع شرق آسیا و تعادل در موقعیت چین در منطقه نقش مهمی داشته باشد. با این حال کره شمالی نیز انتظاراتی از این کمیته دارد.  اگر آمریکا و چند عضو دیگر کمیته شش جانبه به تعهدات خود عمل کرده بودند، کره شمالی دست به آزمایش های جدید نمی زد. ولی آمریکا و متحدانش برای جلوگیری از قدرت گرفتن کره شمالی و چین، به تعهدات خود عمل نمی کنند. به عنوان نمونه، تعهدات آمریکا برای دادن رآکتور آب سبک، کمک به امور کشاورزی، دادن وام برای سازندگی این کشور و عدم تبلیغات بر ضد کره شمالی عملی نشده است. در نتیجه کره شمالی با وجود مشکلاتش، امکانات خود را برای تکمیل موشک ها و مسایل اتمی اش به کار گرفت. در مورد آزمایش اخیر هم کره شمالی در مقابل شکست تعهدات از سوی آمریکا و متحدانش، تعهدات خود مبنی بر عدم انجام آزمایش اتمی را شکست.

*سفیر سابق ایران در چین