در مواجهه با ایران جسارت به خرج دهید

دیپلماسی ایرانی: گروهی از کارشناسان امنیت ملی  از باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا خواسته اند، دیپلماسی جسورانه تری ، شامل پیشنهاد معامله هسته ای با ایران مبتنی بر تعدیل تحریم ها را به جمهوری اسلامی ارائه دهد.

به گزارش المانیتور، سوزان ملونی، مشاور سابق وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران به پنل سیاست خارجی موسسه بروکینگز گفته است که می داند ایران برای توافقی بر سر غنی سازی 20 درصدی آماده است و از آنجایی که این هدف در دسترس از اکنون زمان توافق فرارسیده است. به گفته وی اما چیدن این میوه به تقویت گفت و گوی دیپلماتیک اوباما و البته پیشنهاد لغو برخی تحریم ها نیاز دارد. ملونی بر این باور است که مشوق ها باید ترغیب کننده تر از پیشنهاد هایی باشد که تا کنون آمریکا به ایران ارائه داده است.

اما درخواست از اوباما برای تقویت بازری دیپلماتیک با ایران در موقعیت متناقضی مطرح می شود: دیپلماسی با ایران به بن بست رسیده اما در ضمن چشم انداز توافق وجود دارد. از سوی دیگر اجماع وسیعی بر سر شرایط یک معامله هسته ای داخلی وجود دارد. از سوی دیگر با پیروزی مجدد اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تیم جدید سیاست خارجی و امنیت ملی پیشنهادی وی، قدرت مانور سیاسی بیشتری برای ازائه مشوق ها به ایران به منظور حصول توافق ، وجود خواهد داشت.

در روند این توافق بخشی که در مورد آن تردید وجود دارد، ایران است. مذاکره کنندگان غربی در تلاش های اخیر خود حتی موفق نشده اند ایران را در خصوص زمان و مکان از سرگیری مذاکرات هسته ای با گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) متقاعد کنند. باوجود اینکه رایزنی ها ادامه دارد، هنوز توافقی بر سر زمان و مکان از سرگیری مذاکرات، حاصل نشده است.

حسین موسویان، مذاکره کننده سابق هسته ای ایران می گوید، تهران از گروه 1+5 خواسته است پیش از نشست، بسته پیشنهادی آنها را مشاهده کند. اما این گروه آمادگی ندارد که پیش از مذاکرات این بسته را علنی کند. به گفته وی، ایران بسیار نگران است که بار دیگر بسته پیشنهادی ضعیفی مانند آنچه تا کنون ارائه شده است را دریافت کند و گفت و گو ها به شکست بیانجامد و مانند همیشه تهران مورد انتقاد قرار گیرد.

باربارا اسلاوین، در مقاله ای در المانیتور می نویسد، احتمالا مقامات تهران با به تعویق انداخت زمان مذاکره جدید می کوشد دستور کاری برای این نشست تدوین کنند. ایران خواستار دستور کاری است که تعدیل تحریم ها و به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته ای جمهوری اسلامی در آن لحاظ شده باشد.

کریم سجادپور، کارشناس ایرانی در موسسه صلح بین المللی کارنگی می گوید، اینکه طرف های دخیل در مذاکره هسته ای با ایران هنوز نتوانسته اند در مورد زمان و مکان مذاکره به توافق برسند به خودی خود برای نفس مذاکرات نیز مطلوب نیست.

اما نکته جالب انگیزه ای است که گروهی از دیپلمات ها و تحلیلگران سیاسی آمریکایی را بر آن می دارد تا از اوباما بخواهند رویکردی سیاسی در قبال ایران پیش بگیرد که کمتر محتاطانه است و در آن چشم انداز شیرین تر کردن مشوق ها در مقابل شفافیت بیشتر تهران به تصویر کشیده می شود.

شماری از دیپلمات های سابق و کارشناسان، شامل تام پیکرینگ، و جیمز دابینز از اوباما خواسته اند تیم خود را به نحوی مدیریت کند که در جهت مذاکره جدی و مداوم با دولت ایران بر سر برنامه های هسته ای اش گام بردارد. آنها در نامه ای که تاریخ آن به 20 دسامبر 2012 بازمی گردد، این درخواست خود را از اوباما مطرح کرده اند. پاتریک کلاوسون، معاون موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک در مقاله ای در نشریه آتلانتیک، می نویسد، ایران بر دو منفعت ناشی از یک معامله پافشاری دارد: تعدیل تحریم ها و غنی سازی هسته ای و در صورتی که این نکته ها در چارچوب پیشنهادی سخاوتمندانه به ایران در نظر گرفته شود، احتمال توافق افزایش می یابد. به گفته وی یک ریسک ارائه پیشنهادی سخاوتمندانه به ایران این است که در صورتی که تهران آن را نپذیرد، فشار بر ایالات متحده برای بستن پنجره دیپلماسی و حرکت در جهت گزینه نظامی، افزایش می یابد. با پیش بینی این سناریو، آمریکا باید ائتلاف دیپلماتیکی تشکیل دهد تا در صورت شکست مذاکرات از آن استفاده کند.

رابرت جویس، استاد دانشگاه کلومبیا، در نشریه فارن افرز می نویسد، آمریکا به منظور دستیابی به اهداف دوگانه خود شامل بازداشتن تهران از دستیابی به بمب هسته ای و پرهیز از اقدام نظامی باید بازی خود را تقویت کند و یک رویکرد هوشمندانه و جسورانه غیر معمول در مذاکرات اتخاذ کند. جویس به منظور احیای روند مذاکرات با ایران و جلب توجه رهبران ایران دو سناریو را پیشنهاد می دهد:

نخست، یک رویکرد دراماتیک و تقریبا غیر عملی برای آمریکا این است که به صورت یکجانبه برخی از تحریم های اعمالی علیه ایران را لغو کرده و گزینه نظامی را از روی میز بردارد یا اینکه بگوید گزینه نظامی دیگر روی میز نیست. اما سناریوی محتمل تر برای آمریکا این است که نشان دهد برای توافقی با تهران شامل بررسی روند تعدیل تحریم ها و ارائه تضمین های امنیتی، آمادگی دارد.

رضا مرعشی، مقام سابق وزارت خارجه بر این باور است که آمریکا و متحدان اروپایی اش در اعمال تحریم ها علیه ایران به عنوان اهرمی برای مذاکره به خوبی عمل کردند. اما واشینگتن از این اهرم به عنوان یک ابزار معامله ای در مذاکرات استفاده نکرد و به این ترتیب تحریم ها به روندی تبدیل شدند که کمترین اثر را بر تغییر رفتار مقامات تهران و بیشتر پیامد را برای جامعه ایران به همراه داشتند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: شنبه 30 دی 1391 / باز انتشار : سه شنبه 3 بهمن 1391