نشست به اسم سوریه بود به کام مذاکرات هسته‌ای ایران

دیپلماسی ایرانی: به هیچ وجه عجیب نیست که سفرای یک گروه هم فکر در لبنان یا هر کشور دیگری دور هم جمع شوند و اوضاع را بررسی کنند. همان طور که سفرای کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا سفرای کشورهای امریکای لاتین مشابه همین نشست ها را به صورت دوره ای برگزار می کنند و اوضاع مشترک با یکدیگر را مورد بحث و بررسی قرار می دهند. هیچ چیزی مانع نمی شود که سفرای کشورهای مختلف دور هم جمع شوند و به شرطی که در امور داخلی کشور میزبان دخالت نکنند، با یکدیگر مذاکره کنند.

نشست سفرای کشورهای ایران، روسیه، چین و سوریه با اهداف گوناگونی برگزار شد، یکی از مهم ترین آنها روابط دیپلماتیک مهمی است که هر کدام از آنها با بیروت دارند و لبنان جایگاهی ویژه در سیاست خارجی آنها دارد. به دنبال آن سوریه نیز از اهمیت ویژه ای در دستگاه دیپلماسی آنها برخوردار است به خصوص در وضعیت فعلی که سوریه شاهد ناآرامی های بسیاری است. علاوه بر آن بیروت همیشه به طور تاریخی عنوانی را یدک می کشیده است که تقویم های سیاسی خاورمیانه همواره از این جا آغاز شده اند، علاوه بر آن، نزدیکی اش به سوریه و نزدیکی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ای که به آن دارد باعث شده است تا اهمیت لبنان دو چندان شود.

وضعیت جاری در سوریه به گونه ای است که نمی توان گفت جلسه مذکور صرفا برای صرف چای یا قهوه و بحث درباره امور روزمره بوده است. اگر که هدف این بود هیچ گاه این جلسه به این شیوه علنی نمی شد و به آن تا این اندازه اهمیت داده نمی شد. خصوصا که می دانیم هر چهار کشور چه رایزنی های نزدیکی در سطح بالاتر با یکدیگر دارند. آن چه بیشتر از این دیدار برداشت می شود هماهنگی بیشتر چهار کشور در امور سوریه به خصوص در سایه وضعیت فعلی است. بر اساس آن چه سفارت ایران صادر کرده است، نشان می دهد که یک نگاه مشترک و منطقی نزدیک در قبال وضعیت سوریه نزد سفرای حاضر در آن نشست وجود دارد. اگر چه سفیر روسیه بیانیه سفارت ایران را به عنوان نگاه مشترک سفرای حاضر در آن نشست رد کرد و بیان داشت که این بیانیه تنها نظر سفارت ایران در لبنان را نشان می دهد.

نزد منابع دیپلماتیک در بیروت این گونه شایع شده است که ایران با این دعوت در حقیقت تلاش کرد تا زمینه را برای حضور آسان تر خود در لبنان فراهم کند و تحرکات دیپلماتیک خود را با سهولت بیشتری دنبال کند. این نشست دو پیام مهم داشت. یکی این که سوریه همچنان در لبنان حضور دارد و ایران حضور آن را در لبنان پررنگ نگه داشته است.  دیگر این که ایران بازیگر مهم در لبنان محسوب می شود که باید همه به نقش آن احترام بگذارند و حضورش را جدی بگیرند. به ویژه که ایران تلاش دارد تا در میان طرف های مسیحی و طوایف دیگر حتی برای انتخابات آینده نیز تاثیر بگذارد.

تحرکات سیاسی ایران در لبنان حساسیت های سیاسی بسیاری را بر می انگیزد به خصوص که تلاش می کند از هزینه های خود برای حفظ نفوذ خود در لبنان تا حد امکان بکاهد و به هر وسیله ای شده، وانمود کند که هیچ کس نمی تواند حضورش را نادیده بگیرد و این تاثیرگذاری به هیچ وجه کاهش نخواهد یافت.

در عین حال منابع دیپلماتیک می گویند که اوضاع جدیدی در سوریه به وجود آمده که به هیچ وجه نمی توان نسبت به آنها بی توجه بود و این مساله سبب شده است تا سفرا گرد هم آیند و هماهنگی های جدیدی را با یکدیگر انجام دهند. مثلا سفیر ایران صحبت از "افق بسته" در وضعیت سوریه کرد که این مساله نشان می دهد که تحولی در مواضع مسئولان کشورهای درگیر در امور سوریه به وجود آمده و نشان می دهد که ایران درک کرده است که وضعیت برای نظام حاکم بر سوریه بسیار سخت شده است.

در عین حال اظهارات میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز بازتاب گسترده ای داشته است. اگر چه وزارت امور خارجه روسیه اظهارات وی را تکذیب کرد و گفت که موضع روسیه در قبال اسد تغییر نکرده و تا آخر کنار او ایستاده است اما کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که اظهارات وی نشان می دهد که مسکو آماده مذاکره است، در عین حال عده ای نیز تحلیل کردند که این اظهارات نشان می دهد که روسیه درک کرده که به یک تنگنای سیاسی در سوریه رسیده است و این شامل همه کسانی که در امور سوریه دخالت دارند، می شود. بی شک در بحران سوریه مسکو و واشنگتن باید با یکدیگر مذاکره کرده و به توافق برسند و چون هر دو طرف به یکدیگر نیاز دارند، پیش بینی می شود که در نهایت به یک راه حل مسالمت آمیز تن دهند.

نشانه ها حاکی از آن است که ایران نیز به دنبال دستیابی به راه حلی در سوریه است تا هم زمان با بازگشتش به میز مذاکره بر سر پرونده هسته ای اش که قرار است با زودی با کشورهای 1+5 برگزار شود، با دست پر حاضر شود. برای همین است که در جریان مذاکراتشان ایرانی ها پرونده های سوریه و بحرین را پیش کشیده اند.

مواضع روسیه نشان می دهد که آنها می خواهند این پیام را به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه برسانند که هر آن ممکن است در صورت تغییر قواعد بازی، مواضع خود را تغییر دهند. ایران و روسیه نمی توانند نسبت به تحولات لحظه به لحظه سوریه بی تفاوت باشند. از این رو تحرکات دیپلماتیک در لبنان که احتمالا تا خارج از لبنان نیز امتداد دارد، نشان می دهد که تحولاتی در بعد دیپلماتیک در پرونده سوریه در حال وقوع است و احتمالا ظرف روزهای آینده باید منتظر شنیدن خبرهای تازه ای در این زمینه باشیم.  

منبع: النهار/ تحریریه دیپلماسی ایرانی