غرب تصمیم به حمله گرفته است

دیپلماسی ایرانی: ورق بازی در سوریه برگشته است. گویا تاریخ عراق این بار در سوریه تکرار می شود. اگر در سال 2003 میلادی امریکایی ها برای حمله به عراق تسلیحات کشتارجمعی  در اختیار صدام حسین را بهانه کردند این بار در سوریه هم سخن از تسلیحات شیمیایی به میان آمده است. با گذشت قریب به 20 ماه از آغاز ناآرامی ها در سوریه، غرب در بن بست دیپلماتیک و نظامی تمام عیار در این کشور گرفتار شده است.نه کمک های تسلیحاتی به مخالفان دست آنها را در برابر بشار اسد بالا برده است و نه اتحاد سیاسی ظاهرا شکل گرفته میان منتقدان رئیس جمهوری سوریه آنقدر پرزور و اطمینان بخش است که اکثریت را از بدنه دولت جدا کرده و در صف مخالفان قرار دهد. ظرف ده روز گذشته رسانه های غربی، عربی ، منطقه ای و فرامنطقه ای مملو از تیترهای ملون در خصوص احتمال توسل بشار اسد به تسلیحات شیمیایی برای پایان دادن به بحران امنیتی در این کشور شده بود. از باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا تا مقام های ترکیه که به دنبال بهانه ای برای استقرار موشک های پاتریوت در مرز میان ترکیه و سوریه بودند همگی داعیه دار دفاع از خود در برابر حملات شیمیایی بشار اسد بودند. در  این میان دولت سوریه و برخی نشریه ها مانند روزنامه "یورت" چاپ ترکیه ادعای متقابلی را مطرح کرده اند در خصوص تجهیز القاعده به تسلیحات شیمیایی در سوریه از سوی برخی مخالفان خارجی بشار اسد. شاید بر همین اساس بود که دولتمردانی به نمایندگی از جانب شخص اول مملکت یعنی بشار اسد پشت تریبون قرار گرفته و تاکید کردند که سوریه به هیچ وجه از تسلیحات شیمیایی استفاده نخواهد کرد. در حالی که ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگلیس پس از هیاهوی رسانه ای در خصوص تسلیحات شیمیایی سوریه از احتمال توسل غرب و متحدانش به هرگزینه ای در سوریه خبر می دهد، مقام های روس به هم پیمانان خود در ناتو اطمینان خاطر دادند که دمشق هیچ گاه به تسلیحات شیمیایی متوسل نخواهد شد.دلایل مطرح شدن  این مسائل را  با دکتر مسعود اسداللهی کارشناس مسائل منطقه در میان گذاشتیم :

از هفته گذشته بحث استفاده دولت اسد از سلاح های شیمیایی مطرح شده است. آیا دولت اسد سلاح شیمیایی در اختیار دارد و در صورت نقل و انتقال آن، غربی ها چگونه متوجه آن خواهند شد؟

چندی پیش سخنگوی سابق وزارت امور خارجه سوریه، آقای جهاد المقدسی در یک مصاحبه مطبوعاتی به طور ناگهانی اعلام کرد که ارتش سوریه سلاح شیمیایی در اختیار دارد. اما او گفت که این سلاح فقط و فقط در مقابل تجاوز خارجی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در آن زمان این اظهار نظر تعجب همگان را بر انگیخت. معمولا کشورهایی که سلاح شیمیایی در اختیار دارند، این گونه اعلام نمی کنند. آقای جهاد المقدسی هفته گذشته از پست سخنگویی وزارت امور خارجه سوریه برکنار شد و دلیل آن هم این بود که او مواضعی خارج از مواضع رسمی دولت سوریه را در مصاحبه های خود اعلام می کرد که بعدا مشکل ساز می شد. البته او بعدا از کشور خارج شد و دیگران اعلام کردند که او فرار کرده و از نظام جدا شده است اما تا کنون نشانه ای از پیوستن او به مخالفین به دست نیامده است.

اگر گفته ایشان را مبنا قرار دهیم، باید گفت که سوریه سلاح شیمیایی در اختیار دارد. البته معاون وزیر خارجه سوریه، آقای فیصل المقداد طی روزهای گذشته گفت که حتی اگر هم دولت سوریه سلاح شیمیایی در اختیار داشته باشد، دولت این سلاح را علیه شهروندان خود استفاده نخواهد کرد.

مقامات غربی و حتی دبیرکل سازمان ملل در این خصوص حساسیت زیادی نشان داده اند. به نظر شما این حساسیت می تواند نشانه تغییر نگاه آن ها نسبت به سوریه باشد؟

بله؛ طی روزهای اخیر شاهد یک هجوم تبلیغاتی و جنگ روانی علیه سوریه آغاز شده است. دیدیم که در بالاترین سطوح، حتی شخص آقای اوباما، خانم کلینتون، وزیر خارجه انگلیس، دبیر کل سازمان ملل به صراحت نسبت به کاربرد این سلاح هشدار دادند و آن را به عنوان یک خط قرمز مطرح کردند. این مسئله می تواند نشان دهد که غربی ها تصمیم خود را برای دخالت نظامی در سوریه گرفته اند و به دنبال بهانه ای برای توجیه آن در خارج از چارچوب شورای امنیت هستند. سلاح شیمیایی یک سلاح غیر اخلاقی است و هر کشوری که آن را به کار بگیرد به شدت در افکار عمومی محکوم است. بنابراین بر فرض اگر چنین اتفاقی در سوریه رخ دهد، می تواند بهانه لازم را در اختیار غربی ها بگذارد تا مسئله سوریه را خارج از شورای امنیت و در قالب ناتو پیگیری کند. از این طریق دست امریکا باز می شود و از نظر اخلاقی روس ها و چینی ها نیز نمی توانند مخالفتی کنند. البته آقای لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرده که این مسئله شایعه ای بیش نیست و در مورد این بحث مبالغه صورت می گیرد.

از این سو دولت سوریه نیز نسبت به استفاده مخالفان از سلاح شیمیایی هشدار داده است. چطور ممکن است مخالفان سلاح شیمیایی داشته باشند؟

دولت سوریه اعلام کرده است که در بعضی از مواضع نظامی سوریه که ارتش نتوانسته آن ها را حفظ کند، مواد لازم برای تهیه سلاح های شیمیایی وجود داشته و این مواضع به دست مخالفان افتاده است. از جمله یکی دو کارخانه تولید مواد شیمیایی که می توان از مواد تولیدی آن ها برای ساخت سلاح های شیمیایی استفاده کرد. روز گذشته نیز یک نوار ویدئویی در اینترنت پخش شد که نشان می داد یک گروه مخالف تجهیزاتی را برای تهیه سلاح شیمیایی در دست دارد و حتی گاز کلر مسموم کننده را تولید کرده است. در آن نوار ویدئویی این گاز روی دو خرگوش آزمایش شد و بلافاصله کشته شدند. این مسئله نشان می دهد که چنین چیزی وجود دارد اما معلوم نیست که این سلاح ها به دست کیست؟ چه کمیتی دارد؟ قدرت پرتاب آن تا چه حدی است؟

آن چه مشخص است این است که غرب از این مسئله بهترین استفاده تبلیغاتی را می برد تا در صورتی که تصمیم برای عملیات نظامی قطعی شد، بهانه ای در دست داشته باشد. چه نظام سوریه بخواهد از بمب شیمیایی استفاده کند و چه مخالفین از چنین بمبی استفاده کنند و آن را به اسم نظام تمام کنند، فرقی ندارد و بهانه به دست غرب برای حمله نظامی داده می شود.

راهی وجود دارد که در صورت استفاده از این سلاح ها تشخیص داده شود چه کسی از آن ها استفاده کرده است؟

صحنه جنگ در سوریه به گونه ای نیست که بتوان دو طرف را به راحتی تشخیص داد. برای مثال در جنگ ایران و عراق مواضع دو طرف کاملا مشخص بود و معلوم بود که هر طرف جنگ از نطر جغرافیایی بر کدام مناطق تسلط دارد. اما جنگ در سوریه حالت چریکی و شهری دارد که در آن خط تماس مشخصی وجود ندارد و بین مواضع تداخل وجود دارد. بنابراین هر طرف می تواند مسئولیت کار خود را به گردن طرف مقابل بیندازد. لذا تشخیص این مسئله بسیار مشکل است. اما کسی که بتواند از این مسئله سوء استفاده تبلیغاتی کند، به راحتی می تواند این کار را انجام دهد.

وزارت خارجه سوریه طی نامه ای به شورای امنیت و دبیر کل سازمان ملل نسبت به امکان استفاده سلاح های شیمیایی توسط مخالفان هشدار داده است. در این نامه ادعا شده است که القاعده در خاک ترکیه دست به تولید این سلاح ها زده است. به نظر شما تصمیم ترکیه در برخورد با دولت سوریه این قدر جدی هست که محلی در اختیار القاعده قرار دهد تا در آن سلاح شیمیایی ساخته شود؟

نه من و نه هیچ کسی نمی تواند در مورد صحت یا کذب بودن این خبر اظهار نظر کند. چون کسی از این مسئله اطلاعی ندارد. اما قدر مسلم این است که قسمت عمده ای از نیروهای القاعده ای که وارد سوریه شده اند از خاک ترکیه وارد شده اند. بسیاری از عناصر لیبیایی عضو القاعده از کشور لیبی به ترکیه منتقل شده اند و از ترکیه به صورت زمینی وارد خاک سوریه شده اند. این یکی از بازی های خطرناکی است که ترک ها شروع کرده اند. ترک ها متوجه نیستند که بعدا این مسئله دامن خودشان را خواهد گرفت. نمونه این مسئله در پاکستان قابل مشاهده است. پاکستان از ابزار القاعده و طالبان علیه ارتش شوروی در افغانستان استفاده کرد و بعدها هم که طالبان در افغانستان روی کار آمد به این حمایت ادامه داد. حتی الان هم که امریکا به افغانستان حمله کرده و طالبان را سرنگون کرده و دولت از طریق انتخابات در افغانستان سر کار آمده است، باز هم ارتش پاکستان از القاعده و طالبان حمایت می کند. اما رشد این گروه ها تاثیر خود را در پاکستان هم گذاشته است. اصولا ایجاد افراط گرایی کار مشکلی نیست، این کنترل افراط گرایی است که امری مشکل و بلکه محال است.

ترکیه هم وارد یک بازی بسیار خطرناک شده است. وقتی القاعده وارد خاک ترکیه شود و از آن جا به سوریه منتقل شود، در واقع در خاک ترکیه ریشه می دواند و عقبه خود را در ترکیه ایجاد می کند. بعدا با نظام ترکیه هم درگیر خواهد شد. چون القاعده حزب آقای اردوغان را به عنوان یک حزب اسلامی نمی شناسد و انتقادهای شدیدی به اردوغان دارد. یکی از مهم ترین انتقادات سلفی ها و القاعده به آقای اردوغان این است که هیچ کاری برای اسلامی کردن نظام در ترکیه انجام نداده است. بنابراین این زمینه وجود دارد که همین القاعده بعدها علیه آقای اردوغان وارد عمل شود. /12

انتشار اولیه :یکشنبه 19 آذر 1391 / بازانتشار: چهارشنبه 22 آذر 1391