ایران از شرق آسیا کمک بگیرد

ديپلماسي ايراني: سفر محمود احمدي نژاد، رئيس جمهور ايران به دو كشور جنوب شرق آسيا يعني ويتنام و اندونزي، آن چنان تحت الشعاع نصب پرچم مخدوش ايران قرار گرفت كه به نفس سفر آن چنان كه بايد توجه نشد. احمدي نژاد در ويتنام از مقامات اين كشور خواست تا ايران را در مقابله با تحريم ها ياري دهد. ديپلماسي ايراني به بهانه اين سفر، در گفت و گويي با سيد جواد قوام شهيدي به بررسي روابط ايران و ويتنام پرداخته است:

با توجه به سفر اخير آقاي احمدي نژاد به ويتنام، به نظر شما روابط ايران و ويتنام در چه حوزه هايي بيشتر بوده و در چه حوزه هايي پتانسيل شكوفايي بيشتر دارد؟

روابط ايران و ويتنام مي تواند خيلي بيش از آن چه كه هست ارتقا پيدا كند و گسترش يابد. البته روابط دو كشور گذشته از مناسبات دو جانبه و علاقمندي دو كشور به توسعه روابط، به شدت تحت تاثير مولفه هاي و عوامل و فاكتورهاي خارجي به خصوص وضعيت حاكم در جنوب شرق آسيا و حضور قدرت هاي بين المللي در اين منطقه و معادلات كلي قدرت در اين منطقه است.

بنابراين نمي توان و نبايد مناسبات با ويتنام را جداي از مناسبات كلي كشور با ديگر كشورها ارزيابي كرد. تقريبا تمام مسائل و محدوديت هايي كه در ارتباط با توسعه روابط با كشورهاي مختلف وجود دارد، در رابطه با ويتنام نيز وجود دارد. ضمن اين كه ويتنام مانند كودكي است كه تازه راه رفتن ياد گرفته است. طبيعتا ميزان ريسك پذيري ويتنام براي مناسبات ويژه با ايران چندان بالا نيست. از اين منظر بايد گفت كه روابط ايران و ويتنام تحت تاثير فاكتورهاي زيادي است و طبيعتا نمي توان خارج از اين فاكتور هاي كلي صرفا به روابط دوجانبه و چگونگي گسترش روابط دو جانبه پرداخت.

با اين حال بايد گفت در عرصه سياسي،‌ فرهنگي و اقتصادي، در طول يك دهه گذشته اقدامات بسياري انجام شده و مناسبات ايران و ويتنام نيز تحت تاثير همين اقدامات به طور نسبي توسعه خوبي پيدا كرده است. البته شايد به لحاظ آمار و ارقام، رقم هاي چشم گيري حاصل نشده باشد، دويست ميليون دلار حجم روابط ايران و ويتنام در مقايسه با ظرفيت دو كشور براي توسعه روابط رقم كمي است. ظرفيت ايران و ويتنام براي تبادل كالا، خدمات و همكاري هاي اقتصادي بيش از اين حرف ها است. اما محدوديت هايي كه ذكر شد به علاوه بعد مسافت و نيز عدم شناخت كافي نسبت به شرايط و جريانات روز در كشور مانع از آن شده كه روابط دو كشور به سطح ممتازي برسد.

به نظر شما جايگاه منطقه اي ويتنام به گونه اي هست كه بتواند به لحاظ اقتصادي فشار تحريم ها عليه ايران را كاهش دهد؟

اگر كشورها مستقلا بتوانند مناسبات خود را با ايران تنظيم كنند، طبيعتا ويتنام يعني كشوري با نود ميليون جمعيت و بيش از هشت درصد رشد سالانه نيازمند انرژي است و مي تواند اين انرژي را از طريق ايران تامين كند. ايران مي تواند در اين بخش سهم خود را بالا برد. اما اين مستلزم آن است كه ويتنام در انتخاب شريك و طرف تامين كننده نفت خود استقلال داشته باشد. در اين بخش بايد تامل كرد.

يعني ممكن است ويتنام تحت تاثير فشارهاي بين المللي نتواند با ايران همكاري كند؟

متاسفانه همين طور است. در گذشته و در زماني كه من در آن كشور سفير بودم و مسئوليت داشتم، با رايزني هايي كه با شركت پترو ويتنام انجام شد، ويتنام به عنوان كشوري كه به سرمايه پذيري اشتهار دارد، اعلام آمادگي كرد كه در بخش اكتشاف نفت در ايران كه معمولا كشورهاي ثروتمند و داراي تكنولوژي بالا در آن سرمايه گذاري مي كنند، سرمايه گذاري كند. اين اتفاق افتاد و پروژه اي به نام پروژه دانان در مرز ايلام و خوزستان آغاز شد. اين پروژه با صد و سي تا صد و پنجاه ميليون دلار آغاز به كار كرد و تا يك و نيم ميليارد دلار قابليت توسعه داشت. اميدهاي زيادي وجود داشت كه اين پروژه بتواند مظهر توسعه همكاري هاي دو كشور باشد و جاپاي خوبي براي همكاري هاي بيشتر باشد. دوستان وزارت نفت هم از همكاري با ويتنام بسيار خشنود بودند و پروژه به خوبي در حال پيشرفت بود. تا اين كه تنگناهاي محدوديت هاي مربوط به تحريم مانع از ادامه كار شد و متاسفانه حدود شش ماه پيش اين پروژه متوقف شد.

ارزيابي شما از روابط ايران با جنوب شرق آسيا چگونه است؟ به نظر شما با توجه به شرايط بين المللي به وجود آمده براي ايران، چه ظرفيتي در اين منطقه وجود دارد كه هنوز استفاده نشده است؟

ظرفيت هاي معطل مانده در جنوب شرق آسيا در روابط با ايران فراوان است. در حقيقت ده عضو آسه آن كشورهايي هستند كه در كانون توسعه در دنياي امروز قرار دارند. در حال حاضر در كشورهاي جنوب شرق آسيا، چه در اندونزي و مالزي و چه در تايلند و ويتنام و كامبوج و فيليپين شاهد شتاب توسعه و علاقمندي به سرمايه گذاري و ايجاد يك محيط آرام و باثبات براي سرمايه گذاري هستيم. حداقل در سال هاي آينده چشم انداز اين منطقه از نظر سرمايه گذاري، چشم انداز مثبتي است. بنابراين حضور در اين منطقه مي تواند به معناي همكاري در توسعه جمعي در آسيا محسوب شود. قاعدتا ايران بايد اين فرصت را غنميت بشمرد. از طرفي چون ايران چون به نگاه آسيايي اعتقاد دارد و فكر مي كند با نگاه آسيايي مي توان به اهداف توسعه و استقلال در توسعه دست يافت، لذا بايد به اين كانون رشد توجه بيشتري شود.

به نظر مي رسد كشورهاي جنوب شرق آسيا هم به لحاظ مناسبات و قرابت هاي فرهنگي و هم به لحاظ روابط نسبتا خوب سياسي و هم اين كه تا حدودي ما را از موانعي كه در غرب با آن ها مواجه هستيم حفظ مي كنند، مي توانند بهتر و بيشتر مورد توجه قرار گيرند. ايران بايد سهم خود را در توسعه آسيا كه مي تواند سهم مهمي به خصوص در زمينه انرژي و تبادل انرژي و تكنولوژي هاي زيرساختي داشته باشد، مد نظر قرار دهد و همكاري هاي بيشتري با كشورهاي اين منطقه داشته باشد.

ما در گذشته به موضوع شريك گفت و گويي آسه آن بسيار توجه مي كرديم و با كشورها در اين خصوص رايزني مي كرديم تا بتوانيم ارتباط بيشتري با كشورهاي شرق آسيا ارتباط برقرار كنيم. تا از اين رهگذر عضويت ايران به عنوان شريك گفت و گويي بتواند مقدمه ورود به آسه آن باشد. اما متاسفانه اين روند با ركود مواجه شد و به نظر مي رسد از دو طرف با آن اهميت قبلي پيگيري نمي شود. لذا بايد يك بازبيني در چگونگي نقشه راه روابط با آسه آن انجام گيرد./12