ایران یا عربستان کدام یک شوکه می‌شوند؟

دیپلماسی ایرانی: عمر البشیر، رئیس جمهوری سودان به عربستان رفته و اعلام کرده است که سفرش به عربستان برای درمان بیماری و معاینه تارهای صوتی اش بوده است. اما برخی منابع خبری می گویند که سفر وی در کنار اهداف درمانی اهداف سیاسی نیز دارد. در راس آن مذاکره با پادشاه عربستان بر سر رابطه خارطوم – تهران که پس از حمله اسرائیل به تاسیسات نظامی یرموک در جنوب سودان با ادعای وجود کارخانه ساخت تسلیحات تحت نظارت ایران، رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته که باعث نگرانی بسیاری از کشورهای از جمله عربستانی ها شده است.

به گزارش وبسایت شبکه خبری الجزیره، بشیر خود این سفر را خاص توصیف کرده و گفته است که در خلال آن با پادشاه و شماری از مسئولان عربستانی دیدار می کند. در بیانیه دفتر ریاست جمهوری سودان آمده است که وی برای معاینه عادی به ویژه تارهای صوتی اش که ملتهب شده اند، به ریاض سفر کرده است.

اما تحلیلگران سودانی معتقدند که معاینه پزشکی بهانه است و حمله اسرائیل به تاسیسات تسلیحاتی یرموک که هفته گذشته صورت گرفت، محور گفت وگوهای وی با مقام های عربستانی خواهد بود. اتفاقی که گفته می شود تا اندازه ای بر روابط ایران و سودان نیز اثر گذاشته است.

مدت ها است که درباره وضعیت جسمانی رئیس جمهوری سودان و فردی که قرار است جانشین وی در حزب کنگره ملی، حزب حاکم بر سودان شود، سوالاتی مطرح شده است. به ویژه که وی اوت سال گذشته میلادی در دوحه، پایتخت قطر عمل جراحی ای بر روی حنجره خود انجام داد و نگرانی های بسیاری را بر سر آینده سیاسی سودان به وجود آورد.

با این حال حسن مکی، استاد مطالعات استراتژیک در این باره می گوید: «برای عمر البشیر پرونده های دیگری وجود دارند که برایش مهمتر از وضعیت جسمانی اش است. از جمله نگرانی هایی که نسبت به سودان پس از ورود ناوهای ایرانی به آب های این کشور به وجود آمده است و این که چگونه می تواند طرف عربستانی را بر سر این موضوع توجیه کند.»

وی همچنین می گوید: «به احتمال بسیار حمله نظامی به صنایع تسلیحاتی سودان که در پایان ماه گذشته میلادی توسط اسرائیل انجام شد، محور گفت وگوهای او با طرف های عربستانی خواهد بود. حمله ای که هزینه های سیاسی سنگینی را متحمل عمر البشیر و دولت او کرد.»

این در حالی است که الحاج حمد، رئیس مطالعات زیربنایی و سیاسی معتقد است که دو موضوع بر سفر بشیر به عربستان سایه انداخته که شوک آور و غیر علنی است. وی می گوید: «احتمالا روابط سودان و ایران پس از حمله اسرائیل به خارطوم گسترش یابد به خصوص این که دو ناو ایرانی نیز به سودان رفته اند. شاید حتی توافق نامه امنیتی مشترک میان ایران و سودان امضا شود، بشیر مجبور است برای این که عربستانی ها را حساس نکند در این زمینه با آنها صحبت کند و از نگرانی آنها بکاهد.»

وی در عین حال تاکید می کند، البته بیماری عمر البشیر نیز مطرح است و این که چه کسی قرار است پس از او رئیس جمهوری سودان شود. به هر حال وی بیمار است و برای همه این پرسش مطرح است که آیا بیماری او تاثیری بر آینده سودان خواهد گذاشت یا خیر.

حمد درباره این که آیا بشیر واقعا خواهد توانست عربستانی ها را نسبت به نزدیکی اش به تهران مطمئن سازد یا خیر می گوید: «به هر حال او تلاش خود را خواهد کرد. همه می دانیم که بعضی از کشورهای عربی از نزدیکی تهران و خارطوم نگرانند. آنها نسبت به نزدیکی هر کشوری به تهران احساس نگرانی می کنند. وی شاید در این سفر بتواند امتیازاتی را از طرف عربستانی مثل سرمایه گذاری بیشتر در سودان در قبال اتخاذ رویکرد محافظه کارانه در گسترش روابط با تهران به دست آورد.»

وی پیش بینی می کند که روابط سودان با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و شورای همکاری در آینده نزدیک گسترش یابد و دو طرف از حجم نگرانی های موجود علیه یکدیگر بکاهند.

رئیس جمهوری سودان بر اساس جریان دارفور و دادگاه بین المللی لاهه به شدت تحت فشار است از این رو نسبت به حمایت کشورهای اسلامی و عربی از خود به شدت احساس نیاز می کند.    

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی