اخوان یمن از مخالفت با ایران چه سودی می برد؟

دیپلماسی ایرانی: هنوز یک هفته از اتهام زنی رئیس جمهور یمن به ایران مبنی بر مداخله و انجام اقدامات جاسوسی در این کشور نمی گذرد که این بار یک گروه اخوانی در این کشور با صدور اطلاعیه ای کشف شش باند جاسوسی ایرانی در یمن را محکوم کرده اند و خواستار خروج سفیر ایران از یمن شده اند. سید جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال افریقا در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی ابعاد این مسئله را شرح داده است:

گروه الحوثی و شیعیان شمال یمن از حدود ده سال پیش و در زمان علی عبدالله صالح، فعالیت هایی را علیه دولت این کشور داشته اند. این تحرکات در مقطعی آن قدر زیاد شد و گسترش پیدا کرد که نظام یمن در آن زمان با شیعیان این استان درگیر شد. حتی این مسئله باعث شد که ارتش عربستان هم در این زمینه دخالت کند.

یکی از راه های تبلیغات علیه گروه های فعالی سیاسی در داخل، همیشه منتسب کردن این گروه ها به خارج است. در رژیم یمن هم برای این که زمینه های سرکوب الحوثی ها فراهم شود، دولت تلاش کرد که این گروه را به جریانات منطقه ای به خصوص جریان شیعی و جهان تشیع و به خصوص ایران منتسب کند. البته نشانه هایی که دولت در این خصوص دستاویز قرار داد، گرایشات برخی از رهبران الحوثی به ایران و حسن ظن آن ها نسبت به شیعه اثنی عشری بود. گفته شده است که بسیاری از شیعیان یمن از شیعه زیدیه، به شیعه اثنی عشری تغییر مذهب داده اند. بر همین اساس آموزش های مذهبی در این مناطق، بعضا متاثر از تشیع در ایران بود. لذا آن چه در عرصه فرهنگی اتفاق افتاد و سبب پیوند میان شیعیان منطقه شد، به عنوان نوعی مداخله تلقی شد. حال آن که در واقع مداخله ای صورت نگرفته بود؛ نه مداخله نظامی وجود داشت و نه مداخله سیاسی؛ صرفا یک ارتباط فرهنگی وجود داشت که این هم می تواند میان همه مذاهب و همه مردم وجود داشته باشد. باید توجه داشت که در این خصوص هم اقدام از جانب یمنی ها صورت گرفت و نه جمهوری اسلامی ایران.

اما همین که حزب الله لبنان موفقیت هایی در صحنه لبنان و جنگ با رژیم صهیونیستی به دست آورد و نیز در عرصه عراق، حکومت با اکثریت شیعی تشکیل شد، الحوثی در یمن فشار بیشتری را متحمل شد. این فشار به این دو موفقیت مهم و بزرگ شیعیان در منطقه بر می گشت. البته باید توجه داشت که اساسا شیعیان در هر جا که در اقلیت بوده است، روحیه قوی تری پیدا کرده است. کما این که الحوثی با پیروزی های شیعیان در مناطق دیگر، روحیه قوی تری پیدا کرد. بر همین مبنا در زمان علی عبدالله صالح، شیعیان را سرکوب کرد و عربستان هم به دولت قبلی یمن کمک کرد. البته انگیزه عربستان از کمک به دولت یمن در سرکوب شیعیان، بیشتر نگرانی ای بود که عربستان از مسائل داخلی خود داشت. به هر ترتیب این سرکوب خونین باعث شد که این حرکت فرهنگی معدوم شود.

اما آن چه در حال حاضر رخ داده، این است که یک حکومت دیکتاتوری سرنگون شده و دولت موقت ناگزیر است که فضا را برای احزاب گوناگون باز کند. به همین دلیل فرصت برای الحوثی بیشتر است تا در این زمینه فعالیت کند. الحوثی اکنون این برگ برنده را در اختیار دارد که در زمان علی عبدالله صالح مبارزه جدی انجام می داد و کسانی که چنین سوابقی دارند، می توانند درستی مواضع خود به رخ بکشند. حال برای این که این گروه تحت فشار قرار گیرد و زمینه های محدودیت این گروه را فراهم آورند باز هم به این راه توسل جسته اند که این حرکت فرهنگی را به خارج منتسب کنند. لذا بحث جاسوسی را بدون هیچ دلیل و مدرکی مطرح کرده اند. باید توجه داشت این بحث در ابتدا توسط دولت یمن مطرح شده است. حالا توسط اخوان المسلمین هم این مسئله تکرار شده است. باید توجه داشت که اخوان در یمن یک گروه بسیار نوپا و کوچک است. چرا که تا به حال فضای فعالیت در یمن را در اختیار نداشته است. این که نسبت به ایران موضع گیری می کند را باید در راستای اهداف داخلی این گروه در یمن ارزیابی کرد. این افراد می خواهند از این موضوع استفاده کنند تا هم در داخل مطرح شوند و هم از طرف گروه های اخوانی در کشورهای دیگر مورد حمایت قرار بگیرند. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که اخوان با این موضع گیری در کنار آقای منصور هادی عبد ربه قرار گرفته است. در حالی که مردم هنوز رئیس جمهور کنونی یمن را بر حق نمی دانند و با او مخالفت می کنند. به همین دلیل این موضع گیری می تواند تبعات منفی ای نیز برای این گروه در پی داشته باشد. اخوان در صحنه یمن در حال حاضر باید به دنبال آن باشد که با مداخلات جدی عربستان مبارزه کند.

بار اولی که اتهام کشف شبکه های جاسوسی ایران در یمن مطرح شد، توسط رئیس جمهور یمن در نشست موسسه وودرو ویلسون در امریکا بود. نفس سخنرانی در چنین موسسه هایی نشان می دهد که جهت گیری دولت یمن به چه شکل است. در این سطح ایران هم پاسخ روشنی داد و گفت یمن برای اثبات ادعاهای خود سندی ارائه نکرده است. اما به نظر می رسد گروه های داخلی برای برآورده شدن اهداف خود در داخل از چنین مسائلی استفاده می کنند و طبیعتا دولت جمهوری اسلامی ایران نیز نباید نسبت به آن واکنشی نشان دهد. /12